تورم (ازسال ۱۳۵۷ تا ابتدای دهه ۱۳۸۰) درسال ۱۳۷۴ تجربه شد (۴/۴۹درصد) این افزایش باعث شد تا خانوارها هزینه های غیرخوراکی یعنی مواردی مانند بهداشت، آموزش، و … را کاهش داده و سهم بیشتری را به تأمین نیازهای خوراکی خود اختصاص دهند. لذا بطور کلی در دهۀ ۱۳۷۰ افزایش درآمد نفت، میزان فقر را کاهش نداده است.
اگرچه افزایش قیمت نفت بصورت مقطعی در بهبود وضعیت فقر در کشور موثر بوده، اما بطور کلی در دوره بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نفت نتوانسته است فقر را از بین برده و یا لااقل به نحو چشمگیری کاهش دهد. چنانچه درآمد سرانه را به عنوان یکی از ملاک های اندازه گیری فقر در نظر بگیریم، میزان درآمد متوسط هر ایرانی در طول ۲۰سال بعد از پیروزی انقلاب اسلامی کاهش یافته است:
میانگین رشد اقتصادی ایران در دوره ۲۰ساله پس از انقلاب ۲/۱درصد در سال بوده است. یعنی تولید ناخالص داخلی کشور از ۹۳۹/۱۱ میلیارد ریال (۱/۱۱۵میلیارد دلار) در سال ۱۳۵۶ به قیمت های ثابت سال ۱۳۶۱ به ۴۵۵/۱۷ هزار میلیارد ریال (۸/۳۱میلیارد دلار) در س
فقر دو نتیجۀ متضاد دارد ؛ اول اینکه با وجود درآمد های هنگفت نفت و تأکید برنامه های توسعه بر فقر زدایی، نحوۀ مصرف درآمد نفت و شیوۀ اجرای برنامه ها به گونه ای بوده که به رفع فقر منجر نشده است. دوم اینکه نفت اگرچه فقر را رفع نکرده اما در کاهش آهنگ رشد آن موثر بوده است. تعدادی از اهداف مبتنی بر فقرزدایی در برنامه های توسعه دوره جمهوری اسلامی به شرح زیر می باشند:[۲۰۹]
در قانون برنامه اول توسعه (۱۳۷۲-۱۳۶۸) مواردی از قبیل توسعه همه جانبه خدمات رسانی به مناطق محروم، حفظ نسبی توان خرید کشاورزان، گسترش آموزش همگانی و افزودن دسترسی اهالی روستاها و مناطق محروم به خدمات بهداشتی در دستور کار دولت قرار داشته است.
تعدادی از طرح های فقر زدایی برنامه پنجساله دوم، عبارتند از:
توسعه و بهبود شرایط زندگی مردم
بهبود سامانه مالیاتی به منظور اخذ مالیات بیشتر از دارندگان درآمد های بالا
همگانی کردن، بهبود و گسترش سامانه تأمین اجتماعی
نگاه ویژه به مناطق محروم و روستاها با اولویت اشتغال، بهداشت،آموزش وتولید
پوشش دادن کودکان و نوجوانان لازم التعلیم و گسترش آموزش های همگانی
فراهم کردن و گسترش بهداشت و بیمه های همگانی
محرومیت زدایی و از بین بردن ناهماهنگی های منطقه ای در برنامه های آمایش سرزمین.
قانون برنامه سوم توسعه (۱۳۸۳-۱۳۷۹) علاوه بر خدمات ویژه ی بخش اشتغال، مسکن و آموزش و پرورش ، تسهیلاتی در بخش بیمه در نظر گرفته بود، دو مورد ازطرح های فقر زدایی این برنامه عبارت بودند از:
الف) فراهم آوردن ابزارهای لازم برای پشتیبانی از کسانی که نیاز به سرپرستی و یا نگهداری دارند و فراهم کردن زمینه بازتوانی و خودباوری آنان
( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
ب) پرداخت مستمری به نیازمندانی که توان کار و تلاش ندارند
درقانون برنامه چهارم توسعه (۱۳۸۸-۱۳۸۳)اولویت های کشور در زمینه کاهش همه جانبه فقر در راهبردهای زیر دیده شده است:
الف) فراهم کردن امنیت شغلی از راه:
-خدمات مشاوره و مددکاری حقوقی برای شاغلان
-مددکاری قانونی و حقوقی در برابر بیکاری
-گسترش بیمه های بیکاری
ب) افزودن امنیت غذا و تغذیه از راه افزایش تولیدات کشاورزی و بهبود چگونگی آنها برای فراهم آوری سبد مطلوب غذایی و …
پ) برابری فرصتها و ابزارهای دستیابی به آموزش، اشتغال، سرمایه و کار آبرومندانه از راه:
- به کاربستن سیاست های مالیاتی، باهدف بازپخش عادلانه درآمدها
- نگاه ویژه به مناطق محروم و کمتر توسعه یافته و گروه های محروم و تلاش برای افزایش درآمد آنان
- کاربرد سیاست های مالیاتی، برای همترازی درآمدهای برآمده از نوسانات اقتصادی و …
ت) افزایش تأمین نیازهای بنیادی مردم (مسکن، خوراک، آموزش، سلامت، شغل و حقوق شهروندی) از راه:
- ساخت مسکن ارزان و فراهم آوری ابزارهای هدایت شده برای مسکن فقرا
- فراهم کردن مسکن کرایه ای و سرپناه برای بینوایان
- فراهم آوری خدمات بهداشتی و درمانی ضروری و خدمات توانمندسازی اجتماعی برای گروه های کم درآمد و فقیر
البته این برنامه ها که در قوانین برنامه های توسعه ی ۵ ساله ی کشور به آنها اشاره شده است در عمل بطور کامل اجرا نشده اند. باتوجه به سهم عمده نفت دربرنامه های توسعه، درآمدهای نفتی به میزا تحقق اهداف برنامه ها، در کاهش فقر و یا لااقل پیشگیری از افزایش بی رویه آن نقش داشته اند.
