کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

ازجمله مواردی که سید قطب با کمک سیاق آیات به تأیید ویا ردّ روایات وارده پرداخته‌است؛ روایات دربارۀ مکّی یا مدنی بودن آیات وسوره‌هاست.
بطور مثال در مقدمۀ سورۀ مبارکۀ انعام می‌نویسد؛ در روایتی از ابن عباس و قتاده نقل شده‌است که: این سوره‌ همۀ آن مکّی است‌، مگر دو آیۀ آن‌که در مدینه نازل شده‌اند. که عبارتند از آیۀ ۹۱ که درباره مالک پسر صیف‌، وکعب پسر اشرف‌، نازل شده‌است که دو نفر یهودیند… وآیۀ بعد آیۀ ۱۴۱ است که؛ دربارۀ ثابت پسر قیص شماس انصاری‌، نـازل شده‌است… ابن جریح و ماوردی گفته‌اند: دربارۀ معاذ پسر جبل، نازل گردیده‌است.
بعد از اینکه‌احتمال می‌دهد روایات، درباره ‌آیۀ ۹۱ درست باشد؛ دربارۀ آیۀ ۱۴۱ نظردیگری ابراز داشته و آنرا باکمک سیاق آیات نمی‌پذیرد. ومی‌گوید: امّا، سیاق (روند ) سوره برداشت این را ندارد که آیۀ دوم مدنی گردد. زیرا سیاق سوره بدون این آیه‌، ما قبل این آیه‌از ما بعد ا‌ین آیه‌از لحاظ معنی و عبارت می‌گسلد. سخن پیوسته به ‌هم است و دربارۀ این است ‌که خدا باغهائی را آفریده‌است‌ که دارای درختان بالارونده‌از داربستها و پایه‌ها و بر اشیاء اطراف خود پیچیده‌انـد.
در ادامه نیز به یک دلیل دیگر نیز اشاره نموده وتأکید کرده‌است که علاوه بر مورد فوق؛ در آیـۀ بعدی سخن از چهارپایانی است‌ که بزرگ و باربرند، و با چهارپایانی هستندکه ‌کوچک بوده و از پشم و موی ایشان گستردنی تهیّه می‌گردد.^[۶۳۳]
همچنین دربارۀ شان نزول سورۀ نصر روایاتی را نقل می‌کند. ازجمله روایت امام احمد را انتخاب کرده که محمد پسرابوعدی….از مسروق روایت کرده‌است که عایشه گفته‌است: پیغمبر خدا| در اواخر زندگی خود این فـرمودهاش را بسیار تکرار میکرد: سبحان الله وبحمده , أستغفر الله وأتوب إلیه. وهم چنین می‌فرمود:
پروردگارم به من اطّلاع داده‌است من نشانهای را در میان امّت خود خواهم دید، و به من دستور فـرموده‌است وقتیکه‌ آن نشانه را دیدم به تسبیح و تقدیس او بپردازم و حمد و ثنای او را بگویم و از او طلب آمرزش کنم. او بسیار توبه پذیر است.
و ابن کثیر در تفسیر خود گفته‌است: منظور فتح مکه ‌است و نیز از صحیح بخاری از عمر پسر سلمه
روایت کرده‌است مبنی براینکه؛ وقتی که فتح مکه صورت پذیرفت هر قومی‌به خدمت پیامبر|شتاب گرفت واسلام خود را اظهار داشت…. وسپس تأکید می‌کند این روایت با ظاهر نص این سوره سازگار وهماهنگ است و سپس روایتی را از این عباس نقل کرده و تأکید می‌کند که ‌اتحاد واتفاق برقرار کردن میان آن روایت و میان روایتی که ما برگزیدیم مشکل نیست.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

