کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

۱-۳ ضرورت و اهمیت مسأله

در سال‌های اخیر پژوهش‌های انجام شده در عرصه بین‌المللی و ‌ایران کار برروی اختلال روانشناختی بیماران مبتلا به ناباروری، مورد توجه و تمرکز پژوهشی بسیار زیادی بوده است و انواع متغییرهای همبسته با‌ این بیماری بارها مورد پژوهش و بررسی پژوهشگران قرار گرفته‌است، اما جای پژوهش برای سنجش برخی اختلالات روانشناختی و بخصوص درمان‌های خودیاری برای کاهش اختلالات خلقی و استرس در افراد نابارور وجود دارد.

شیوع جهانی ناباروری بین ۸-۱۲% است(ماسکارنهاس^[۵۷]، فلاکسمن^[۵۸]، بورما^[۵۹] ، اندرپول^[۶۰] و استیون^[۶۱]، ۲۰۱۲). تخمین زده می‌شود که از هر شش زوج، یکی نابارور باشد(استوبر^[۶۲] و سولومون^[۶۳]،۲۰۰۸). در برخی منابع ذکر شده، فراوانی ناباروری در طول ۵۰ سال گذشته ثابت بوده است اما در علت ناباروری و سن بیماران تغییراتی رخ داده است(اسچارف^[۶۴] و وینشل^[۶۵]،۲۰۰۰)، با این حال درصد قابل توجهی از افراد را شامل می‌شود (اسچارف و وینشل،۲۰۰۰).

در بررسی‌های به‌عمل‌آمده در ایران، ۹/۲۴ درصد(حدود یک چهارم) زوجین ایرانی، ناباروری اولیه را در طول زندگی مشترک خود تجربه کرده و ۴/۳درصد آن ها در هر برهه‌ای از زمان داراری مشکل ناباروری می‌باشند(سرگلزاری،۲۰۰۰).

جدول۱-۱

شیوع ناباروری به تفکیک نوع ناباروری گزارش شده در مطالعات(دیرکوندمقدم،دل‌پیشه و سایه‌میری،۱۳۹۲)

محقق
حجم

نمونه

ناباروری اولیه
ناباروری ثانویه
شیوع(درصد)
فاصله اطمینان۹۵%
شیوع(درصد)
فاصله اطمینان۹۵%
اسماعیل‌نژاد
۲۵۹۳
۹/۱۱
۳/۱۱-۷/۱۰
۳/۱
۷/۱-۹/۰
صادق‌مقدم
۳۸۰
۵/۶
۹-۴
۴/۵
۷/۷-۱/۳
نجومی
۱۲۰۰
۵/۵
۸/۶-۲/۴
۷/۳
۸/۴-۶/۲
افلاطونیان
۵۲۰۰
۴/۳
۹/۳-۹/۲
۴/۲
۸/۲-۲
وحیدی
۱۲۰۰۰
۴/۳
۷/۳-۱/۳
۳/۵
۷/۵-۹/۴
صفری‌نژاد
۱۲۲۸۵
۶/۴
۵-۲/۴
۴/۳
۷/۳-۱/۳
حسینی
۲۴۰۰
۹/۱
۴/۲-۴/۱
۷/۱
۳/۲-۲/۱
جمع
۳۶۰۵۸
۲/۵
۶/۶-۷/۳
۲/۳
۴/۴-۲

جدول ۱-۲

شیوع ناباروری در مطالعات مختلف(گوروناث^[۶۶]، پاندیان^[۶۷] و همکاران،۲۰۱۱)

نویسنده
ملیت
حجم نمونه
سن خانم‌ها
مدت زمان
درصد ناباروری فعلی
درصد ناباروری در طول زندگی
اریکسون^[۶۸] و برونت^[۶۹](۱۹۹۶)
استرالیا
۲۰۰۰
۱۵-۴۹
۵ سال
۱۰-۲۰
۸/۰-۹/۱۳
چاندرا^[۷۰] و استفن^[۷۱](۱۹۹۸)
آمریکا
۱۰۸۴۷
۱۵-۴۴
۳ سال
۱۰
۹-۱۴
ساندبی^[۷۲] و همکاران(۱۹۹۸)
کمبیا، آفریقا
۳۰۰۰
۱۵-۴۹
۱-۳ سال
۴۴
……
مرب و رولند(۲۰۰۰)
استرالیا
۵۳۴۲
۴۵-۴۹
۴سال
……
۹-۱۳
لارسن(۲۰۰۰)
ساب‌ساهارا، کشور آفریقا
.۲۸۰۰٫
۱۵-۴۹
۳
۱۰-۲۰
…..
والراون و همکاران(۲۰۰۱)
کمبیا آفریقا
۱۳۴۸
۱۵-۵۴
۱۲ ماه
۱/۳-۹/۶
…..
لارسن(۲۰۰۳)
چاد، کمرون، آفریقای مرکزی، گبون
۳۰۰۰
۲۰-۴۴
۵ سال
۹/۱۸-۵/۲۶
……

با توجه به نرخ بالای زاد و ولد در ایران و اهمیت باروری به لحاظ فرهنگی و اجتماعی به‌ خصوص برای خانم‌ها، مطالعه پدیده ناباروری با تکیه بر جنبه‌های روانی-اجتماعی آن اهمیت زیادی دارد(کرمی نوری و همکاران،۱۳۸۰). از آنجا که نقش جنسیتی خانم‌ها به طور سنتی با مادر بودن تکمیل می‌شود(مایلز^[۷۳] و همکاران،۲۰۰۸)، در نتیجه ناباروری شکستی در تکمیل این نقش است(انات^[۷۴] و بجی^[۷۵]،۲۰۱۲).

