۲- چون این بازی‌ها بیانگر رابطه مشخص میان مربی و کودک است لذا مربی باید سعی کند بازی‌ها طوری اجرا شوند تا برای کودک خوشایند باشند و نشاط و شادی را در او برانگیزاند و ضمن لذت بردن کودک از بازی اهداف درمانی نیز تحقق یابد.

۳- برای حفظ علاقه کودکان به بازی باید از وسایل مختلفی که برای این منظور در نظر گرفته شده است به تناوب استفاده شود.

۴- بازی‌ها ‌بر اساس سطح توانایی کودک ارائه می‌گردند و هدف آن است که کودک عقب‌مانده ذهنی از نظر مهارت مورد نظر پیشرفت کند.

۵- به هر بازی ۱۵ الی ۲۰ دقیقه اختصاصی داده می‌شود البته مربی و درمانگر می‌تواند تا زمانی که کودک اشتیاق به بازی را از دست نداده است بازی را متوقف نکند.

۶- اتاق بازی شبیه یک کلاس نیست بلکه همانند آزمایشگاهی است که وسایل، ابزار و اسباب‌بازی‌های متنوعی وجود دارد که متناسب با اهداف بازی در اختیار کودک قرار می‌گیرد. استرین (۲۰۰۷) اظهار می‌دارد که آماده سازی محیط می‌تواند فعالیت بازی کودکان را افزایش دهد. (نظری نژاد، ۱۳۸۷).

۷- در یک جلسه بازی درمانی مربی (درمانگر کودک) می‌تواند با انتخاب بازی‌هایی که ارائه شده است یک یا دو بازی را از هر حیطه انتخاب و پس فراهم آوری شرایط و مکان بازی اقدام به بازی کرد.

۸- به‌کارگیری متغیر بازی در این پژوهش همراه با مداخلات و همراهی مربی و درمانگر است زیرا هدف از به‌کارگیری بازی‌ها توجه به جنبه‌های اصلاحی و درمانی آن نیز می‌باشد. به همین دلیل از اصطلاح بازی درمانی که در ارزش‌های بازی جنبه درمانی نیز دارد بهره گرفته شده است.

در واقع در این تحقیق در صدد آن هستیم تا به مطالعه اثربخشی بازی درمانی در رشد مهارت های شناختی، اجتماعی و حرکتی دانش آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر بپردازیم.

اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

طبق آمارهای بین‌المللی در هر جامعه‌ای حدود ۱۰% کودکان به دلایل مختلف قادر نیستند همسان با هنجارهای گروه سنی خود در حیطه‌های شناختی و اجتماعی و حرکتی عمل نمایند.

و به نوعی تأخیر در این فرایندها دارند و از آنجا که بازی به عنوان یک هدف کلی و بازی درمانی به عنوان یکی از اهداف ویژه بازی می‌تواند زمینه لازم را برای برقراری ارتباط با کودکان و به ویژه کودکان کم توان ذهنی فراهم آورد تا از طریق طرح‌ریزی‌های موقعیتی بتوانیم فرایند رشد و یادگیری آنان را تسهیل نماییم و تاکنون این فرصت به صورت عملی فراهم نشده است تا بتوانیم اثرات آن را به صورت علمی و تجربی بررسی نماییم. لذا برای فراهم آوری این فرصت جهت کودکان کم توان ذهنی ضرورت‌های زیر به نظر می‌رسد:

۱- فراهم آوری روش جدید و مفید برای آموزش کودکان کم توان ذهنی

۲- فراهم آوری زمینه جهت رشد مهارت‌های شناختی کودکان کم توان ذهنی از طریق بازی در مدارس

۳- بررسی و آزمایش متدهای بازی در جهت رشد مهارت‌های حرکتی و اجتماعی کودکان کم توان ذهنی

۴- جلب توجه مسئولان به اهمیت بازی و بازی درمانی به عنوان یک راهکار در آموزش و پرورش کودکان کم توان ذهنی

۵- یافتن راه‌های جدید برای کمک به مشاوران، مربیان و معلمان در زمینه کار با کودکان کم توان ذهنی

۶- یافتن راه‌های جدید تا ضمن ایجاد نشاط در کودکان کم توان ذهنی از طریق بازی بتوانیم اهداف درمانی را نیز در برنامه ها لحاظ کنیم.