وسرانجام به روایتی که حافظ بیهقی از ابن عباس نقل کرده‌است اشاره نموده؛ مبنی براینکه، وقتی این سوره نازل شد، پیامبر فاطمه ÷را فراخواند وفرمود درونم شیونم را سر داده‌است، فاطمه ÷گریست وسپس خندید، وگفت پیامبر| به من اطلاع داد که درونش شیونش را سر داده، ومن گریستم، پس فرمود صبر داشته باش تو نخستین کسی از خانوادۀ من هستی که به من ملحق می‌شوی، پس من خندیدم.
در پایان تأکید نموده‌است که؛ سیاق نخستین درستتر واستوارتر به نظر می‌رسد وبا ظاهر و نص قرآنی هماهنگی بیشتری دارد.^[۶۳۴]
گاهی نیز باکمک سیاق آیات مضمون یک روایت را پذیرفته، وبه توجیه وتبیین آن می‌پردازد. ازجمله ذیل آیات ۳۳ و۳۴ آل عمران معتقد است که: برخی از روایات بیان میدارد که عمران از خـاندان ابراهیم است در این صورت ذکر خاندان عمران تخصیص چنین فرعی به خاطر مناسبت ویژه‌ای است که عبارت از بیان داستان مریم ÷ و داستان عیسی × است… همچنین می‏‎بینیم که روند قرآنی ازخاندان ابراهیم، موسی و یعقوب ( اسرائیل) را ذکر نکرده‌است، ولی خاندان عمران را نام برده‌است…. این بدان سبب استکه در اینجا روند گفتار درباره جدالی به پیش میرود که پیرامون عیسی پسر مریم و پیرامون ابراهیم در میگیرد ـ همانگونه که در درس بعدی میآید ـ لذا در آنجا مناسبتی برای ذکر موسی یا ذکر یعقوب در چنین مقامی‌نبوده‌است.^[۶۳۵]
پذیرش یا عدم پذیرش اسباب النزول با کمک سیاق
یکی دیگر از موارد استفادۀ مفسران در تفسیر آیات، کمک گرفتن آنها از بحث سیاق آیات در بارۀ اسباب النزول آیات است، واین مسأله نیز از چشمان تیز بین مفسّر المیزان و فی ظلال القرآن دور نمانده‌است.
علامۀ طباطبایی& گاهی با کمک سیاق آیات این گونه روایات را ردّ کرده ‌است. بطور مثال درذیل آیۀ ۹۳ سورۀ مبارکۀ انعام می‌نویسد:
اینکه بعضى از مفسرین گفته‏اند: جملۀ"{ أَوْ قالَ أُوحِی إِلَی وَ لَمْ یوحَ إِلَیهِ شَی‏ء}^[۶۳۶]در باره مسیلمه کذّاب نازل شده که ‌ادعاى نبوت مى‏کرده، صحیح نیست و با سیاق سازگار نمى‏باشد، گر چه کلام مزبور با صرف نظر از سیاق اعم است. در ادامه‌ استدلال می‌کند که: علاوه بر اینکه سوره‌انعام سوره‏اى است مکى، و مسیلمه کذاب ادعاى نبوتش بعد از هجرت رسول خدا| اتفاق افتاده، گو اینکه‌این دسته‌از مفسرین عقیده دارند که‌ایۀ مورد بحث از میان آیات این سوره در مدینه نازل شده، که‌این ادعا نیز صحیح نیست.^[۶۳۷] وبدین ترتیب شان نزول آیه را مورد تأیید قرار نمی‌دهد.
گاهی اسباب النزولی را که در ذیل آیه مطرح می‌شود با کمک سیاق آیات تأیید می‌کند بطور مثال ذیل آیۀ ۱ سورۀ مبارکۀ احزاب می‌نویسد:
{یا أَیهَا النَّبِی اتَّقِ اللَّهَ وَ لا تُطِعِ الْکافِرِینَ وَ الْمُنافِقِینَ إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلِیماً حَکِیماً}^[۶۳۸]
در این آیه رسول خدا| مامور شده به تقواى از خدا، و در آن زمینه‏چینى شده براى نهى بعدى، یعنى نهى از اطاعت کافرین و منافقین.در این سیاق، که سیاق نفى است، بین کفار و منافقین جمع شده، و هر دو را ذکر کرده، و از اطاعت هر دو نهى فرموده، از این معنا کشف مى‏شود که کفار از رسول خدا|چیزى مى‏خواسته‏اند که مورد رضاى خداى سبحان نبوده، منافقین هم که در صف مسلمانان بودند، کفار را تایید مى‏کردند، و از آن جناب به‌اصرار مى‏خواستند که پیشنهاد کفار را بپذیرد، و… و نیز کشف مى‏شود که ‌آن امر، امر مهمى بوده، که بیم آن مى‏رفته که‌اسباب ظاهرى بر خلاف آن مساعدت نکند، و بر عکس، بر وفق آن کمک کند، مگر آنکه خدا بخواهد جلو آن اسباب را بگیرد،….
سپس این گونه نتیجه می‌گیرد که، با این بیان روایتى که در شان نزول آیه وارد شده تایید مى‏شود، چون در آن روایت آمده که عده‏اى از رؤساى قریش، بعد از داستان جنگ احد به مدینه‌امدند، و از رسول خدا|امان خواستند، و درخواست کردند که‌ان جناب با ایشان و بت‏پرستى ایشان کارى نداشته باشد، ایشان هم با او و یکتاپرستى‏اش کارى نداشته باشند، این آیه‏ها نازل شد که نباید دعوت ایشان را اجابت کنى، و رسول خدا|هم از اجابت خواسته‌انان خوددارى نمود. ^[۶۳۹]
گاهی نیز بین سیاق آیات و اسباب النزول واره منافاتی نمی‌بیند. از جمله در بحث روایتی، ذیل آیۀ ۱۶۳ سورۀ مبارکۀ اعراف روایتی را به در مورد نافرمانى قومى از اهل” ایله” در مورد تحریم صید ماهى در روز شنبه و مسخ شدنشان به صورت میمون‏ به صورت مفصل نقل کرده‌است وسپس این گونه نتیجه می‌گیرد که:
این روایت از جهت اینکه تعبیر به ‌هلاکت دارد با آیه شریفه که تعبیر به مسخ دارد منافات ندارد، براى اینکه ‌هلاکت شامل مسخ هم مى‏شود، علاوه بر اینکه، از اخبار بسیارى استفاده مى‏شود هر قومى که
مسخ شود بعد از مسخ جز چند روزى زنده نمى‏ماند، به فاصله کمى هلاک مى‏شود.^[۶۴۰]
گاهی نیز سیاق را براسباب النزول ترجیح می‌دهد. بطور مثال در ذیل آیۀ اول سورۀ مبارکۀ احزاب در بحث روایتی بعد از ذکر روایت شأن نزول می‌فرماید، البته روایات دیگری در شأن نزول آیه بوده‌است که
چون از سیاق آیات بیگانه‌ است از نقل آنها صرف نظر می‌کنیم.^[۶۴۱]
سید قطب اگرچه خودش گاهی از این طریق به بررسی مکی یا مدنی بودن آیات وسور پرداخته ‌اما معتقد است که‌این گونه‌اسباب النزول ها کاملا قابل اثبات نیست.^[۶۴۲]