مطالعات نشان می‌دهد که ناباروری برای زنان نسبت به مردان استرس‌زا تر است(پاچ^[۷۶]، دانکل-اس‌کتر^[۷۷] و کریستنس^[۷۸]،۲۰۰۲؛ پترسون^[۷۹]، ۲۰۰۲). همچنین درخصوص ابعاد مختلف سلامت‌روانی، زنان و مردان در گروه بارور و نابارور باهم متفاوت هستند(تقوی و فتحی‌آشتیانی،۱۳۸۸).

در مقایسه با آقایان، در زوج‌های نابارور، خانم‌ها عزت‌نفس پایین‌تر، سطح بالاتری از افسردگی، رضایت کمتر از زندگی را تجربه می‌کنند و خود را بیشتر سرزنش کرده و در درجات بالاتر، ناباروری خود را قبول نمی‌کنند و معمولا بدون درنظر گرفتن علت ناباروری برروی درمان متمرکز می‌شوند(اشمیت^[۸۰]،۲۰۰۶).

هرچند در سال‌های اخیر تکنولوژی پیشرفت ‌کرده‌است اما تحقیقات نشان می‌دهند خانم‌ها طیف وسیعی از هیجانات مربوط به ناباروری را تجربه می‌کنند، ازجمله: افسردگی^[۸۱]، خشم^[۸۲]، اضطراب^[۸۳]، غم^[۸۴] و انکار^[۸۵] (گریل^[۸۶]،۱۹۹۷٫ گریل و همکاران،۲۰۱۰؛ ویلینکس^[۸۷]، وارنوک^[۸۸] و سرانو^[۸۹]،۲۰۱۰). پاچ^[۹۰] و دیگران(۲۰۰۲)، نشان دادند که در رویکرد به نازایی، داشتن فرزند برای زنان مهم­تر از شوهران­شان است، زنان بیشتر درگیر تلاش برای داشتن فرزند بودند، بیشتر سعی می­کردند برای داشتن کودک با همسران­شان صحبت کنند و نبود عزت نفس بیشتری را نسبت به شوهران‌شان تجربه می‌کردند و در برخورد با مسئله ناباروری دچار مشکل افسردگی می‌شوند(رایکا،۱۳۸۰- پترسون،۲۰۰۲).

با توجه به درصد شیوع ناباروری و ابعاد روانشناختی این افراد، لذا به نظر می‌رسد پرداختن به درمان‌های اثربخش برای ‌این گروه ضروری است.

۱-۴ اهداف تحقیق

اثربخشی آموزش استرس‌زدایی مبتنی‌بر ذهن‌آگاهی (MBSR) در طرح‌واره‌های هیجانی، کاهش استرس ناباروری و نشانه های افسرده‌وار خانم‌های نابارور در اولین دوره IVF

۱-۵ فرضیه ‏های پژوهش

۱-آموزش استرس‌زدایی مبتنی‌بر ذهن‌آگاهی(MBSR) در کاهش استرس ناباروری خانم‌های نابارور در اولین دوره IVF اثربخش است.

۲-آموزش استرس‌زدایی مبتنی‌بر ذهن‌آگاهی(MBSR) در طرح‌واره‌های هیجانی خانم‌های نابارور در اولین دوره IVF اثربخش است.

۳-آموزش استرس‌زدایی مبتنی‌بر ذهن‌آگاهی(MBSR) در کاهش نشانه های افسرده‌وار خانم‌های نابارور در اولین دوره IVF اثربخش است.

۱-۶ متغیرهای اصلی پژوهش

متغیر مستقل: آموزش استرس‌زدایی مبتنی‌بر ذهن‌آگاهی (MBSR).

متغیر وابسته: طرح‌واره‌های هیجانی ، استرس ناباروری، نشانه های افسرده‌وار.

متغیر کنترل:دوره درمان ناباروری(اولین دوره IVF). نمرات پس آزمون-پیش آزمون، دریافت درمان‌های موازی دارویی و روان‌شناختی دیگر، داشتن ناباروری اولیه، جنسیت، سطح تحصیلات، سایر اختلالات برجسته(بارز) همبود مانند: افسردگی اساسی، هیپومانیا، اضطراب فراگیر، اختلال شخصیت و. . . .

متغییر مزاحم: فعالیت و یا حادثه‌ای جدید در مسیر زندگی بیمار، اثر سوگیری نسبت به روش‌های درمان.

یکی از نکاتی که در سیاست گذاری و تدوین برنامه درسی در عصر اطلاعات و جهانی شدن باید مورد توجه متخصصان قرار گیرد پرورش خیال ورزی یا خلاقیت است . در واقع تعلیم و تربیت باید در کنار انتقال اطلاعات به سازماندهی متفاوت اطلاعات و بلکه بالاتر از آن به ابدع ویژگی های نوین ‌در مورد اطلاعات موجود روی آورد . ( باقری ، ۱۳۸۳ ) . آموزش بر پایه فناوری اطلاعات ، این امکان را به دانش آموزان می‌دهد که به صورتی فعال و نوآورانه بیندیشند و از این ایده ها به صورت مشترک استفاده کنند ( جلالی و عباسی، ۱۳۸۳ : ۲۲ ) .