متعادل شده بود اما تحت تأثیر سیاست های تعدیل اقتصادی، تورم تا سال ۱۳۷۵ همچنان بالا بود.
سومین مرحله افزایش درآمدهای نفتی در دوره جمهوری اسلامی از ابتدای دهه ۱۳۸۰ آغاز گردید و در نیمه دوم این دهه به یک شوک نفتی منجر گردید. این مازاد درآمد نیز درافزایش قیمت ها و کاهش قدرت خرید مردم خود را نمایان ساخت. درآمد نفت در سال ۱۳۸۱ به ۴/۱۰۲۶۲۶ میلیارد ریال رسید که نسبت به سال ۱۳۷۸ تقریباً ۵/۲ برابر شده بود.این روند افزایش قیمت درسال های بعد شتاب بیشتری یافت و در سال ۱۳۸۷ به ۳/۲۱۵۶۵۰ میلیارد ریال رسید.[۲۱۰] در همین سالها نرخ تورم نیز با شتاب بیشتری نسبت به سالهای قبل از آن افزایش یافته است. جدول شماره۱۶، نرخ تورم در سالهای ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۵ را نشان می دهد.
جدول شماره ۱۶ نرخ تورم درسالهای ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۵[۲۱۱]
سال | ۱۳۸۰ | ۱۳۸۱ | ۱۳۸۲ | ۱۳۸۳ | ۱۳۸۴ | ۱۳۸۵ |
جدول۲-۳: ضریب توان وسایل معمول در مصارف خانگی
۲-۴- لزوم اصلاح و افزایش ضریب توان
در این بخش میخواهیم به دلایل بالا بردن ضریب توان در شبکه و صنایع بپردازیم. وقتی در دستگاههای الکتریکی از توانی که بر روی پلاک درج شده صحبت میکنیم منظور توان ظاهری است. وسایل الکتریکی به دلیل مسائل عایقی در سطح ولتاژی که سازنده بر روی پلاک درج کرده به کار میروند، درحالیکه جریان در محدوده مشخص تغییر می کند. برای نمونه در یک ترانسفورماتور ولتاژ کاری مقدار ثابتی است ولی جریان بسته به مقدار بار تغییر می کند و تغییر جریان باعث می شود که توان ظاهری تغییر کند. برای مثال برای یک الکترو موتور به هر دلیلی ضریب قدرت را افزایش دهیم آنگاه جریان کشیده شده موتور کاهش خواهد یافت این باعث کم شدن توان ظاهری و یا افزایش ضریب توان (افزایش Cosθ یا کاهش Sinθ) در نتیجه کمتر شدن Q مصرفی شده و S را کاهش میدهد. مسئله دیگر این است که در صورت کاهش ضریب توان که به نوبه خود باعث افزایش جریان و توان ظاهری می شود بایستی تمام تجهیزات از نقطه تولید تا فیدر انتهایی (نقطه مصرف) مانند ژنراتورها، ترانسفورماتورهای افزاینده، خطوط قدرت، ترانسفورماتورهای کاهنده، کلیدهای قدرت و غیره برای توان ظاهری بالاتر طراحی شوند و این به معنی افزایش هزینه تولید، انتقال و توزیع است. طبق جدول (۲-۴) اثر کاهش ضریب توان در یک توان حقیقی ثابت بر روی توان ظاهری را میتوان به سادگی مشاهده کرد. طبق جدول، ضریب توان ۸/. باعث افزایش ۲۵% در توان ظاهری می شود و در این ضریب توان ۷۵ کیلووار خازن برای حذف ۷۵ کیلو وار مولفه پس فاز لازم است. همانطوری که مشاهده شد توان اکتیو و راکتیو در مقابل همدیگر عمل می کنند یعنی از لحاظ برداری ۱۸۰ درجه با هم اختلاف فاز دارند و به راحتی میتوان به صورت اسکالر از یکدیگر کم شوند و فهمیدیم خازن که جریان پیش فاز از شبکه میکشد را میتوان به صورت المانی که جریان پس فاز به شبکه تزریق می کند در نظر گرفت.
( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
توان ظاهری
(KVA)
توان راکتیو
(KVAR)
P.F
توان اکتیو
(KW)
۱۰۰
۰
۱٫۰۰
۱۰۰
۱۱۱٫۱
۴۸٫۴۳
۰٫۹۰
۱۰۰
۱۲۵
۷۵
۰٫۸۰
۱۰۰
۱۴۲٫۸۶
۱۰۲
۰٫۷۰
۱۰۰
۱۶۶٫۶۷
۱۳۳٫۳۳
۰٫۶۰
۱۰۰
جدول ۲-۴: اثر کاهش ضریب توان در یک توان حقیقی ثابت بر روی توان ظاهری
۲-۵- توجیه اقتصادی خازن گذاری در شبکه توزیع
جبران توان راکتیو در سیستم توزیع باعث کاهش انتقال جریان راکتیو از نیروگاهها به سیستم توزیع میگردد که در پی آن تلفات سیستم قدرت کاهش مییابد. هنگامی که توان راکتیو را فقط از طریق نیروگاهها تامین میکنیم، اندازه همه المانهای سیستم ایمنی ژنراتور، ترانسفورماتور، خط انتقال و توزیع، تجهیزات پستها باید به تناسب افزایش یابد. خازنها می تواند با کاهش تقاضای توان راکتیو در پشت خود تا ژنراتور، این شرایط را تعدیل کنند. نصب خازنها می تواند قابلیت ژنراتور و پست را برای بار اضافی، بسته به میزان عدم تصحیح ضریب توان سیستم، حداقل تا ۳۰ درصد افزایش دهد. از طرفی کاهش جریان ترانسفورماتور، تجهیزات توزیع و خطوط، بار این تجهیزات با کیلو ولت آمپر محدود را کاهش میدهد و برنامه توسعه شبکه را به تعویق می اندازد. لذا، منافع اقتصادی ایجاب می کند که خازنها در سیستم توزیع نصب شوند جهت بررسی توجیه اقتصادی خازن گذاری مسائلی همچون کاهش تلفات انرژی، آزادسازی ظرفیت، کاهش تلفات پیک و سود حاصل از خازن گذاری را بیان می کنند. در مقابل منافع حاصله هزینه خرید، نصب و نگهداری تجهیزات کنترلی خازنها به عنوان هزینه های سرمایه گذاری مطرح میشوند.
زال چرخ : تشبیه بلیغ اضافی به وجه مشابهت شکل خمیده و کوژی آسمان با شخص سالخورده.
معنی بیت: زال چرخ با وجود پیری در چشم من مانند بت هلال ابرو پسندیده و زیباست.
۸۳۰- اشاره به زنجیر کشیدن پای دیوانگان دارد .
تصرف: مالکیّت ، قبضه کردن.(فرهنگ فارسی معین)
۸۳۱- فاعل در مصراع اول، دام صیاد است و منظور از آن، سبزه و چمن است.
۸۳۳- بال فشاندن: در زبان عامیانه به معنای به کمال خوشی رسیدن است.(شارح)
۸۳۴- به تنگ آمدن: کنایه از عاجز شدن.
پر بی دهن : ۱٫ بسیار کم سخن ، که این کم حرفی ماحصل تنگی بیش از حدّ دهان محبوب است چراکه سخن نمی تواند از تنگنای آن عبور کند.۲٫ بسیار کوچک دهان است.
بیت دارای آرایه های معنوی اغراق و حسن تعلیل است.
۸۳۵- نال : نای میان خالی . (برهان قاطع). نای . مزمار. جوی و رودخانه کوچک را در هندوستان نیزبه همین نام خوانند. (آنندراج ) (انجمن آرا) (فرهنگ نظام ). به نقل از ( دهخدا، ۱۳۸۵: ۲۲۶۳)، (برهان، ۱۳۶۲: ۱۶۱۹)
پر پروانه شدن نامه : کنایه از سوخته شدن نامه.
۸۳۶- قدما معتقد بودند که اگر عرق از پیشانی برآید نشانه بهبود بیماری است. اما شاعر آب شدن شمع را هنگام روشن بودن به تب و بیماری آن نسبت داده و می گوید : همان طوری که شمع می سوزد و عرق می کند اما بیماری اش بهبود نمی یابد، بیماری من نیزاز عرق کردن بهبود نمی یابد.
۸۳۸- دوری کردن از عشق زلف دوست محال است.
۸۳۹- تشت از بام افتادن : کنایه از رسوا شدن باشد. (برهان ) (از فرهنگ رشیدی ) (انجمن آرا) (ناظم الاطباء). کنایه از فاش شدن راز. (آنندراج)
بار دگر فتنه را تشت ز بام اوفتاد خواب مرا بازبست دلبر بیدار مــن
مولوی ))
۸۴۰- دختر رز : کنایه از شراب لعلی باشد. (برهان ). شراب انگوری . (شرفنامه منیری ) (آنندراج (
دوستان دختر رز توبه ز مستوری کرد شد بر محتسب و کار بدستوری کرد
حافظ))
معنی بیت: از وقتی که می از من کناره گرفت به دلیل دوری از شراب درغم او، اشک می ریزم .
۸۴۱- گلشکر: معجونی از برگ گل سرخ و شکر یا قند که برای تقویت معده و نشاط آوری می نوشند.(فرهنگ فارسی معین)
( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
پر تافته: بسیار در هم پیچیده و نزدیک به هم .(شارح)
معنی بیت: نزدیکی و صمیمیّت بسیار طوطی شکرخا و بلبل شیدای گل که به گلشکر شباهت دارد در مجلس دوستانه، لطف مجالست آنها و شوق دیدار معشوق را می رساند .