ایشان گاهی باکمک سیاق آیات وموضوعات مطروحه در آیات به ردّ اسباب النزول منقول می‌پردازد: از جمله در ذیل آیات ۳۲ ـ ۱ سورۀ مبارکۀ آل عمران ابتدا به روایاتی اشاره می‌کند که می‌گویند: آیه‌های نخستین این سوره تا هشتاد آیۀ آن به خاطر قدوم هیأتهای اعزامی‌مسیحیان نجران یمن و به تبع آن مناظره‌ایشان با پیامبر(ص) دربارۀ عیسی × نازل شده‌است و اینکه ‌این روایات آمدن چنین هیأتی را در سال نهم هجری (عام الوفود) می‌دانند؛ سپس تأکید می‌کند که با توجه به موضوعی که‌این آیه‌ها به‌ان پرداخته‌اند و نیز سیاقی که در چاره جویی آن داشته‌اند هردو این نظریه را تاکید می‌کنند که‌این آیه‌ها زودتر و در سالهای نخست هجری نازل شده‌اند و اینکه نمی‌تواند مربوط به سال نهم هجری باشد. ^[۶۴۳]
گاهی با کمک اسباب النزول نظر خود را اعلام و نظرات مفسرین دیگر را ردّ نموده‌است. بطور مثال ذیل آیۀ:
{وَ إِذا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَ أَنْصِتُوا لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ } ^[۶۴۴]
بعد از مطرح کردن روایات مختلفی که در بارۀ خاموش و ساکت ماندن در هنگام قرآئت قرآن وارد شده‌این گونه نظر خود را مطرح نموده‌است که:
ما با توجّه به‌اسباب نزول مذکور در روایتهائی‌که در این باره نقل شده‌است‌، این آ‌یه را مختصّ به نمازهای واجب و غــیرواجب نمی‏‎بینیم و در آنـها دلیلی بر اختصاص این آیه به نمازها نـمی‌یابیم‌. آخر باید به عموم نصّ توجّه داشت‌، نه به خصوص سبب‌. متبادر به ذهن این است‌که معنی آیۀ مذکورعامّ است و چیزی آن را خاصّ نمی‌کند. هر وقت قرآن خوانـده شـود، شایستۀ مقام قرآن‌، و بایستۀ مقام گویندۀ بزرگوار آن‌، یعنی یزدان سبحان، این است ‌که مردمان ساکت بمانند و گوش فرا دهند. وقتی‌که خداوند می‌فرماید: آیا مردمان گوش فرا نمی‌دهند و ساکت نمی‌مانند؟‌! گذشته‌از این‌، امیدوارکردن ایشان در پرتو سکوت به‌این‌که مشمول مرحمت خدا شوند{لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ}.تا مشمول رحمت خدا شوید.^[۶۴۵]
گاهی نیز با کمک سیاق آیات, به تأیید اسباب النزولی می‌پردازد که ذیل آیه نقل شده‌است.
بطور مثال ذیل آیات ۳۶ ـ۳۰ انفال بعد از نقل روایاتی که‌اشاره به مکی بودن این دسته‌از آیات نموده و تأکید بر اینکه در اسباب النزولی که ذکر شده ‌انتقاد وارد است؛ روایتی را از ابن عباس، دربارۀ داستان طولانی شب زنده‌داری قریش و چنین نیرنگ و توطئه‌ای که دیـدند، آورده که در پایان آن آمده‌است‌: (‌…. بدین هنگام یزدان به پیغمبر خود|‌اجازه فرمود از شهر مکّه بیرون رود، و پس از ورود به مدینه‌آیه۳۰ را بر او نازل کرد. سپس آنرا با سیاق آیات نیز تأیید می‌کند و می‌نویسد:
این روایت ابن عبّاس روایتی است‌ که با سیاق قرآنی پیش از این آیات و بعد از این آیـات‌، سـازگار است‌. آنجاکه یزدان سبحان به پیغمبر|خود ‌و به مؤمنان فضل و کرم خویش را یـادآوری می‌فرماید، بدانگاه‌ که‌ایشان را به جهاد در راه خدا و پـاسخ به دعوت و فراخوانی او، و ایستادگی و پایداری در وقت لشکرکشی تشویق می کند….و کارهای دیگری که در این باره سوره بدان می‌پردازد، سخنی که می‌گوید این آیات همچون سایر سوره مدنی است‌، شایسته‌تر و دلپذیرتر می کند. ^[۶۴۶]
گاهی نیز به خاطر متعدد بودن و مختلف بودن اسباب النزول از انتخاب وتأیید آنها منصرف و به سیاق و متن آیات قرآنی برمی‌گردد. بطور مثال ذیل آیات ۱۱۰ـ ۸۳ سورۀ مبارکۀ کهف بعد از نقل روایات مختلف می‌نویسد:
روایت دیگری از ابن عباس درباره سبب نزول آیۀ روح به‌طور خاص نقل‌ گردیده ‌است و عوفی آن را ذکر کرده ‌است‌. بدین مضمون‌که یهودیان به پیغمبر|‌گفتند: ما را از روح خبردار کن‌. چگونه روح که ساختار یزدان است عذاب می‌بیند! چیزی بر او نازل نگردیده بود، این بودکه پاسخی بدیشان نداد. جبرئیل به پیش او آمد وگفت‌
{ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبىّ‏ِ وَ مَا أُوتِیتُم مِّنَ الْعِلْمِ إِلَّا قَلِیلا}.^[۶۴۷].
سپس تأکید می‌کند؛ به سبب تعدد روایات درباره ‌اسباب نزول‌، ترجیح می‌دهیم در سایه نص یقینی قر‌آنی بمانیم.^[۶۴۸]
گاهی نیز با کمک سیاق آیات و اسباب النزولی که مطرح شده و به ذکر آنها می‌پردازد: از آیاتی که مفهوم آنها مبهم می‌باشد، رفع ابهام می‌کند. بطور مثال، ذیل آیۀ؛ در ذیل آیۀ
{یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَسْأَلُوا عَنْ أَشْیاءَ إِنْ تُبْدَ لَکُمْ تَسُؤْکُمْ… }^[۶۴۹]
نیز ابتدا به محتوای این آیه‌اشاره نموده بدین صورت که:
بــرخی از مـردمان خـیلی از پـیعمبر|پـرسش می‌کردند درباره چیزهائی کـه‌امر یا نهی راجع بـدانها نازل نشد‌ه بـود. یـا دربـاره شـرح و بسط امـوری پافشاری میکردند که قران آنها را به صورت مختصر و مجمل بیان نموده‌است‌، وبعد از نقل روایات مختلف در زمینۀ تعدد وکثرت ومحتوای سوالات مطرح شده می‌نویسد.
با استناد به روایت مجاهد که ‌از ابن عباس نقل‌کرده‌است‌، و همچین تکیه بر سخن سعید پسر خبیر درباره‌اسباب نزول آیه‌، چنین به نظر می‌رسدکه‌از جمله چیزهائی‌که‌از آنـها پرسش می‌نمودند، مسائلی بودکه به دوره جاهلیت مربوط می‌گردید و در آن روزگار روی داده بود. هـر چند ما از سوال مشخصی درباره چیزی‌که بوده‌است یا انجام پذیرفته‌است‌، اطلاع دقیقی نداریم‌، امّا از سخن به میان آمدن از بحیره و شائبه و وصیله و حاس، در سیاق قرآنی‌، پـس از آیه‌ای‌که‌از چنین پرسشهائی نهی میکند، برمی‌آید که ‌این آیات با مسائل و قضایای دوره جاهلیت نیز ربط و پیوندی دارند…^[۶۵۰]
فصل پایانی
نتایج وپیشنهادات
نتایج کلی