یادگیری ارزیابانه : یادگیری به کمک فاوا دارای ویژگی شاگرد محوری و از نوع تشخیصی است . برخلاف فناوری های آموزشی غیر پویا از قبیل متون چاپی ، یادگیری مبتنی بر فاوا مسیرهای بسیار متفاوتی برای یادگیری و نقد دانش فراروی یادگیرنده می‌گذارد . فاوا به یادگیرندگان فرصت می‌دهد تا بیشتر از آنکه صرفا گوش دهنده و به یادآورنده ی درس ها باشند به جست وجو و اکتشاف بپردازند (تینیو ، ۲۰۰۲ ) . برنامه درسی باید بیش از گذشته به تقویت قابلیت های تفکر همچون تفکر نقاد اهتمام بورزد . ضرورت نگاه نقادی به اطلاعات و ممانعت از اینکه اطلاعات موجود در منابع الکترونیکی بدون چون و چرا پذیرفته شوند و جدی بودن این خطر که همه ی منابع اینترنتی قابل اعتماد و دارای اعتبار تلقی شوند ، از جمله دلایل توجه ‌به این نکته است ( مهر محمدی، ۱۳۸۳ : ۱۷۴ ) .

دانش آموزان باید یاد بگیرند تا به کمک فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی با دسترسی به منابع و اطلاعات متعدد در یک موضوع خاص به ارزیابی و غربال اطلاعات موجود پرداخته و صحت و سقم آن ها را بسنجند و فرضیات را از حقایق مسلم متمایز سازند .

۲-۲-۱۱-۴ ) نقش فاوا در سنجش و ارزیابی

از ابزارهای فاوا می توان به منظور سنجش و ارزیابی یادگیری های آموزشگاهی دانش آموزان و مهارت های آنان در به کارگیری و استفاده ی صحیح از این فناوری استفاده کرد . این ارزیابی که در شکل ۲-۵ نشان داده شده است به دو صورت انجام می پذیرد .

شکل ۲-۵ ) نقش فاوا در ارزیابی یادگیری

ارزیابی یادگیری

ارزیابی یادگیری آموزشگاهی

ارزیابی مهارت‌های کاربری فاوا

ارزیابی یادگیری های آموزشگاهی ( یادگیری دروس ) : می توان با شیوه های مبتنی بر فاوا هم به ارزیابی تکوینی یادگیرندگان و هم به ارزیابی تراکمی آن ها پرداخت. در ارزیابی تکوینی مراحل

1. 1. Global Village ↑

1. 1. Castells ↑

1. 1. می‌باشد مخفف عبارت فناوری اطلاعات و ارتباطات ۳ ↑

1. 1. Kozma ↑

1. 1. Ghavifekr ↑

1. 1. Amabile ↑

1. 1. Baer et al. ↑

1. 1. Shalley et al. ↑

1. 1. Elliot et al. ↑

1. 1. Lepper, Henderlong, & Gingras ↑

1. 1. Guskey ↑

1. 1. Rigby,Deci, Patrick, & Ryan ↑

1. 1. Smalmpx ↑

1. 1. Sulistyo-Basuki ↑

1. 1. Wilson ↑

1. 1. ZEF= Information and Communication Technologies for Development, the Center for Development Research, University of Bonn ↑

1. 1. Robertson ↑

1. 1. Schrum ↑

1. 1. Robertson ↑

1. 1. Schrum ↑

1. 1. Yaghoubi J. and Shamsayi ↑

1. 1. Yuen ↑

1. 1. Schrum ↑

1. 1. Yuen ↑

1. 1. Dowries ↑

1. 1. Wilson ↑

1. 1. Online ↑

1. 1. World Wide Web ↑

1. 1. Law et al ↑

1. 1. Lim and CHAI ↑

1. 1. Mumtaz ↑

1. 1. MURPHY & GRENVWOOD ↑

1. 1. MUMTAZ ↑

1. 1. TINIO ↑

1. 1. LIM & CHAI ↑

1. 1. Little ↑

1. 1. TAYLOR ↑

مرحله چهارمفعالیت سایت های خرده فروشی به نام سایت های دات کام و عمومی شدن تجارت الکترونیک۱۹۹۰مرحله پنجماستفاده از انواع مدل های تجارت الکترونیک در مبادلات بین تجار و تاجران و مشتریاناواخر ۱۹۹۰