مضمون بیت: به همنشین شدن گل و بلبل اشاره دارد.
۸۴۲- منظور از سفیداب گرد سفیدی که از بعضی مواد گرفته می شود و در نقاشی مورد استفاده قرار می گیرد .
معنی بیت: در چشم نابینای من که به مانند کاغذ سفید رنگ شده حرفی آشکار نیست؛ همانند نامه ای که با سفیداب بر روی کاغذی سفید نوشته می شود و کلمات و حروفش قابل رویت و خوانا نیستند.
۸۴۵- دست به سر کشیدن: کنایه از اظهار مهربانی کردن.
پیش پا افتاده : کنایه از سهل و آسان که فرد بی فکر در پی انجام آن می افتد.
۸۴۶- از جا بردن فعل متعدّی است. و مراد از آن بی طاقت و بی حوصله کردن است.
موج بوریا: خطوط بوریا و به تعبیر دیگر نقش بوریاست که بر خاک می ماند.(شارح)
۸۴۷- معنی بیت: کمر او از بس که در باریکی و نازکی ، یک تاست، اگر تار موی دیگر بر موی کمرش قرار بگیرد نمی تواند سنگینی آن را تحمّل کند .یا به تعبیر دیگر اگر تار مویی در مقابل موی کمر او قرار گیرد ، آن تار مو از رشک نازکی و بارکی کمر معشوق پیچ و تاب می خورد .
۸۴۸- ناخن زدن و ناخن بر یکدیگر زدن: کنایه از جنگ انداختن میان دو کس باشد. (برهان قاطع(
چو تو سوار شوی ماه نو زنــــد ناخن که در میان دو خورشید گرم سازدجنگ
قاضی نورالدین))
۸۴۹- نرد: بازیی است معروف از مخترعات بوزرجمهر که در برابر شطرنج ساخته و بعضی گویند نرد قدیم است اما دو کعبتین داشته ، دوی دیگر را بوزرجمهر اضافه کرده است . (برهان قاطع). اردشیر بابک آن را وضع کرده لاجرم نردشیر نیز نامندش . (منتهی الارب ). در قدیم در بازی نرد سه مهره به کار می بردند. بازیی است در مقابله شطرنج . (غیاث اللغات ). بازیی است که بر صفحه با مهره ها می شود. (فرهنگ نظام)
(دهخدا، ۱۳۸۵: ۲۹۷۷)، (برهان، ۱۳۶۲: ۲۱۲۷)
ریختن رنگ ایهام دارد: ۱٫ طرح ریزی نمودن برای بنا کردن ساختمان۲٫ پاشیدن رنگ.
۸۵۰- رقصد : مجازاً یعنی شاد و خوشحال باشد.
۸۵۲- علم شدن آتش از سنگ: کنایه از ایجاد شدن و بالا آمدن جرقه از سنگ است.
۸۵۳- یعنی دست من کار آستینی که بی حس و حرکت است، می کند.
۸۵۵- شانه بینی: اشاره دارد به یکی از کارهای فالگیران و پیشگویان که با نگاه کردن به شانه گوسفند، خبر از احوال اشخاص میدادند.
به من تا بت شــــانه گر شـد دچار مرا روز و شب شانه بینــی است کار
(طاهر وحید)
۸۵۶- فضا : زمین فراخ، مکان وسیع. (فرهنگ فارسی معین)
خاکستر نشینی: کنایه از فقر و تنگدستی.
معنی بیت: هرکس که در زندگی خاکستر نشینی ؛ یعنی، فقر و مسکنت را انتخاب می کند ، گویی بنای صد گلزار در سینه فراخ خود می نهد.
۸۵۷- رایج است که وقتی دو شاهد بر یک دعوی شهادت بدهند، درست بودن آن مسئله به یقین اثبات می شود.
۸۵۹- آتش در زیر پا بودن: کنایه از مضطرب و بیقرار بودن.
۸۶۰- معنی بیت: از این جهت که آب و دانه من که اسباب معیشت و زندگی من است، همچون آب و دانه آسیاب از یکدیگر جداست، هرگز گرد هم آمدن اسباب معیشتم را در یک جا که موجب فراغ خاطر و جمعیّت دل است ندیده ام.
نگرش نسبت به نقشهای جنسیتی
۶
۶۳/۰
میزان گرایش مذهبی
۵
۷۰/۰
نگرش نسبت به فرزند
۷
۷۳/۰
هنجار ذهنی تعداد مطلوب فرزند
۶
۸۳/۰
کنترل درک شده بر روی داشتن فرزند
۴
۶۸/۰
۴-۶- تکنیکهای آماری تحلیل داده ها
پس از جمعآوری اطلاعات مورد نیاز، پرسشنامه ها کدگذاری شد و داده های مربوط به هر پاسخگو به منظور تجزیه و تحلیل، وارد محیط SPSS شد. در این پژوهش، داده های به دست آمده در دو سطح آمار توصیفی و آمار استنباطی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در بخش توصیفی، به کمک جداولی که دربرگیرندهی توزیع فراوانی، درصد، میانگین، حداقل و حداکثر برخی صفات است، سعی بر آن شده است که تا حد امکان بتوانیم توصیفی عمیقتر، روشنتر و قابل فهمتر از متغیرهای تحقیق به عمل آوریم. برای این کار با توجه به نوع متغیرها (اسمی، ترتیبی، فاصلهای و نسبی) از آماره های متفاوتی استفاده شده است. در آمار استنباطی علاوه بر توصیف خصوصیات آزمودنیها، براساس آزمونهای آماری متناسب به تبیین روابط بین متغیرها میپردازیم.
( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
۴-۷- تعاریف متغیرها
در مطالعات پیمایشی، تعریف مفاهیم و متغیرهایی که در تحقیق به کار رفته و مشخص کردن تعریف عملیاتی و تعیین سطوح سنجش آنها، برای آزمون فرضیه ها بسیار ضروری است. بنابراین ما در این قسمت متغیرهای مورد استفاده در این پژوهش را تعریف و سطوح سنجش آنها را بیان میکنیم.
۴-۷-۱- متغیرهای مستقل: منظور متغیرهایی است که محقق تأثیر آن را بر سایر متغیرها مورد سنجش قرار می دهد. در این بررسی، متغیرهای مستقل به سه دسته متغیرهای جمعیتی، اقتصادی و فرهنگی تقسیم میشوند.
۹۷
به روش مرجع [۳۳] ۹۸
چکیده
با توجه به مصرف بالای محصولات پتروشیمی در جهان امروز و پتانسیل بالای ایران برای توسعه و تامین خوراک پتروشیمیها، مجتمعهای پتروشیمی از اهمیت ویژهای برخوردار هستند. از اینرو یکی از واکنشهای مهم به نام هیدروژناسیون استیلن در یکی از واحدهای مادر پتروشیمی، یعنی واحد الفین بررسی و کنترل شده است. در این پژوهش پس از بررسی کتب علمی مرجع، مقالات علمی و رسالههای موجود در این زمینه، در ابتدا یک سیستم راکتور هیدروژناسیون استیلن غیرخطی که در صنعت پتروشیمی جنوب کشور در حال استفاده است، انتخاب شده و با بهره گرفتن از معادلات موازنهی جرم و انرژی بوسیلهی برنامهی تخصصی MATLAB شبیهسازی شده است. سپس سعی شده با بهره گرفتن از اعمال تغییرات یک مقدار پله در معادلات دمای راکتور، آن را با یک تابع تبدیل مناسب، با خطای بسیار کم تقریب زده و مدلسازی شود. همچنین با بهره گرفتن از پاسخ پلهی سیستم تقریب زده شده، در ابتدا کنترلکنندههای کلاسیک و سپس کنترل کنندهی فازی طراحی شود و در ادامه با نشان دادن این که هیچ یک از کنترل کنندهها بطور مناسب برای کنترل دمای خروجی راکتور در فرایند هیدروژناسیون استیلن مناسب نیستند، طراحی کنترل کنندهی فازی PI_Smith با شرایط گفته شده در فصل چهارم پیشنهاد میشود. در نهایت با مقایسهی نتایج حاصل از طراحی کنترل کنندههای متفاوت برای سیستم مذکور، این نتیجه حاصل میشود که کنترل کنندهی فازی PI_Smith میتواند کنترل کنندهی مناسبتری برای سیستمهای دارای تاخیر باشد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
کلید واژه
طراحی کنترل کنندهی فازی، طراحی کنترل کنندههای کلاسیک، مدلسازی راکتور هیدروژناسیون استیلن
فصل اول
مقدمه
۱-۱- پیشگفتار
در صنایع شیمیایی به منظور کاهش هزینههای عملیاتی و توسعهی بازارهای جدید، همواره توجه خاصی به بهبود کیفیت محصول و کاهش ضایعات تولید وجود دارد. برای رسیدن به این اهداف استفاده از سیستمهای کنترل بسیار ضروری است. همواره در صنعت فرآیندهای غیرخطی بسیاری وجود دارند که توسط روشهای کلاسیک قابل کنترل نیستند، همچنین اگر بر روی ورودیها و خروجیهای یک فرایند نیز قیودی وجود داشته باشد، استفاده از کنترل کنندههای کلاسیک نیز به مراتب مشکلتر خواهد شد [۱]. در این میان کنترل کنندهی فازی که دارای یک رفتار غیرخطی میباشد یک روش کنترلی در حال توسعه و بسیار سودمند در مورد فرآیندهای غیرخطی است .که علاوه بر دارا بودن کارایی بسیار بالا، رفتارهای بسیار مناسبتری در برخورد با محدودیتها بر روی متغیرهای کنترلکننده، کنترلشونده و دیگر خصوصیات مسئله از خود نشان میدهد و برای سیستمهای دارای تاخیر یا به عبارت دیگر دارای دینامیکهای کند نیز مناسب است.
