۳-۳- روش انتخاب افراد مورد پژوهش

گفته می­ شود که روش کیفی خوداندیشانه است (دنزین، ۴۸،۱۹۹۴)و در آن محدودیتی برای استفاده از انواع دادها و فنون و شیوه ­های تحلیل وجود ندارد. از این رو محقّق می ­تواند تعمداً به سراغ فردی برود که درباره موضوع پژوهش و مقولات مورد نظر او صاحب نظر است و توان پاسخ­گویی دقیق به پرسش­های او را دارد یا از موضوع اطلاع دارد.در این میان اگرچه معمولاً افراد به طور هدف­مند و به شیوه منظم انتخاب می­شوند اما چه بسا محقّق به طور اتفاقی با افرادی مواجه و آشنا می­ شود که می ­توانند درباره موضوع مورد مطالعه او نظر بدهند. استفاده از این شیوه خوداندیشانه^[۱۵]در پژوهش­های کیفی مجاز است. زیرا نمونه­گیریکیفی، مفهومی و نظری است و انتخاب افراد باید بر اساس پرسش­های پژوهش، موضع نظری پژوهش­گر و چارچوب تحلیلی او و از همه مهمتر عوامل مورد مطالعه او، صورت گیرد (ماسون، ۹۴،۱۹۹۷).

از این رو در تحقیق کیفی شیوه نمونه گیری را نمی توان از پیش تعیین کرد بلکه در جریان کار است که طراحی می­ شود. زیرا از قبل نمی­دانیم چه مفاهیم و عواملی را باید در نمونه گیری لحاظ کنیم. امّا بهتر است محقّق راهبردی را اتخاذ کند که در هر مرحله برای تغییر آن دلایل نظری و عملی قوّی داشته باشد (محمدی، ۱۳۹۰ :۷۶).

به منظور ‌پاسخ‌گویی‌ به پرسش‌های تحقیق با توجه به ویژگی ها و شرایط متفاوت خوابگاه های دولتی و خصوصی و نقش تعیین کننده پایبندی دینی بر روی هویت فرهنگی سعی کردیم مصاحبه ها تیپهای متفاوتی از دختران ساکن در خوابگاه رادربرداشته باشد. در تیپولوژی اولیه با درنظر گرفتن دو معیار دولتی یا خصوصی بودن خوابگاه و مذهبی بودن یا مذهبی نبودن افراد ۴ تیپ را مشخص کردیم. سپس بر اساس معیار به اشباع رسیدن داده ها و کفایت تعداد مصاحبه ها در هر تیپ در نهایت با ۱۵ نفر از ساکنان خوابگاه دولتی و ۱۸ نفر از ساکنان خوابگاه خصوصی مصاحبه کرده و پرسشنامه هایی را نیز برای تکمیل و یا وارسی داده های مصاحبه در اختیارشان قرار دادیم . تعداد افراد هر تیپ در جدول زیر نمایان است:

دختران ساکن خوابگاه دولتی
دختران ساکن خوابگاه خصوصی
مذهبی
غیرمذهبی
مذهبی
غیرمذهبی

۹ نفر

۶ نفر

۵ نفر

۱۳ نفر

۱۵ نفر
۱۸ نفر

چهار تیپی که مورد مطالعه قرار گرفتند عبارتند از:

1. 1. دختران ساکن خوابگاه دولتی، مذهبی

1. 1. دختران ساکن خوابگاه دولتی، غیرمذهبی

1. 1. دختران ساکن خوابگاه خصوصی، مذهبی

1. دختران ساکن خوابگاه خصوصی، غیرمذهبی

۳-۴- تعریف مفاهیم اصلی پژوهش

هویّت، هویت اجتماعی:هویّت به تعریف افراد و گروه ها از خودشان اطلاق می شود. این تعریف فرد یا گروه را در برابر افراد یا گروه ­های دیگر که با آن­ها در تماس است قرار می­دهد. فردریک بارت^[۱۶]هویّت را یک پدیده اجتماعی می­داند چون در رابطه با دیگران و در جریان روابط اجتماعی ساخته می شود از این رو آن را باید در روابط میان گروه ­های اجتماعی جست وجو کرد. به عبارت دیگر گروه­ ها برای مقوله بندی مناسبات و تعاملات خود، از هویّت استفاده ‌می‌کنند و لذا در برخورد با گروه ­های مختلف، هویّت متفاوتی دارند. حال می ­تواند عینی باشد یا ذهنی. این بدان معنی است که هویّت پدیده­ای است که پیوسته در جریان روابط اجتماعی ایجاد و بازتولید می­ شود یا تغییر می‌کند(کوش،۴۵:۱۳۸۱).

فرهنگ: فرهنگ شامل مجموعه عادات، باورها، هنر، موسیقی و سایر دستاوردهای تفکّر انسانی است که به وسیله گروهی از مردم در زمانی خاص به وجود آمده است. کلاین برگ معتقد است “فرهنگ، عبارت از توانایی­ ها و عادت­هایی است که آدمی به عنوان عضو جامعه کسب ‌کرده‌است.” (شرفی،۱۳۷۹:۱۲۵). به

1. 1. . Cohlen and Arnold ↑

1. 1. .ternate ↑

1. 1. . fable ↑

1. 1. . Protheroe Claire ↑

1. 1. . kuper ↑

1. 1. . Peer Group ↑

1. 1. . J. W. Powell ↑

1. 1. . Syncretism ↑

1. 1. . Cultural Identity ↑

1. 1. – Schwarz ↑

1. 1. .naturalistic ↑

1. 1. . introspection ↑

1. 1. . pragmatic ↑

1. 1. . self-reflexive ↑

1. 1. – self reflexive ↑