فضای تنفس و بازنگری آن؛
خواندن شعر رومی، «مهمانسرا»؛
فضای تنفس ۳ دقیقه‌ای ـ مقابله‌ای و بازنگری؛
توزیع جزوات جلسه پنجم بین شرکت‌کنندگان؛
تعیین تکلیف خانگی.
۳-۶-۶- جلسه ششم: افکار حقایق نیستند
افکار می‌توانند اثرات قوی بر احساسات و اعمال و رفتار ما داشته باشند. غالباً این افکار خودکار هستند و به گونه‌ی خودکار ناپدید می‌شوند. ما با توجه به این افکار و تصاویر ذهنی و تمرکز بر تنفس و لحظه حاضر احتمالاً از آن‌ها فاصله گرفته و نسبت به آن‌ها دید دیگری پیدا می‌کنیم. با این راهبردها فرصت دیگری برای تفکر در مورد امور پیش می‌آید و از قدرت افکار قدیمی کاسته می‌شود.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

دستور جلسه ششم
مراقبه نشسته ۴۰ دقیقه‌ای ـ آگاهی از تنفس، بدن، اصوات و سپس افکار؛
بازنگری تمرین؛
بازنگری تکلیف خانگی (شامل مراقبه بدون نوار و تنفس عمیق)؛
آماده شدن برای اتمام دوره و ارائه جدول زمانی برای برقراری رابطه جنسی؛
خلق، افکار و تمرین نقطه نظرات یا افکار جانشین؛
زمان تنفس و بازنگری آن؛
تعیین تکلیف خانگی.
۳-۶-۷- جلسه هفتم: چگونه می­توانم به بهترین شکل از خود مراقبت کنم.
دستور جلسه هفتم
۴۰ دقیقه مراقبه نشسته ـ آگاهی از تنفس، بدن، صداها، سپس افکار؛
بازنگری تمرین‌ها؛
بازنگری تکالیف خانگی؛
تمرین مشاهده ارتباط بین فعالیت و خلق؛
تهیه فهرستی از فعالیت‌های لذت‌بخش و فعالیت‌هایی که منجر به حس از عهده برآمدن می‌شود؛
برنامه­ ریزی و تهیه یک برنامه مناسب برای چنین فعالیت‌هایی؛
فضای تنفس ۳ دقیقه‌ای به‌عنوان گام اول برای داشتن حضور ذهن؛
فضای تنفس ۳ دقیقه‌ای یا قدم زدن همراه با حضور ذهن؛
دادن تکلیف خانگی.
۳-۶-۸- جلسه هشتم: استفاده از آنچه یاد گرفته­اید برای استفاده در بقیه زندگی
تمرین منظم حضور ذهن به حفظ تعادل در زندگی کمک می‌کند. نیات مثبت تقویت می‌شوند زیرا این تمرینات با دلایل مثبت مراقبت از خود مرتبط است.
دستور جلسه هشتم
تمرین وارسی بدنی (با تمرکز بر ‌اندام‌های جنسی)؛
بازنگری تکلیف خانگی (شامل نظام‌های هشداردهنده اولیه و برنامه‌های عمل)؛
بازنگری کل برنامه: آنچه در گروه‌های دونفره یاد گرفته‌شده و مرور کل برنامه؛
توزیع پرسش‌نامه بین شرکت‌کنندگان تا در مورد برنامه نظر بدهند؛
بحث در مورد اینکه چگونه به بهترین نحو، تحرک و نظمی که در جلسات گذشته چه در تمرین‌های منظم و چه در تمرین‌های غیرمنظم ایجاد شده ادامه یابد؛
وارسی و بحث در مورد برنامه‌ها و یافتن دلایل مثبت برای ادامه تمرین؛
برقراری رابطه جنسی روتین و عادی با همسر با توافق طرفین؛
توزیع جزوات جلسه ۸ بین شرکت‌کنندگان.
۳-۷- روش تجزیه‌وتحلیل داده‌ها
در پژوهش حاضر برای تجزیه‌وتحلیل داده ­ها از روش بازبینی نمودارها و ضرایب اثر استفاده شد. روند تغییر نمرات آزمودنی‌ها بر روی جداول‌ ترسیم گردید و مورد بازبینی دیداری قرار گرفت. به‌علاوه برای نشان دادن درصد بهبودی از شاخص MPI، برای نشان دادن درصد کاهش نمرات از شاخص MPR و درنهایت برای نشان دادن میزان تغییرپذیری از شاخص Cohen’s d استفاده شده است که این شاخص‌ها به ترتیب تغییرات روند، شیب و میزان تغییرپذیری را نشان می‌دهند.
MPI = [(Baseline Mean – Treatment Phase Mean) / Treatment phase Mean] × ١٠٠
فرمول ۳-۱: روش محاسبه­ی درصد بهبودی
MPR = [(Baseline Mean – Treatment Phase Mean) /Baseline Mean] × ١٠٠
فرمول ۳-۲: روش محاسبه­ی درصد کاهش نمرات
Cohen’s d = M١ - M٢ / σ pooled
Where σ pooled = √ [(σ ١²+ σ ٢²) / ٢]
فرمول ۳-۳: روش محاسبه­ی ضریب کوهن
فصل چهارم
نتایج
فصل چهارم
۴-۱- توصیف آماری متغیرهای پژوهشی

معنی و مفهوم: این جهان تنگ و بی پهنا، جای شادی و خوشی نیست که در آن درنگ کنی و نفس بکشی، خیمه‌ی آسمان را خم کن و به آن سوی این خیمه بنگر تا جای تازه‌ای را ببینی.
آرایه‌های ادبی: خیمه‌ی فلک اضافه‌ی تشبیهی. جای و جای، تکرار ایجاد کرده‌اند. دم زدن کنایه از درنگ کردن.
۲۱ - زیر پل فلـک مجــوی آب وفا ز جــوی کس
بگـذر از ایـن پل کهـن، آب وفـای تـازه بیــن
معنی و مفهوم: در زیر این آسمان خمیده از هیچ کس چشم وفاداری نداشته باش، از پل کهن آسمان بگذر و آن سوی این پل، وفای تازه‌ای را مشاهده کن.
آرایه‌های ادبی: پل فلک اضافه‌ی استعاری. پل کهن استعاره از آسمان. آب وفا اضافه‌ی تشبیهی. وفا و وفا تکرار ایجاد کرده است .
۲۲ - لهجـت راوی مـرا منطـق طیــر بـر زبــان
بر در شاه جـم نگین، تحـفه دعـای تـازه بیـن
واژگان: لهجت: زبان، شیوه‌ی بیان. (معین) راوی: بازگو کننده‌ی شعر از کسی. (منتهی الارب)
معنی و مفهوم: راوی شعرهای من گویی منطق طیر (زبان مرغان) سلیمانی در زبان دارد که بر درگاه شاه بزرگ، که نگین انگشترش همچون نگین انگشتر سلیمان (جم) حامل اسم اعظم است، دعاهای تازه‌ای به عنوان تحفه برای شاه آورده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