۱-۲- بیان مسئله
تولید اتیلن[۱] یکی از شاخصهای اصلی رشد در صنعت پتروشیمی هر کشوری میباشد که مصرف عمده آن در صنایع پلیمری بخصوص تولید پلیاتیلن است. واحدهای الفین در صنعت پتروشیمی که در آنها اتیلن تولید میشود از جمله فازهای مادر، بشمار میآیند. شرایط فرایند تهیه گاز اتیلن ایجاب میکند که در طی واکنش، فرایند عاری از هرگونه ناخالصیها، بخصوص گاز استیلن[۲] با نماد ، گاز اتان[۳] با نماد و گاز منواکسیدکربن[۴] با نماد باشد. برای مثال، مقدار ناچیزی از ناخالصی استیلن، سبب غیرفعال شدن کاتالیزور واکنش و در نتیجه متوقف شدن فرایند تهیه اتیلن میشود. بنابراین با روشی مشخص و مطمئن باید این ناخالصیها جدا شوند. جداسازی استیلن از اتیلن بوسیلهی فرایندی به نام هیدروژناسیون[۵] در راکتور هیدروژناسیون صورت میپذیرد. از آن جایی که این فرایند بسیار حساس به تغییرات دما میباشد، بنابراین میبایست دمای مواد ورودی راکتور هیدروژناسیون بنحوی مطلوب در جهت افزایش بازده تولید گاز اتیلن خالص خروجی، کنترل شود. از جمله مشکلات متداول این راکتور، تاخیر زمانی بسیار طولانی آن (در مقیاس ساعت) و رفتار غیرخطی آن میباشد. از اینرو، انتظار میرود با در نظر گرفتن شرایط انجام فرایند هیدروژناسیون استیلن، با طراحی کنترل کنندهای مناسب جهت کنترل دمای مواد ورودی راکتور هیدروژناسیون استیلن، واکنشی با کیفیت به همراه نرخ تولید مشخص از محصول مطلوب گاز اتیلن در شرایط اقتصادی بهینه، ایجاد شود [۲].
۱-۳- ضرورت و اهمیّت پژوهش
از آنجایی که با توجه با اهمیّت اتیلن، میدانیم که به عنوان خوراک برای واحدهای دیگر پتروشیمی استفاده میشود، بنابراین با افزایش بازده تولید گاز اتیلن خروجی از راکتور هیدروژناسیون، افزایش کیفیت مواد مورد استفاده در صنایع پتروشیمی را سبب میشود. از اینرو با تلاش در جهت افزایش بازده تولید اتیلن بوسیلهی طراحی کنترل کنندههای مناسب بر روی راکتور هیدروژناسیون استیلن، میتوانیم به این هدف فائق آییم. همچنین از دیگر موارد ضرورت این پژوهش، میتوان به برداشتن یک گام مثبت در جهت بدست گرفتن کنترل فرآیندهای مهم صنعتی کشور به دست متخصصین ایرانی با بهره گرفتن از علوم نوین کنترلی، همچون منطق فازی اشاره نمود.
۱-۴- اهداف پژوهش
اهداف انجام پژوهشهایی از این قبیل، که در زمینههای کاربردی صنعتی انتخاب و انجام میپذیرند را میتوان بصورت زیر خلاصه کرد.
به عنوان هدف علمی، میتوان به بالا بردن سطح دانش محققین و متخصصین در زمینه طراحی و کنترل یک سیستم غیرخطی دارای تاخیر، مهم و پر کاربرد در صنایع کشور بر اساس منطق فازی اشاره کرد.
از لحاظ هدف کاربردی، میتوان به بهبود و ارتقاء روشهای کنترلی کلاسیک مرسوم مورد استفاده در فرآیندهای مهم هیدروژناسیون صنعتی موجود در پتروشیمیهای کشور اشاره نمود.
پیشنهاد روش کنترلی جدید، در راستای کاهش تلفات اتیلن و افزایش بازدهی محصولات راکتور هیدروژناسیون و همچنین در نظر گرفتن شرایط واقعی موجود در راکتور هیدروژناسیون، به جهت نزدیکتر شدن به شرایط واقعی کاری موجود در واحدهای پتروشیمی کشور.
طراحی کنترل کنندهای مدرن، که منجر به کاهش زمان پاسخدهی سیستمهای صنعتی دارای تاخیر بخصوص راکتور هیدروژناسیون استیلن و افزایش سرعت عمل در حذف اغتشاش ورودی به سیستم، بدون داشتن تلفات.
۱-۵- محدودیتهای موجود در انجام پژوهش
همانطور که میدانیم راکتور هیدروژناسیون استیلن غیرخطی میباشد و بدلیل وجود پارامترهای متفاوت در واکنش هیدروژناسیون استیلن که در راکتور رخ میدهد، دارای پیچیدهگی در مدل راکتور است. این امر سبب شده که نتوان به صورت روشهای معمول، با جمع آوری دادههای ورودی و خروجی راکتور، مدل آن را شناسایی کرد. از اینرو همانطور که در فصل سوم به شرح کامل مدلسازی راکتور هیدروژناسیون پرداخته خواهد شد، میبایست مدل راکتور را از روی حل معادلات موازنهی جرم و انرژی تقریب زد. این تقریب در مدل، سبب میشود که همواره نتوان به مدل دقیقی از راکتور جهت طراحی کنترل کننده دست یافت. این موضوع در نوع خود به عنوان یک محدودیت بزرگ در رسیدن به مدل دینامیکی راکتور و طراحی کنترل کننده تلقّی میگردد. همچنین از دیگر محدودیتهای انجام این پژوهش، میتوان به عدم دستیابی به اطلاعات دقیق راکتورهای شیمیایی موجود در صنعت به دلیل حفاظت اطلاعات، اشاره کرد.