۲-۴- ضرورت و اهمیت تجارت الکترونیک

اهمیت تجارت الکترونیک از رشد سریع و بی سابقه آن پیدا‌ است . دولت ها و شرکت ها آن چنان منافع و مزایای استفاده از تجارت الکترونیک را دریافتند که در عرض ۱۵ سال شیوه تجارت کاملاً دگرگون شد و همچنین موضوع نشان از ضرورت به کارگیری مدل تجارت الکترونیکی دارد . در دنیای پر از رقابت کنونی ، سرعت است که تعیین کننده جایگاه هر کشوری در مبادلات بیین اللملی است و تجارت الکترونیک این امکان را برای تجار و شرکت ها فراهم می آورد که با بیشترین سرعت مراودات تجاری خود را به انجام برسانند . امروزه تجارت بیش از ۳۰ درصد از تولید ناخالص داخلی را در عرصه جهانی در بر می‌گیرد و بر اساس برآوردها پیش‌بینی می شود این مقدار در سال ۲۰۲۰ به بیش از ۵۰ درصد برسد. با توجه ‌به این حجم عظیم از تعاملات تجاری، بهره‌گیری بهینه از ابزارهای مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات گریزناپذیر است. طبق بررسی‌های آنکتاد در سال ۲۰۰۶، اتلاف زمان یکی از مهمترین موانع غیر فیزیکی در تجارت است و هر روز صرفه‌جویی معادل نیم‌درصد تعرفه تجاری است و از طرف دیگر، هفت درصد تجارت بین‌المللی صرف هزینه اداری امور لجستیک می شود. در سال ۲۰۰۲ نیز اسکاپ طی گزارشی اعلام کرد که به طور کلی، هفت تا ده درصد از ارزش تجارت روزمره بین‌المللی صرف تشریفات اداری می شود و هر معامله تجاری مشتمل بر ۳۰ فعالیت، ۴۰ سند و ۲۰۰ عنصر اطلاعاتی است که ۶۰ درصد از آن ها حداقل یک بار بازنویسی می‌شوند.فقدان شفافیت و دوباره‌کاری امور در تجارت سنتی باعث افزایش هزینه های عمومی بویژه در کشورهای در حال توسعه می شود. بر اساس بررسی های آنکتاد در سال ۲۰۰۶، می‌توان با بهره‌گیری از نظام های مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات در تجارت بین‌المللی هر ساله بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار صرفه‌جویی کرد. در مجموع، سه عامل تصمیم‌گیران، سیاست‌گذاران و ذینفعان را بر آن داشته است تا در امور تجاری از فناوری اطلاعات و ارتباطات استفاده کنند.

این سه عبارتند از: پیشرفت های فناوری، توسعه تجارت الکترونیک و دسترسی به روابط اقتصادی در گستره جهانی. دو عامل اول باعث کاهش چشمگیر هزینه ها و افزایش بهره‌وری شده‌اند، در حالی که عامل سوم افزایش سطح دسترسی و همنوایی بین بنگاه های اقتصادی اقصی‌نقاط دنیا را مورد توجه قرار می‌دهد.

امروزه دیگر زمان آن نیست که ‌در مورد ضرورت به کارگیری تجارت الکترونیک بحث کنیم . روند کنونی دنیا لزوم استفاده از ان را به ما اثبات ‌کرده‌است . باید دانست که کنار گذاشتن تجارت الکترونیک ، موقعیت رقابتی ما در جهان به سرعت تضعیف خواهد شد ، معاملات به کندی انجام خواهد گرفت و فرصت های طلایی از دست خواهد رفت . با توجه به منسوخ شدن شیوه های کاغذی تجارت ، تداوم و بکارگـــیـری شیوه های سنتی نتیجه ای جز منزوی شدن کشور در عرصه های تجارت جهانی نخواهد داشت .

۲-۵- تعریف تجارت الکترونیک

باید توجه داشت که تعریف واحدی ‌در مورد تجارت الکترونیک وجود ندارد و هر نویسنده ای از تعریف خود برای معرفی تجارت الکترونیک استفاده می‌کند ولی همه تعاریف یک اساس مشترک دارند و آن این است که تجارت الکترونیک عبارت است از فعالیت‌های تجاری که به صورت الکترونیکی هدایت می شود .

در تعریف تجارت الکترونیک می توان اینگونه نوشت : ( استفاده از فناوری رایانه و شبکه ی جهانی اینترنت جهت فعالیت های تجاری و کسب و کار به صورت آن لاین در فضای مجازی )

که در مفهوم عام شامل تبلیغات ، عرضه اینترنتی ، پرداخت اینترنتی ، انعقاد قرارداد به صورت الکترونیک و ….. می شود .

نکته ی حائز اهمیت اینکه کالای مورد خرید و فروش در تجارت الکترونیک ممکن است کالایی باشد که قابلیت تحویل اینترنتی داشته باشد مانند نرم افزار ها و تصاویر و فیلم هایی که می توان آن را به صورت آنلاین دریافت کرد و ممکن است چین نباشد مانند کالاهایی که حیثیت حقیقی داشته در فضای مجازی قابل تحویل نیستند ، مثل کالاهای خوراکی و پوشاکی و ….