آرایه‌های ادبی: منطق طیر و جم نگین با هم تلمیح به ماجرای سلیمان جم دارند. انگشتر شاه به انگشتر سلیمان تشبیه شده است.
توضیحات:
منطق الطیر: سلیمان گفت: ای مردمان، ما را سخن مرغان در آموختند و ملک جهان و همه چیز ما را بدادند (نمل آیه ۱۶) و این از فضل پروردگار است. در اخبار آمده است که سلیمان روزی در مجلس نشسته بود و مرغان زبر سر وی پر درهم پیوسته و مانند چتر ایستاده بودند و هر کدام از مرغان بانگی می‌کرد و سلیمان به مردمان می‌گفت: که چه می‌گویند. (یا حقی، ۱۳۷۵: ۲۵۶)
نگین جم: سلیمان را انگشتری بود که نام بزرگ خدای تعالی (اسم اعظم) بر آن نبشته بود. و چهار نگین در آن تعبیه، دو تا آهنین و دو تا برنجین، با برنجین بر پریان و با آهنین بر دیوان و شیاطین حکم می‌راند و معجز سلیمان و ملک و جهانگیری وی در نگین همین انگشتری (خاتم) بود که از بهشت آورده بودند و ارمغان روضه‌ی رضوان بود. (همان، ۲۵۳)
۲۳ - قلـعه‌ی گلستان شـه، قلّـه‌ی بوقبیـس دان
حصـن شمـاخی‌اش حرم، کعبه سرای تازه بیـن
واژگان: بوقبیس: نام کوهی در غرب و جوار مکّه‌ی معظّمه. (غیاث)
معنی و مفهوم: قلعه و دژی که در اطراف باغ پادشاه سر برافراشته است در رفعت و استواری، همچون قلّه‌ی کوه بوقبیس است. حرمسرای سلطان در شهر شماخی مانند حرم است و سرای او همچون کعبه باشکوه می‌باشد.
آرایه‌های ادبی: قلعه‌ی گلستان شاه را به کوه بوقبیس مانند کرده و حرم او را در زیبایی به شهر شماخی و خانه‌ی او را به کعبه مانند کرده است.
توضیحات :
بوقبیس: کوهی است در جانب شرقی مکّه و مشرف به آن، مقابل کوه قیقعان، این کوه را پیش از اسلام امین می‌گفتند و می‌پنداشتند که حجرالاسود هنگام طوفان، آن جا به امانت نهاده شده … این کوه به استواری و بزرگی مثل است. (فرهنگ لغات)
شماخی: شهری معروف در بلاد شروان در اطراف ارّان و صاحب آن شروان شاه و لقب آن دارالسلطنه بود. این شهر در دامنه‌ی کوه‌های قفقاز قرار دارد و محصول عمده‌اش شراب است و ظاهراً در دوره‌ی اسلامی بنا شده است و تأسیس آن را به شماخ بن شجاع، حکمران شروان و معاصر هارون الرشید نسبت داده‌اند و نام اوّلیه‌ی آن شماخیّه بوده است. در دوره‌ی شروان شاهان مدّتی پایتخت شروان بوده است. (دزفولیان، ۱۳۸۷: ۸۸۷)
۲۴ - رستـم کیقـباد فر، حیدر مصـطفی ظـفر
همره رخش و دلدلش، فتح و غزای راستین
واژگان: کیقباد: نخستین پادشاه کیانی که از اخلاف منوچهر بود و بعد از گرشاسب به پادشاهی رسید. (فرهنگ لغات) فر: شأن و شوکت، رفعت و شکوه. (برهان) رخش: رنگی است میانه‌ی سیاه و بور، اسم اسب رستم را به این اعتبار رخش می‌نامیدند.(ناظم) توضیحات دلدل: ماده استری شهباء که از آن پیامبر اسلام بوده است. (دهخدا)توضیحات.
معنی و مفهوم: شاه در شجاعت و دلاوری همچون رستم است و شکوهی مانند فرّ کیقباد دارد. او در دلاوری مانند حضرت علی(ع) است که پیروزمندی پیامبر (ص) را دارد. اسب نیرومندش که همچون رخش (اسب رستم) و دلدل (اسب حضرت علی(ع))، می‌باشد پیوسته با فتح و پیروزی حقیقی همراه است.
آرایه‌های ادبی: ممدوح در داشتن فرّ ایزدی به کیقباد تشبیه شده است و در شجاعت و پیروزمندی به حضرت علی(ع) و حضرت محمد(ص). اسب او نیز در بزرگی و نیرومندی به رخش و دلدل مانند شده است. رخش با رستم ودلدل با حیدر تناسب ایجاد کرده است.
توضیحات:
کیقباد: نخستین پادشاه کیانی، که برخی او را پسر زاو (زاب) و برخی از خاندان نوذر دانسته اند. در اوستا بارها از کیقباد نام برده شده؛ امّا در روایات مذهبی زردتشتی پدر کیقباد مشخص نیست. مورّخین اسلامی با چند نسل، نژاد او را به منوچهر رسانیده‌اند… در دینکرت هست که فر مدّتی به کیقباد تعلق داشت و در پرتو آن پادشاهی ایران رونق گرفت، بلعمی پنج و شاهنامه چهار پسر به او نسبت داده و مدّت سلطنت او را صد سال نوشته‌اند. او مردی نیکو خصال بود که سلطنتش مایه‌ی رفاه و سعادت خلق شد. (یاحقی، ۱۳۷۵: ۳۵۸)
فرّ (فرّه، خرّه، خوره): در اصطلاح اوستایی حقیقتی الهی و کیفیتی معنوی است که چون برای کسی حاصل شود او را به شکوه و جلال و مرحله‌ی تقدّس و عظمت معنوی می‌رساند و به عبارت دیگر، صاحب قدرت و نبوغ و خرّمی و سعادت می‌کند. در اوستا از دوگونه فر سخن رفته است؛ نخست فرّ ایرانی، که عبارت است از قدرت و شکوه و به ویژه نیروی فوق العاده و مزدا آفریده‌ای که ایران زمین را همواره در برابر دشمنان و غیر ایرانیان نگاهبانی می‌کند و دیگر فرّ کیانی (پادشاهی) که موجب پادشاهی و کامیابی سران کشور و شوکت و اقتدار آنان به شمار می‌رفت. (همان: ۳۱۸)
رخش: رخش اصلاً در فرهنگ‌ها به معنی سرخ و سپید به یکدیگر آمیخته و نیز قوس و قزح یا کمان رستم و نیز مطلق اسب آمده است. بور ابرش را هم به اعتبار این که رنگ سرخ و سپید درهم است رخش نامیده‌اند. امّا رخش بالخصوص نام اسب شگفت آور رستم است که با یک آزمون دشوار از میان گله‌های فراوان اسب، برگزیده شده است و عمری به درازای عمر خود رستم دارد و همراه با خود او به چاه غدر نابرادر، شغاد می افتد و با سوار خویش جان می‌دهد. (همان: ۲۱۰)
دُلدُل: دلدل نام ماده استری سپید مایل به سیاه (شهبا) که مُقَوقِس، حاکم اسکندریه یا به روایتی فروه بن عمروخُدامی به حضرت رسول اهدا کرد. در روایات شیعی آمده است که حضرت آن را با چند اسب دیگر و الاغ مخصوص خود به نام یعفور به امیرالمؤمنین علی- علیه السلام- بخشید که در جنگ ها بر آن سوار می‌شد. (همان: ۱۹۵)
بند سوم:
کلمات قافیه: نوای ، صفای، قفای و …
حروف اصلی قافیه: ا
حرف روی: ا
حروف الحاقی: ی
ردیف: نو زند
۲۵ - بر ره قـول کاسـه‌گـر، کـوس نـوای نو زنــد
بر سـر خوانـچه‌ی طـرب، مـرغ صلای نـو زنـد
واژگان: کاسه‌گر: نام نوا و آهنگی از موسیقی. (فرهنگ لغات) خوانچه: سفره‌ی کوچک. (ناظم) صلا: آواز دادن برای طعام خورانیدن یا چیزی دادن به کسی. (فرهنگ لغات)
معنی و مفهوم: طبل به تناسب، با پرده‌ی کاسه‌گر نوایی نو سر داده است و جام شراب مرغ شکل نیز، بر بساط شادی و باده نوشی صلای تازه‌ای در داده است و باده خوران را به صبوح دعوت می‌کند.
آرایه‌های ادبی: خوانچه‌ی طرب اضافه‌ی استعاری. مرغ استعاره از جام شراب .
۲۶ - مرغ قنینه چون زبـان، در دهن قــدح کـند
جـان قـدح بـه صـد زبـان، لاف صفـای نو زنـد