۱-۶- روش انجام پژوهش
روش کار در این پژوهش به این صورت خواهد بود که ابتدا به بررسی کتب علمی مرجع، مقالات علمی و رسالههای موجود در این زمینه پرداخته و سعی خواهد شد که رفتار دینامیکی حلقه باز راکتور هیدروژناسیون، بررسی گردد. سپس مدل مناسب انتخاب و با کمک برنامهی تخصصی MATLAB، تحلیل شده و به شبیهسازی رفتار فرایند پرداخته شود. در ادامه کنترل کنندههای مناسب طراحی شده و به سیستم اعمال گشته است. در پایان نیز پس از تحلیل نتایج بدست آمده در این پژوهش، به مقایسه آنها با نتایج حاصل از روشهای استفاده شده در مطالعات گذشته پرداخته خواهد شد. شرح کامل روش انجام پژوهش بصورت زیر خواهد بود [۳۴-۱].
در این پژوهش، در فصل دوم به مطالعه مختصری از مفاهیم اولیه واکنشهای شیمیایی و راکتورهای شیمیایی به سبب بدست آوردن دیدگاهی از مهندسی شیمی، پرداخته شده است. در فصل سوم نیز به عنوان بررسی موردی، با هدف آشنایی با رفتار دینامیکی راکتور فرایند هیدروژناسیون استیلن مورد استفاده در یکی از پتروشیمیهای جنوب کشور، به توصیفی از فرایند هیدروژناسیون استیلن به همراه بررسی معادلات جرم و انرژی حاکم بر آن و مدلسازی راکتور این فرایند از روی تقریب حل معادلات موازنهی جرم و انرژی اختصاص داده شده است. همچنین در این فصل به تاریخچهای از مطالعات تاکنون انجام شده دربارهی فرایند هیدروژناسیون استیلن و مدلسازی آن در واحدهای الفین پتروشیمیها، اشاره شده است. فصل چهارم نیز به بررسی تاریخچه کنترل کنندههای طراحی شده برای فرایند مورد نظر، به جهت دستیابی به بازدهی تولید بیشتر و کاهش تلفات محصول مطلوب گاز اتیلن که بوسیلهی هیدروژناسیون گاز استیلن تولید میشود، به طراحی کنترل کنندههای این فرایند اختصاص داده شده که ابتدا به طراحی کنترل کنندههای کلاسیک، از قبیل PI، IMC و پیشبین اسمیت و سپس به طراحی کنترل کنندهی فازی بصورت ترکیب با کنترل کنندههای PI و پیشبین اسمیت، برای فرایند مورد نظر پرداخته خواهد شد. در نهایت، در فصل پنجم نیز با تحلیل نتایج بدست آمده از طراحی کنترل کنندههای متفاوت و جمعبندی آنها در یک جدول بر اساس معیارهای انتگرالی خطای هر یک از کنترل کنندههای طراحی شده و همچنین زمان صعود و نشست پاسخ پلهی بدست آمده در هر طراحی، به نتیجهگیری دربارهی کنترل کنندهها و پیشنهاد مناسبترین کنترل کننده برای راکتور فرایند هیدروژناسیون استیلن، اختصاص داده شده است. همچنین در ادامهی فصل پنجم، با مقایسه مطالعات انجام شده پیشنهاداتی برای انجام پژوهشهای آتی، ارائه شده است.
فصل دوم
واکنش شیمیایی و راکتور شیمیایی
۲-۱- مقدمه
برای بررسی صنایع شیمیایی، پتروشیمی و پالایشگاهها، ابتدا میبایست با مفاهیم اولیه واکنشهای شیمیایی و اجزای مورد استفاده در آنها، آشنا شد. از آنجایی که در فصل سوم این پژوهش بطور کامل به مطالعه یکی از فرایندهای مهم در صنعت پتروشیمی پرداخته شده؛ از اینرو، در این فصل بطور مختصر به آشنایی با انواع واکنشهای شیمیایی و انواع راکتورهای شیمیایی، پرداخته خواهد شد.
واکنشهای شیمیایی از نظر نوع و سینتیک[۶] گونههای زیادی را شامل می شوند، ولی چیزی که برای اهداف مهندس شیمی، در زمینهی طراحی تجهیزات و طراحی سیستم کنترل مهم است، این است که واکنشهای درون راکتورها، جزء کدام یک از دستهبندی واکنشها میباشند. در ادامه، از آن جایی که برای تولید مواد شیمیایی با حجم بالا، معمولاً از راکتورهای پیوستهی پلاگ استفاده میشود، توجه خود را بر روی این نوع راکتورها به جهت استفاده در فصل سوم به عنوان بررسی موردی، جلب میکنیم. راکتورهای پیوسته بطور مداوم کار میکنند. یعنی در حالت پایدار، واکنش کنندهها بطور مداوم وارد ظرف راکتور میشوند و محصولها نیز بطور مداوم از آن خارج میگردند. مداوم بودن راکتورهای پیوسته در مقایسه با عمل دورهای راکتورهای ناپیوسته موجب تولید بالاتر و بهرهوری اقتصادی بیشتری میشود.