نویسنده ای در این زمینه چنین آورده است 🙁 اجمالاً در تعریف تجارت الکترونیک می توان گفت : کاربرد تکنولوژی اطلاعات در تجارت است . در تجارت الکترونیک به کمک ابزارهای نرم افزاری و سخت افزاری ارائه شده توسط فناوری اطلاعات و امکان ایجاد مکانیزم های تجاری و بازارهای الکترونیک در شبکه خریدار یا فروشنده یا واسطه های تجاری می‌توانند با بهره وری بیشتر ، به فعالیت های تجاری مختلف بپردازند . ( بهروز نوعی پور ۱۳۸۳ )

لاورنس( ۲۰۰۰) ، تجارت الکترونیکی را به عنوان گروهی از شبکه ها تعریف کرد که شامل اینترانت ، شبکه خصوصی داخل سازمان ، اکسترانت ، شبکه خصوصی با شرکای تجاری و اینترنت که یک شبکه وسیع جهانی و عمومی که برای ارتباط با سایرین ، می‌باشد .( خدامی ۱۳۹۱)

تبلیغات

اکسترانت ( سطح بین سازمانی )

• • سفارشها

• • معاملات

• تبادل داده

اینترانت ( سطح سازمان )

• • ایمیل

• • اداره

• • اطلاعات

• تیم‌های مجازی

شکل ۲-۲– نقش شبکه های مختلف در تجارت الکترونیک ( لاورنس ۲۰۰۰)

تعریفی که کنسرسیوم صنعت از تجارت الکترونیکی ارائه می‌دهد ، عبارت است از : استفاده از کامپیوترهای یک یا چند شبکه برای ایجاد و انتقال اطلاعات تجاری که بیشتر با خرید و فروش اطلاعات ، کالا و خدمات از طریق اینترنت مرتبط می‌باشد . رسالت تجارت الکترونیکی فقط ارتباط نیست ، بلکه پی ریزی و تقویت روابط تجاری است . تجارت الکترونیکی انقلابی است که در حال تغییر روش های تجارت ، خرید و حتی نحوه تفکر ماست .( خدامی ۱۳۹۱)

در مقوله ی تجارت الکترونیکی به عنوان مثال می توان از : تبلیغات و بازاریابی آنـــلاین ، روش ها و تکنیک های فروش اینترنتی کالا ، معاملات بازرگانی و تبادل اطلاعات تجاری ، حراج آنلاین و حتی بانکداری آنلاین سخن گفت .

مطابق تعریف کمیسیون اروپایی ، تجارت الکترونیکی مبتنی بر پردازش و انتقال الکترونیکی داده ها شامل متن ، صدا و تصویر است . این تجارت فعالیت های گوناگون از قبیل مبادله ی الکترونیکی کالاها و خدمات ، تحویل فوری مطالب دیجیتال ، انتقال الکترونیکی وجوه ، مبادله ی الکترونیکی سهام ، بارنامه الکترونیکی ، طرح های تجاری ، طراحی و مهندسی مشترک ، منبع مالی ، خرید های دولتی ، بازاریابی مستقیم و خدمات پس از فروش را شامل می شود .

۲-۶- تجارت الکترونیکی و کسب و کار الکترونیکی

۴- نظریه پی­یرلین و شولر:

از نظر پی­یرلین و شولر^[۸۴] (۱۹۸۷) مقابله با توجه به هدفی که دنبال می‌کند به سه دسته تقسیم می شود:

الف- پاسخ هایی که وضعیت را تغییر می‌دهند، این پاسخ ها شامل بحث و گفتگو درباره مسائل، برقراری نظم و انضباط و احترام مستقیم در محیط، فراوانی کمتری دارند. زیرا برای تغییر دادن وضعیت، بیشتر افراد توانایی یا آگاهی لازم را ندارند و از این می ترسند که اگر خود دست به اقدامی بزنند ممکن است به نتایج خلاف انتظار برسند. گاهی این عقیده وجود دارد که هر موقعیتی را نمی توان تغییر داد و شاید هم این عقیده صحیح باشد.

ب- پاسخ هایی که برداشت افراد را نسبت به وضعیت تغییر می‌دهند. به طوری که احتمال پیامدهای دسترسی زای آن را به کمترین حدممکن می رساند. در این نوع مقابله، آگاهانه سعی برآن است تا عامل استرس زا را بی اثر گردانند، زیرا در واقع معنای پایگاه است که منجر به احساس خطر می‌شود.

‌وقتی که این معنا تغییر یابد، خطر وابسته به آن نیز تغییر می‌کند. از جمله این پاسخ ها، مقایسه مثبت است. یعنی فرد از طریق مقایسه وضع خود با وضع کسانی که در موقعیت بدتر از او قرار دارند، ‌به این نتیجه می‌رسد که وضع چندان بدی هم ندارد، و نسبت به وضعیت خود احساس بهتری پیدا می‌کند، پاسخ دیگر آن است که شخص مرکز توجه خود را تغییر می‌دهد و از جنبه دردسرزای وضعیت به جنبه دیگری که سودمند به نظر می‌رسد، برمی گرداند، برای مثال جوانی که از وضعیت خانوادگی خود ناراضی است، ممکن است توجه خود را بر جنبه‌های شوق انگیز درس معطوف کند.

ج- پاسخ هایی که پیامدهای استرس زا را پس از وقوع مهار می‌کند. هدف این پاسخ ها آن است که تاثیر منفی وضعیت استرس زا را کاهش دهند. انکار، پذیرش سختی ها، پرهیز از مشکل و برون ریزی احساسات، نمونه هایی از این نوع پاسخ به استرس است. از نظر پی برلین و شولر(۱۹۸۷) مقابله کارکرد محافظت کنندگی دارد و این کارکرد به سه شیوه اعمال می شود: ۱-تغییر موقعیت هایی که باعث تجارب استرس زا می‌شوند یعنی اصلاح یا حذف شرایطی که مشکل را به وجود می‌آورند. ۲-مهار این شرایط قبل از آنکه استرس زا شوند. ۳- کنترل استرس، حفظ و مهار پیامدهای هیجانی ناشی از آن(به نقل از مهدی­پور، ۱۳۸۵).