«بورتن»^[۱۲۹] و همکاران(۲۰۰۹) در تحقیقی به بررسی اثر ارتباطات سازمانی بر رضایت شغلی و عوامل انگیزشی مدیران پرداختند. بسیاری از مدیران معتقد بودند که برقراری ارتباط مؤثر برای عملکرد موفق ضروری است. در واقع به نظر میرسد برقراری ارتباط کلیدی برای کلیه فعالیت‌های فردی است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بوده و از روش تجزیه و تحلیل رگرسیون استفاده شد و نتایج نشان داد که هرچه ارتباطات در سازمان بهتر باشد، رضایت افراد از شغلشان بیشتر خواهد بود و این خود عاملی جهت انگیزش افراد است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

«گوریس^[۱۳۰]»(۲۰۰۷) در تحقیقی به بررسی اثر رضایت ارتباطات روی عملکرد و رضایت شغلی و روابط بین تناسب فرد و شغل پرداخته است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بوده و از روش تجزیه و تحلیل رگرسیون استفاده شده است. یافتهها حاکی از آن است که رضایت ارتباطی به عنوان یک تعدیل‌کننده ضعیف است. با این حال، رضایت ارتباطی یک عامل قوی تأثیرگذار بر عملکرد و رضایت شغلی است.
کیم و همکاران^[۱۳۱](۲۰۰۹) نیز با بهره گرفتن از مدل سازی معادلات ساختاری، اثر تعدیلی جنس و سطح سازمانی بر استرس و رضایت شغلی در میان کارکنان یک هتل را بررسی نمودند. نتایج این تحقیق نشان داد که اثر منفی استرس شغلی بر رضایت شغلی به صورت معنی داری برای کارکنان زن و سرپرستان، قوی‌تر از کارکنان مرد و غیر سرپرست بود.
همچنین نتایج پژوهش(فالنبرگ و اسچینزر^[۱۳۲]،۲۰۰۷) که به بررسی رابطه تعهد سازمانی و رضایت شغلی با غیبت و جابجایی کارکنان پرداخت، از ارتباط منفی میان متغیرهای رضایت شغلی و تعهد سازمانی با جابجایی کارکنان حکایت می‌کند. همچنین این نتایج نشان داد که میان تعهد تکلیفی و جابجایی کارکنان، رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد.
یافته‌های پژوهشی دیگر در زمینه ارتباط میان خدمات ارائه شده به کارکنان با تعهد سازمانی، نشان می‌دهد نگرش‌های کارکنان نسبت به سازمان، به خدماتی بستگی دارد که سازمان به آنها ارائه می‌کند. به طوری که کیفیت مطلوب این خدمات، موجب ایجاد وجهه مثبت از سازمان و در نهایت، افزایش تعهد سازمانی کارکنان می‌شود(لی لیولوم^[۱۳۳] ،۲۰۰۸).
نتایج پژوهش دیگری که برای بررسی تأثیر رفتار رهبری بر تعهد سازمانی و عملکرد سازمان انجام گرفت، نشان داد مطلوب بودن رفتار رهبر، تأثیر مثبتی بر تعهد سازمانی زیردستان دارد. به طوری که تعهد سازمانی زیردستان، به بهبود عملکرد سازمان منجر می‌شود(استیر،اسشیفینگر،لانگ^[۱۳۴]، ۲۰۰۸).
فصل سوم
روش اجرای تحقیق
۳-۱) مقدمه:
تحقیق عبارت است از مجموعه ای ازفعالیت های منظم، منسجم و هدفمند که در پی دست یابی به یکی از خواسته ها ( تحقیق بنیادی، تحقیق پیمایشی و تحقیق کاربردی ) به صورت فردی یا گروهی صورت می گیرد (خاکی،۱۳۸۷).در طی فرایند تحقیق با به کارگیری ابزارهای جمع آوری، داده ها به طور عینی و معتبر، مشاهده، بررسی و استخراج می شوند و سپس با بهره گرفتن از فنون تجزیه و تحلیل توصیفی و استنباطی بطور کمی و غیر کمی سعی می شود که ادعاها و حدس های علمی اولیه ( فرضیه ها ) آزمون شده و در نهایت فرضیه ها رد یا پذیرفته شوند و نتیجه گیری نهایی صورت پذیرد. در این فصل از پایان نامه به قسمت بسیار مهم و اساسی از فرایند تحقیق، یعنی روش های مورد استفاده در تحقیق جهت بررسی جامعه آماری و تعیین روش های نمونه گیری وحجم آن، هم چنین روش ها و ابزار مورد استفاده جهت گرد آوری اطلاعات و روش های تجزیه وتحلیل اطلاعات گردآوری شده پرداخته می شود. روایی و پایایی ابزار گرد آوری اطلاعات نیز موضوع دیگری است که در این فصل به آن پرداخته می شود.
.۳-۲) روش تحقیق:
به طور کلی انواع تحقیق بر دواساس طبقه بندی می‌شوند:
طبقه بندی براساس هدف شامل:
پژوهش‌های(بنیادی)، تحقیق کاربردی، تحقیق و توسعه، تحقیقات ارزیابی تحقیق عملی( کاربردی).
هدف از تحقیق کاربردی بدست آوردن درک یا دانش لازم برای تعیین ابزاری است که به وسیله آن نیازی مشخص و شناخته شده برطرف گردد. در این تحقیق هدف کشف دانش تازه‌ای است که کاربرد مشخصی را درباره فراورده یا فرایندی در واقعیت را دنبال می‌کند. به عبارت دقیق‌تر تحقیق کاربردی تلاش برای پاسخ دادن به یک معضل و مشکل عملی است که در دنیای واقعی وجود دارد( خاکی، ۱۳۸۳، ص۹۵ ).
تحقیق حاضر از نوع تحقیق کاربردی است.
طبقه بندی براساس روش شامل:
روش تاریخی، روش توصیفی ـ کیفی، روش پیمایشی(زمینه یابی)، روش تحلیل محتوایی، تحقیق میدانی، و تحلیل موردکاوانه، پانل، تحقیق همبستگی، پژوهش‌های علمی( آزمایشی).
تحقیق توصیفی آن چه را که هست توصیف و تفسیر می‌کند و به شرایط یا روابط موجود، عقاید متداول، فرایندهای جاری، آثار مشهود یا رویدادها و آثار گذشته را نیز که به شرایط موجود مربوط می‌شوند، مورد بررسی قرار می‌دهد( خاکی ، ۱۳۸۳، ص ۱۰۴ ).
این تحقیق بر اساس روش گردآوری داده ها،از نوع پیمایشی است که فراتر از یک فن خاص در گردآوری اطلاعات است و هدف آن اکتشافی ،توصیفی و یا تبیینی است. هرچند عمدتاً در آن از پرسشنامه استفاده می‌شود اما ابزار دیگری از قبیل مصاحبه ساختمند، مشاهده، تحلیل محتوا و … هم به کار می‌رود. مشخصه روش پیمایشی، مجموعه ساختمند یا منطقی از داده‌هاست که آن را ماتریس صفت ویژگی می‌گویند. هرمورد از آن برحسب متغیر گرد آوری می‌شود و با کنار هم گذاشتن این اطلاعات به مجموعه ساختارمندی از داده‌ها می‌رسیم(خاکی، ۱۳۸۳، ص۱۰۴ ، ص ۱۰۵).
با توجه به توضیحات داده شده این تحقیق از نوع توصیفی و پیمایشی است.
۳-۳) جامعه آماری:
جامعه آماری عبارت است تعدادی از عناصر مطلوب مورد نظر که حداقل دارای یک صفت مشخصه باشند . به عبارت دیگر ، جامعه آماری به کل گروه افراد ، وقایع و چیزهائی اشاره دارد که محقق می خواهد به تحقیق درباره آن بپردازد ( سکاران ، ۱۳۸۶) جامعه آماری تحقیق حاضر، کارکنان بانک مسکن استان گیلان می‌باشند که تعدادشان۴۴۰ نفر است.