۷- وجود امکانات و وسایل لازم در مدارس استثنایی و عدم استفاده بهینه از این امکانات در جهت رشد مهارت‌های کم توان ذهنی

۸- ضرورت افزایش اطلاعات نظری و کاربردی مربیان در به‌کارگیری و استفاده از روش‌های بازی درمانی در کار با کودکان کم توان ذهنی به صورت سازمان‌یافته

۹- ضرورت طراحی بازی‌هایی متناسب با توان رشدی کودکان کم توان ذهنی که مبتنی بر بررسی و پژوهش باشد.

۱۰- در بیشتر مدارس مشاوران اذعان کرده‌اند که استفاده از بازی درمانی در موقعیت‌های آموزشگاهی می‌تواند برای کودکان کم توان ذهنی مفید و مؤثر باشد که پرداختن ‌به این مسئله می‌تواند موید نظرات آن‌ ها باشد.

۱۱- انجام این پژوهش امکان و زمینه را برای پژوهش‌های دیگر فراهم می‌آورد.

۱۲- ضرورت دارد مربیان و کارکنان مدارس استثنایی از متدهای آموزشی جدید در جهت رشد مهارت‌های شناختی، اجتماعی و حرکتی کودکان کم توان ذهنی بهره گیرند.

۱۳- این مسئله می‌تواند اهمیت بازی برای این کودکان را نشان دهد تا از حالت تکراری بودن، وقت‌گذرانی، کسل‌کنندگی به طرف ایجاد نشاط و شادابی و غالباً باهدف آموزشی از پیش طراحی ‌شده برنامه‌ریزی و اجرا گردند.

«لاندرت^[۱۵] » (۱۹۸۲) اظهار داشت. بازی درمانی را می‌توان در تمام رویکردهای مشاوره‌ای به کار گرفت. از نظر او این شیوه درمانی روش اصلی کار با کودکان ۲ تا ۱۲ ساله است. زیرا رشد شناختی آن‌ ها محدود است و نمی‌توانند افکار و احساسات خود را به زمان بیاورند. او بازی را جزء جدانشدنی زندگی کودکان و شیوه طبیعی یادگیری و ارتباط برقرار کردن آن‌ ها با دیگران معرفی می‌کند و «شافر^[۱۶]» (۲۰۰۷) اظهار می‌دارد که در دهه اخیر علاقه شدیدی به موضوع و حرفه بازی درمانی به وجود آمده است (به نقل از حسین نژاد، ۱۳۸۹).

با توجه به سالها سابقه تدریس در دوره ابتدایی ، همواره علاقمند به استفاده از روش های فعال تدریس خصوصاً از طریق بازی بوده ام.لیکن هیچ روش مبتنی بر بازی در آموزش و پرورش رایج نیست.یافته های این تحقیق به طور محسوسی می‌تواند از سوی معلمان مورد استفاده قرار گیرد.

اهداف تحقیق

هدف کلی این پژوهش بررسی اثر بازی درمانی در رشد مهارت‌های مربوط به حیطه‌های شناختی، اجتماعی و حرکتی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر می‌باشد .

اهداف جزئی

– بررسی اثر بازی درمانی بر پیشرفت نگهداری ذهنی مفاهیم” طول؛ وزن ؛ حجم” در دانش‌آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر

– بررسی اثر بازی درمانی بر رشد ترسیم آدمک در دانش‌آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر.

– بررسی اثر بازی درمانی بر پیشرفت هماهنگی چشم و دست در دانش‌آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر.

– بررسی اثر بازی درمانی بر پیشرفت اجتماعی شدن در دانش‌آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر.

– بررسی اثر بازی درمانی بر پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر.