۵- نظریه کارور و همکاران:

کارور^[۸۵] و همکاران (۱۹۸۹)، مقابله را به چهار نوع کلی تقسیم کرده‌اند که هر یک از آن ها از چند نوع مقابله تشکیل شده است.

الف) مقابله مسئله مدار: این شیوه مقابله، شامل اقداماتی می شود که به منظور دور کردن عامل استرس زا و یا تغییر اثرات و پیامدهای آن عامل صورت می‌گیرد. فرد در این شیوه مقابله به طور مستقیم وارد عمل می شود و درجهت رویارویی با خود عامل استرس زا برنامه ریزی می‌کند و فعالیت‌های جانبی را کنار می‌گذارد.

1. 1. مقابله فعال^[۸۶]: در این شیوه تلاش بیشتر برای غلبه برمشکلات صورت می‌گیرد. فرایند حل مشکل به صورت گام بگام پیش می رود و تلاش های فرد افزایش می‌یابد.

1. 1. طرح نقشه^[۸۷]: در این روش راجع به اینکه چه گام هایی برداشته شود و چگونگی آن می توان مسئله را دستکاری کرد، برنامه ریزی کرد. این فعالیت به طور واضح برمساله متمرکز است. اما با مقابله فعال تفاوت دارد. طرح نقشه در مرحله ارزیابی ثانویه اتفاق می افتد، در حالی که مقابله فعال در طول مرحله مقابله اتفاق می افتد.

1. 1. جلوگیری از فعالیت های رقیب^[۸۸]: در این شیوه فعالیت های دیگر کنار گذاشته می شود و تلاش می شود از پرداختن به رویدادهای دیگر که حواس شخص را پرت می‌کند، اجتناب شود، تا به مسئله اصلی پرداخته شود.

1. 1. مقابله جلوگیری^[۸۹]: برای حل مشکل؛ شخص منتظر می ماند تا زمان مناسب و شرایط مساعد فراهم شود. در واقع فرد خویشتن داری می‌کند و از عملکرد عجولانه خودداری می‌کند.

1. جستجوی حمایت اجتماعی ابزاری: در این شیوه از کسانی که تجارب مشابه با فرد داشته اند، پرس و جو می شود. درخواست راهنمایی از دیگران ‌در مورد مسئله، و گفتگو با کسانی که می‌توانند کار خاصی در ارتباط با مسئله انجام دهند صورت می‌گیرد.

ب) مقابله هیجان مدار: برای متعادل ساختن عواطف و هیجانات مهار واکنش های هیجانی صورت می‌گیرد:

۱- جستجوی حمایت اجتماعی عاطفی: در این شیوه تلاش برای به دست آوردن حمایت عاطفی و جلب حس همدردی صورت می‌گیرد. این روش می‌تواند به طُرُق مختلفی کارکرد داشته باشد.

وقتی شخص در اثر یک تعامل استرس زا دچار احساس ناامنی شده باشد می‌تواند بدین وسیله دوباره قوت قلب بگیرد. در این روش می‌تواند بدین وسیله به سمت مقابله متمرکز برمساله برگردد. از سویی دیگر منبع همدردی اغلب وسیله تخلیه احساسات شخصی دیگری می‌شود. ‌به این دلیل استفاده از حمایت اجتماعی بدین طریق اغلب شیوه ای غیرانطباقی است(برمن^[۹۰] و تورگ^[۹۱] ۱۹۸۱، بیلنیگر و موس۱۹۸۴، کاستانزا^[۹۲]، درلگا^[۹۳] ۱۹۸۸، تلر^[۹۴] و فهن^[۹۵] ۱۹۸۷، به نقل از کارور۱۹۸۹).

۲- تفسیر مجدد مثبت: هدف این نوع مقابله، مهار هیجانات ناخوشایند است تا سروکار داشتن با عامل استرس زا. ارزش این تمایل تنها به کاهش ناراحتی محدود نمی شود بلکه ‌بر اساس واژه های مثبت نیز موقعیت استرس زا تفسیر می‌گردد.

۳- روی آوردن به دین: موقعی که فرد تحت استرس قرار می‌گیرد، به دلایل مختلف روی آوردن به دین افزایش می‌یابد. روی آوردن به دین تحت شرایط استرس، دلایل مختلفی ممکن است داشته باشد. مذهب ممکن است به عنوان یک منبع حمایت هیجانی باشد. یا اینکه وسیله ای برای تغییر مجدد رویداد به صورت مثبت گردد.

۴- انکار: در این نوع مقابله، عامل استرس زا انکار می شود. برخی براین عقیده اند که این نوع مقابله مفید، کاهش دهنده ناراحتی و تسهیل کننده فرایند مقابله می‌باشد؛ و برخی دیگر انکار را در مراحل اولیه مقابله با موقعیت استرس زا، مؤثر می دانند و در مراحل بعدی مانع مقابله مؤثر درنظر می گیرند، و دسته سومی نیز معتقد هستند که اگر عامل استرس زا به طور قوی فراموش نگردد، باعث به وجود آمدن مسائل و مشکلات بیشتر می شود.