مفهوم شهروندی از وابستگی و تعلق انسان به مکان و فضا حکایت دارد. به عبارتی دیگر تا زمانی که انسان رابطه ای معنی دار با مکان و فضای جغرافیایی با هدف زیستن و حق زندگی برقرار نکند و مفهومی به نام تابعیت شکل نگیرد، مفهوم شهروندی و تبعات بعدی آن پدیدار نمی شود. از جمله حق زندگی کردن، حق انتخاب ساختارسیاسی، حق گزینش بازیگران سیاسی فضای زندگی اعم از سطح محلی و ملی و حتی جهانی و غیر آن، حق تابعیت که به دنبال آن حقوق بعدی پدیدار می شود، در اعلامیه جهانی حقوق بشر مورد تأکید قرار نگرفته است. (حافظ نیا،۱۳۹۰: ۱۴۲)
مفهوم شهروندی دارای بعد جغرافیایی است زیرا بازیگران سیاسی را با ساختارهای سرزمین خاصی پیوند می دهد. از این رو بحث شهروندی اساساً جغرافیایی است؛ زیرا شهروند را به واحد سرزمین خاص متعلق می داند. در نتیجه اعتبار حقوق و مسئولیت های شهروندی دارای محدودیت های فضایی است. (جونز و دیگران، ۱۳۸۶: ۲۵۱)
شهروندی در واقع شرایط عضویت در واحدهای سیاسی (معمولأ دولت محلی) است که از حقوق و امتیازات ویژه کسانی محافظت می کند که وظایف معین را انجام دهند. شهروندی پیش از آنکه نظریه باشد مفهومی است که به شرایط مشارکت کامل در یک جامعه رسمیت می دهد. پیتر و فلوبین اشکال سیاسی شهروندی و اشکال فرهنگی اجتماعی آن فرق می گذارند؛ اشکال سیاسی شهروندی به مسائل مربوط به جایگاه فرد در برابر هیئت سیاسی فراگیر استوار است اما اشکال فرهنگی و اجتماعی شهروندی شامل مسائل مربوط به کسی است که به عنوان عضو شایسته ارزشمند و مسئول جامعه ای زنده و پویا پذیرفته می شود. به این ترتیب مفهوم شهروندی معرف نقطه اتصالی میان جغرافیای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی است. (برک پور، ۱۳۸۲: ۱۱۱)
صاحب نظران شهروند و شهروندی را بنیان دولت-ملتهای مدرن دانسته اند. گرچه خود مفهوم شهروندی از دل تحولات پیچیده ای در جامعه های جدید بیرون آمده اما امروزه با گسترش شاهراه های ابر اطلاعاتی و به برکت انقلاب ارتباطات و نیز ظهور هویت های چندگانه دو رگه که به چند فرهنگ گرایی و دامن زده، این مفهوم دستخوش تغییرات و تحولات عمده ای شده است. سطح برقراری ارتباط با نهادهای جامعه و توانایی تحلیل مسائل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی همراه با مراقبت از محیط زندگی می باشد. (کلانتری، ۱۳۹۸: ۴۴۱)
نکات مشترک مورد تأیید در گفتمان های شهروندی به شرح ذیل است:

1. 1. حقوق، وظایف و تکالیف شهروندی

1. 1. مسئولیت

1. 1. مشارکت شهروندی

1. 1. برابر سازی شهروندی

1. 1. 1. 1. حمایت و ضمانت دولت برای تحقق شهروندی

      ( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

1. 1. نهادی شدن شهروندی (نجاتی حسینی، ۱۳۸۰: ۵)

۲-۳-۱) ویژگی های شهروند:

1. 1. شهروندان دارای خوی همگانی و خود گردانی می باشند و ضمن حفظ هویت های خاص خود، عضویتشان در دیگر هویت های جمعی را نیز حفظ می کنند و برای تحقق این هدف با تشکیل انجمن های مختلف، منافع شخصی و عمومی را پیوند می دهند.