۲-۲- تعریف واکنش شیمیایی
واکنش شیمیایی به فرآیندی اطلاق میشود که در آن ساختار ذرههای تشکیل دهندهی مواد اولیهی واکنش دچار تغییر میشوند؛ یعنی طی آن یک یا چند ماده شیمیایی به یک یا چند ماده شیمیایی دیگر تبدیل میگردد. همچنین مهندسی واکنش شیمیایی را میتوان به عنوان یک فعالیت مهندسی در راستای شناخت واکنشهای شیمیایی و بهرهبرداری مناسب از آنها تعریف کرد که هدف اصلی آن طراحی و بهینهسازی و بهرهبرداری از راکتورهای شیمیایی است [۳].
۲-۳- انواع واکنشهای شیمیایی
راههای متعددی برای تقسیمبندی واکنشهای شیمیایی از نظر نوع و سینتیک وجود دارد و میتوان آنها را از دیدگاه متفاوتی تقسیمبندی کرد. اما تقسیمبندی که برای اهداف مهندسی شیمی در بحث فعل و انفعالات شیمیایی استفاده میشود، تقسیمبندی بر اساس فازهای موجود در واکنش میباشد. از این جهت آنها را بطور کلی به دو دسته همگن[۷] و غیرهمگن[۸] تقسیم مینمایند. همچنین نوع دیگری از فعل و انفعالات شیمیایی را که در این تقسیمبندی باید مد نظر داشت، دو دستهی واکنشهای شیمیایی با کاتالیزور[۹] و غیرکاتالیزور[۱۰] میباشد [۴]. همچنین از دیدگاه طراحی تجهیزات و سیستمهای کنترل فرایند نیز میتوان واکنشهای شیمیایی را از یکدیگر مجزا دانست، بدین صورت که واکنش درون راکتور جزء کدام دسته از واکنشهای برگشتپذیر[۱۱] یا برگشتناپذیر[۱۲]، پشت سرهم (واکنش شیمیایی سری)[۱۳] یا همزمان (واکنش شیمیایی موازی)[۱۴] و گرماگیر[۱۵] یا گرمازا[۱۶] می باشد[۱]. هر یک از واکنشهای فوق در ادامه تعریف میشوند.
۲-۳-۱- واکنشهای همگن و غیرهمگن
به واکنشی همگن اطلاق میگردد که مواد واکنشدهنده تنها در یک فاز ماده (جامد، مایع یا گاز) میباشند و با یکدیگر واکنش میدهند و به واکنشی غیرهمگن اطلاق میگردد که برای انجام آن مواد واکنشدهنده، حداقل در دو فاز از ماده میباشند و با یکدیگر واکنش میدهند [۴].
۲-۳-۲- واکنشهای کاتالیزوری و غیرکاتالیزوری
به واکنشهایی کاتالیزوری اطلاق میگردد که سرعت انجام آنها در اثر حضور موادی که جزء ترکیب شوندهها و یا محصولات واکنش نیستند، تغییر می کند؛ غلظت این مواد خارجی که آنها را کاتالیزور مینامند لازم نیست زیاد باشد و در واقع کاتالیزورها بصورت واسطه عمل میکنند. همچنین به واکنشهایی که کاتالیزور در آن نقشی ندارد، واکنش غیرکاتالیزوری اطلاق میگردد [۴].
۲-۳-۳- واکنشهای برگشتپذیر و برگشت ناپذیر
به واکنشهایی برگشتپذیر اطلاق میگردد که در آن، هم تبدیل مواد اولیه به محصول و هم تبدیل محصول به مواد اولیه، یا به عبارت دیگر با تغییر شرایط، واکنش در جهت عکس پیشرفت میکند که بصورت نماد ریاضی با رابطه ۲-۱ نمایش میدهند.
(۲-۱)
همچنین به واکنشی که در آن عمل واکنش فقط در یک جهت میباشد، واکنش برگشتناپذیر گویند. یعنی فقط در جهت تبدیل مواد اولیه به محصول است، که به صورت نماد ریاضی با رابطه ۲-۲ نمایش میدهند [۱].
(۲-۲)
۲-۳-۴- واکنش پشت سر هم (سری) و موازی
به واکنشی پشت سر هم میگویند که مواد اولیه ابتدا به یک محصول میانی تبدیل شده و سپس محصول میانی به محصول اصلی تبدیل میشود که بصورت نماد ریاضی با رابطه ۲-۳ نمایش میدهند.
(۲-۳)
همچنین به واکنشی موازی اطلاق میگردد که مواد اولیه در آن بطور همزمان به دو نوع محصول تبدیل میشود، که یکی از این محصولات میتواند محصول مطلوب باشد و محصول دیگر میتواند محصول نامطلوب از این واکنش باشد که بصورت نماد ریاضی با رابطه ۲-۴ نمایش میدهند [۱].
(۲-۴)
۲-۳-۵- واکنشهای گرماگیر و گرمازا
<< 1 ... 459 460 461 ...462 ...463 464 465 ...466 ...467 468 469 ... 479 >>