۵- پذیرش: متضاد شیوه انکار، پذیرش است. پذیرش به عنوان یک شیوه مقابله کارکردی، قابل بحث است. پذیرش دو جنبه از مقابله را در بردارد. یکی پذیرش عامل استرس زا که اتفاق افتاده است؛ در مرحله ارزیابی اولیه و دیگر پذیرش عدم وجود یک شیوه مقابله فعال در فرایند ارزیابی ثانویه. شخصی ممکن است شیوه پذیرش را هنگامی که رویداد استرس زا چیزی است که باید خود را با آن تطبیق دهد، به کار گیرد، تا اینکه در مواردی آن را به کار گیرد که عامل استرس زا قابل تغییر است.

ج) مقابله کمتر مؤثر و ناکارآمد: مجموعه ای از شیوه های مقابله ای است که به عنوان روش های ناکارآمد برای تغییر منبع استرس یا بهبود احساسات ناشی از موقعیت استرس زا درنظر گرفته می شود. سه نوع مقابله عبارت است از:

۱- نبود درگیری ذهنی: در این نوع مقابله، انحراف فکر از مسئله به فعالیت های دیگر، خیالپردازی کردن و خوابیدن بجای فکر کردن درمورد مسئله مطرح می‌باشد.

۲- نبود درگیری رفتاری: در این شیوه برای دستیابی به هدف، تلاش صورت نمی گیرد- یعنی فرد به اینکه از عهده مسئله برنمی آید و تلاش هم نمی کند اعتراف می‌کند.

۳-۸-۲- DEMATEL

از روش ^[۱۲۲]DEMATEL برای برقراری رابطه های میان عوامل معیارها در جهت ایجاد تأثیر یک NRM^[123] استفاده می‌شود(تزنگ و همکاران، ۲۰۰۷).

گام ۱: ماتریس میانگین اولیه را با بهره گرفتن از امتیازها محاسبه کنید.

فرض کنید که مقیاس‌های ۰,۱,۲,۳ و ۴ نشان دهنده گستره‌ی (دامنه) «بدون تأثیر» تا «تأثیر بسیار بالا» را نشان دهند، از پاسخ دهندگان خواسته می‌شود تا میزان تأثیر مستقیم اعمال شده‌ توسط عامل/معیار i بر عامل/معیار j را که با aij نشان داده می‌شود‌ را با بهره گرفتن از مقیاس فرض شده تعیین کنند. هر پاسخ دهنده‌ای یک ماتریس مستقیم را به وجود می‌آورد سپس ماتریس میانگین A از طریق میانگین معیارها/عواملِ مشابه در ماتریس‌های مستقیم متفاوت (گوناگون) پاسخ‌دهندگان به دست می‌آید. ماتریس میانگین A به وسیله معادله‌ی زیر نشان داده می‌شود:

رابطه ۳-۱

گام ۲: ماتریس تاثیر اولیه را محاسبه کنید.

ماتریس تاثیر مستقیم اولیه X(X=[xij]n*n) را می‌توان به وسیله نرمال کردن ماتریس میانگین A به دست آورد. به ویژه ماتریس X می‌تواند از طریق معادله‌های ۳-۲ و ۳-۳ که در آن‌ ها معیارهای قطر اصلی برابر با صفر هستند به دست آید.

رابطه ۳-۲

گام ۳: ماتریس کلی تأثیر مستقیم/غیرمستقیم را استخراج کنید.

رابطه ۳-۳

تقلیل پیوسته تأثیرات غیرمستقیمِ مسایل حول توان‌های X، برای مثال را به دست آورید که X=[xij]n*n، ۰<xij<1،) < 1 0< ( و تنها مجموع یک ستون یا مجموع یک سطر برابر با یک می‌باشد. ماتریس مجموع تاثیرات به صورت زیر محاسبه می‌شود.

رابطه ۳-۴

که T=[tij]n*n و (I-X)(I-X)-1=I می‌باشد. به علاوه این روش مجموع هر ستون و هر سطر از ماتریس مجموع T را نیز به دست می‌دهد.

رابطه ۳-۶

رابطه ۳-۵

که ri به مجموع سطر i ام از ماتریس T اشاره دارد و مجموع تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم عامل/معیارِ i را بر دیگر عوامل/معیارها نشان می‌دهد. مشابه این cj به مجموع ستون j ام از ماتریس T اشاره دارد و مجموع تأثیرات مستقیم و غیرمستقیمی که عامل/معیار j از دیگر عوامل/معیارها دریافت ‌کرده‌است. افزون بر این هنگامی که i=j (یعنی مجموع سطر و ستون بر روی هم)، (ri+ci) شاخصی برای قدرت تأثیرات داده و گرفته شده را نشان می‌دهد بدین معنی که (ri+ci) میزان نقش مرکزی عامل/معیار i در مسئله بازی می‌کند را نشان می‌دهد. اگر (ri-ci) مثبت باشد، پس عامل i بر دیگر عوامل تأثیر می‌گذارد و اگر منفی باشد پس عامل i از دیگر عوامل تأثیر می‌پذیرد.

گام ۴: یک مقدار آستانه را تنظیم کنید و NRM را به دست آورید.