1. 1. شهروندان دارای نقش های تفکیک شده می باشند و از حقوق، امتیازات و مسئولیت های این نقش ها آگاهند و آن را مطالبه می کنند.

1. 1. شهروند در امور عمومی جامعه مشارکت می کند. در واقع شهروندان در امور مختلف از نگهداری امکانات عمومی و حفظ منابع طبیعی تا تعمیر مدرسه محل و آسفالت خیابان خود احساس مسئولیت می کنند.

1. 1. شهروندان با تشکیل نهادهای مستقل از دولت به نظارت و مشارکت در تصمیم گیری های دولتی و اجرای آنها می پردازند.

1. 1. شهروند در امور جامعه منتقد است و عقاید سنجیده ای دارد اما فضیلت اصلی یک شهروند اعتدال و انصاف در قضاوت و انتقاد است. یعنی یک شهروند در عین حال که نهادهای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی را به باد انتقاد می گیرد اما اگر این نهادها در معرض تهدید واقع شوند از آنها دفاع می کند.

1. 1. شهروند، دیگران را به مشابه یک شهروند برابر با خود تلقی می کند و می پذیرد که ارزش و اعتبار و هویت آن شهروند برابر با هویت خود اوست.

1. 1. حس مشارکت و سهیم بودن در باطن یک شهروند به عنوان یک ضرورت وجود دارد نه به عنوان یک حس دلپذیر. (محمدی، ۱۳۷۸: ۳۷)

۲-۳-۲) حقوق شهروندی
یکی از نظریه پردازان نام آور در زمینه نظریه های شهروندی، تی اچ مارشال (۱۳۵۰) است. او معتقد است که حقوق شهروندی در سه قرن اخیر در سه بخش پدیدار شده است.

1. 1. حقی که امکان تملک دارایی ها و التزام به قرارداها، آزادی های فردی، آزادی های فکر ، اندیشه و بیان را فراهم می کند. ایجاد توقعات برابر و قضاوت بی طرفانه در نظام حقوقی نسبت به همه شهروندن، از جمله حقوق شهروندی مدنی است.

1. 1. حقوق سیاسی: حقوقی که امکان مشارکت مردم را در تصمیمات عمومی کشور با تشکیل احزاب سیاسی و برگزاری انتخابات فراهم می کند. همچنین این امکان برای هر یک از شهروندان فراهم می شود که امکان دسترسی مستقیم به موقعیت های سیاسی در مقام رهبری احزاب، دولت و یا سایر حلقه های قدرت را به دست آورند.

حقوق اجتماعی: حقوقی که امکانات رفاهی ، حمایتی از فرد و خانواده های آسیب پذیر را به منظور ایجاد تعادل در زندگی رفاهی آنها فراهم می کند. همچنین شامل فراهم آوردن شرایط مساوی بهره مندی از امکانات آموزشی، مسکن و سلامتی برای همه اعضای جامعه می باشد. (عاملی، ۱۳۸۰: ۶)
۲-۳-۳) ویژگی های حقوق شهروندی:

1. 1. جهانی است؛ زیرا حق مسلم هر عضو خانواده بشری است و هر فرد در هر کجا که باشد و از هر نژاد، جنس یا دین که باشد مستحق آن است و هر کسی مجبور به کسب این حقوق مسلم است.

1. 1. غیر قابل انتقال است و از بشر قابل انفکاک نیست چرا که بدون آن نمی توان فرد را بشر نامید.

1. 1. تقسیم ناپذیر است. نمی توان به خاطر تشخیص در «کم اهمیت بودن» یا «عدم ضرورت» آن را از کسی سلب کرد.

1. 1. عناصر آن لازم و ملزوم یکدیگر است و متمم و مکمل سایر حقوق است.

1. 1. هدیه الهی است و هیچ مقام بشری از جمله حکومت یا مقامات مذهبی یا سکولار این حقوق را اعطا نمی کنند.

1. 1. حقوق ذاتی و فطری انسان هاست و از آنها به صفات شخصیتی تعبیر می شود و به هیچ قراردادی وابسته نیست.

1. 1. حقوق شهروندی تنها به امتیازات افراد در زندگی اجتماعی توجه ندارد بلکه علاوه بر آن به تکالیف شهروندان در نظام اجتماعی عنایت خاصی دارد. (پورجادی، ۱۳۹۱: ۳۶۷)

۲-۳-۴) نظام های مهم حقوق شهروندی:

1. 1. نظام های حقوق شهروندی سکولار و بشری

1. 1. نظام های حقوق شهروندی دینی و الهی

برای طبقه بندی نظام های حقوقی گاه ساخت مفاهیم حقوقی معیار قرار می گیرد و گاه مکاتب حقوقی و … نظام های مختلف حقوقی بر اساس نوع رابطه شان با دین و مذهب طبقه بندی شده، در دو دسته جای می گیرند: یک دسته نظام های حقوقی غیر مرتبط و غیر مبتنی بر مذهب است که می توان از آن تحت عنوان نظام های حقوقی بشری یا نظام های حقوقی سکولار یاد کرد. در برابر با دسته دیگر نظام های حقوقی مرتبط با مذهب و حتی مبتنی بر مذهب است که می توان با عبارت نظام های حقوقی دینی یا مذهبی از آنها نام برد. مهمترین نظام های موجود در دسته حقوقی سکولار، نظام های موجود در دسته حقوقی (رومی- ژرمنی) است و مهمترین نظام های موجود در دسته حقوق مذهبی نظام های حقوقی (یهود) «مسیحی و کلیسا» است. (بسته نگار، ۱۳۸۰: ۵۱)
۲-۳-۴-۱) نظام های حقوق شهروندی سکولار بشری
نظام های حقوقی ساخته و پرداخته فکر و اندیشه بشر هر کدام دارای ویژگی های خاص خود است. وجود همین ویژگی ها در کنار وجوه مشترک موجب پدید آمدن نظام های مختلف حقوقی شده است. ملاک تقسیم بندی انواع مختلف حقوق به نظام های مختلف توجه به محتوای قواعد حقوقی، منابع حقوق به ویژه درجه اهمیت آنها و شیوه تفسیر قواعد حقوقی است. در عین حال ممکن است حقوق هایی که در یک نظام قرار گرفته اند، دارای تفاوت های قابل توجهی باشند که ناشی از تأثیر عرض های محلی و ویژگی های فرهنگی و جغرافیایی هر یک از این حقوق های هم خانواده می باشد. (همان، ۵۲)
۲-۳-۴-۲) حقوق شهروندی الهی و اسلام