بر مبنای ماتریس T هر عامل tij از ماتریس T اطلاعات شبکه‌ای درباره‌ چگونگی تأثیر عامل i بر عامل j را نشان می‌دهد. تنظیم مقدار آستانه‌ی برای فیلتر کردن تأثیرات کوچکِ (اندک) اعمال شده توسط عوامل ماتریس T برای جدا کردن ساختار روابط عوامل ضروری است. در عمل اگر همه‌ اطلاعاتِ ماتریس T به NRM منتقل شود، نقشه برای نشان دادن اطلاعات شبکه‌ای ضروری برای تصمیم گیری بسیار پیچیده می‌باشد. در جهت کاهش پیچیدگی NRM تصمیم گیرنده مقدار آستانه‌ای را برای سطح تأثیر برقرار می‌کند: تنها عواملی که مقدار تأثیر آن‌ ها در ماتریس T بزرگ‌تر از مقدار آستانه باشد می‌توانند انتخاب شوند و به NRM منتقل شوند. این مقدار آستانه را می‌توان از طریق توفان مغزی متخصصان مشخص شود. هنگامی که مقدار آستانه و NRM تقریبی (نسبی) مشخص شدند، NRM را می‌توان رسم کرد.

۳-۸-۳- فرایند تحلیل شبکه (ANP)

ANP شکل کلی و عمومی AHP می‌باشد که در MCDM برای صرف‌ نظر از محدودیت ساختار سلسله مراتبی استفاده شده است. این روش را می‌توان به صورت گام‌های زیر توصیف کرد.

روش تحلیل شبکه ای فرایند (ANP) حالت کلی و تکامل یافته ای از روش فرایند سلسله مراتبی (AHP) است که به منظور اولویت بندی تصمیمات در فرایند تصمیم‌گیری چند معیاره استفاده می شود. روش AHP در سال ۱۹۸۰ توسط ساعتی ارائه گردید(ساعتی، ۱۹۸۰). فرض روش AHP وجود استقلال زیرمعیار‌ها و معیار‌های تصمیم گیری می‌باشد در حالی که این فرض در عمل همیشه برقرار نیست.

ساعتی در سال ۱۹۹۶ روش گسترش یافته تحلیل شبکه‌ای فرایند (ANP) را ارائه داد (ساعتی، ۱۹۹۶) در این روش تمام ارتباطات سیستمی بین معیار‌ها ( وابستگی خارجی مجموعه) و نیز ارتباطات بین زیر معیار‌ها (وابستگی داخلی مجموعه) را در نظر می‌گیرد و آن ها را ارزیابی می‌کند از این‌رو این روش یک روش غیر خطی است. مزیت اصلی این روش در حل مسائل تصمیم‌گیری با روابط پیچیده است. این روش نه تنها قادر به انجام مقایسات زوجی بین زیر معیار‌ها است بلکه به تصمیم گیرنده این امکان را می‌دهد که تمام زیر معیار ها را به طور مستقل بررسی و اولویت بندی کند.طبق گفته دکتر ساعتی (ساعتی، ۱۹۹۹) ، ANP یک روش کلی­تر از AHP است و برای مقایسه این دو روش ‌می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:ANP با مجاز شمردن وابستگی، از AHP که فقط شامل حالت استقلال است، فراتر می‌رود. در حقیقت AHP به عنوان حالت خاصی از ANP به‌شمار می­رود.

ANPبا وابستگی عناصر در یک مجموعه (وابستگی داخلی) و وابستگی عناصر در مجموعه ­های مختلف (وابستگی خارجی) در ارتباط است. ساختار شبکه ای ANP، این امکان را فراهم می‌سازد که هر مسئله تصمیم ­گیری را بدون نگرانی از اینکه چه چیزی نخست و چه چیزی در پی آن می‌آید، ارائه کنیم. (شکل ۳-۲ )ANP یک ساختار غیر‌خطی است، در حالی که یک سلسله مراتب، با یک هدف در بالاترین سطح، و گزینه‌ها در سطح زیرین، ساختار خطی دارد. ANP نه فقط عناصر، بلکه گروه­ ها یا خوشه­هایی از عناصر را که اغلب در دنیای واقعی نیز نیاز می‌شود، از نظر حق تقدم، مرتب می­ کند (ساعتی، ۲۰۰۴).

شکل (۳-۲)- تفاوت ساختاری میان یک شبکه خطی و یک شبکه غیر خطی

فرایند تحلیل شبکه ای نسبت به فرایند سلسله مراتبی حالت کلی تری دارد که برای اولین بار در سال ۱۹۹۶ معرفی شد. در این فرایند روابط متقابل میان معیارها و گزینه ها نسبت به تحلیل سلسله مراتبی کامل‌تر بوده و می توان روابط پیچیده تری را میان معیارها و گزینه ها از طریق آن نشان داد و به تصمیم گیری دقیق تری دست یافت.

در روش تحلیل سلسله مراتبی وابستگی ها باید به صورت خطی و از بالا به پایین یا برعکس باشند ولی اگر وابستگی ها به صورت دو طرفه یعنی وزن معیارها به وزن گزینه ها و وزن گزینه ها نیز به وزن معیارها مرتبط باشند درآن صورت مسئله دیگر حال سلسله مراتبی ندارد و نمی توان از از فرمول‌های تحلیل سلسله مراتبی استفاده نمود، اجرای تکنیک تحلیل شبکه ای فرایند شامل مراحل ذیل است:

گام اول: ساخت مدل شبکه