– بررسی اثر بازی درمانی بر رشد مهارت‌های حرکتی دانش‌آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر.

هدف کاربردی

1. 1. – Levenson ↑

1. 1. -Werner ↑

1. 1. – Darwin ↑

1. 1. – Wiliam James ↑

1. 1. – Walter Cannon ↑

1. 1. – Spinoza ↑

1. 1. – Eysenck ↑

1. 1. – Paulhan ↑

1. 1. – Schachtet & Singer ↑

1. 1. -Hannesdottir &Ollendick ↑

1. 1. – Cole,Martin & Dennis ↑

1. 1. – Bridge,Margie & Zaff ↑

1. 1. – Mc lem ↑

1. 1. – Dahl ↑

1. 1. – Zolmke & Hahn ↑

1. 1. – Salters – Pedneanult ↑

1. 1. – Troy ↑

1. 1. – Liu ↑

1. 1. – Jeorge ↑

1. 1. -situation Selection ↑

1. 1. -Verrochi ↑

1. 1. – situation modificatin ↑

1. 1. – attentionnal deployment ↑

1. 1. -Pudester ↑

1. 1. – Barlow ↑

1. 1. – Rothbart &Sheese ↑

1. 1. – Watts & Dodds ↑

1. 1. ۵-Wagner ↑

1. 1. – cognitive change ↑

1. 1. -modification response ↑

1. 1. -Richards &John ↑

1. 1. -antecdent focused ↑

1. 1. -response focused ↑

1. 1. – Van Den Kommer ↑

1. 1. -Law ↑

1. 1. -Broderick ↑

1. 1. – McCullough,Bano&Root ↑

1. 1. – dysphoria ↑

1. 1. – Matheson& Anisman ↑

1. 1. -Kabat-Zinn ↑

1. 1. -Roemer ↑

1. 1. -Evans ↑

1. 1. – Rassin ↑

1. 1. -Sloan ↑

1. 1. -Kashdan ↑

1. 1. -D Zurilla ↑

1. 1. – Hayes ↑

1. 1. -Campos , Frankel & Camras ↑

1. 1. -Olak ↑

1. 1. -externalizing problems ↑

1. 1. – internalizing problems ↑

1. 1. -Fosca ↑

1. 1. – Berking, ↑

1. 1. -Decker ↑

1. 1. -dyeregulation ↑

1. 1. – Diagnostic and Statistical Manual of the Ameriecan Pychiatrie Association ↑

1. 1. – dsm-IV axis I disorders ↑

1. 1. -dsm-IV axis II disorders ↑

1. 1. -Amstdater ↑

1. 1. -Waller&-Scheidt ↑

1. 1. -Auerbach,Abela&Ringo Ho ↑

1. 1. – personality ↑

1. 1. -persona ↑

1. 1. – Kaplan & Sadoc ↑

1. 1. -Dijistra & Barelds ↑

1. 1. -Bouchard ↑

1. 1. ۱-sychoanalytical apprroach ↑

1. 1. – Freud ↑

1. 1. -Liebert & Spiegler ↑

1. 1. -instincts ↑

1. 1. -conscious ↑

1. 1. -preconsicious ↑

1. 1. -unconscious ↑

1. 1. -id ↑

1. 1. -ego ↑

1. 1. -superego ↑

1. 1. -thought in Primary- Process ↑

1. 1. – Schultz &Schultz ↑

1. 1. -thought in secondary-Process ↑

1. 1. -Carl Yung ↑

1. 1. ۲- Alfred Adler ↑

1. 1. ۳-Karen Horney ↑

1. 1. – Erick Fromm ↑

1. 1. – behaviorism approach ↑

1. 1. – cognitive approach ↑

1. 1. -humanitisic approach ↑

1. 1. .Alport ↑

1. 1. – Murray ↑

1. 1. – traitsapproach ↑

1. 1. -Hippocra ↑

1. 1. -Cattell ↑

1. 1. -Ross ↑

1. 1. -cardinal traits ↑

1. 1. -cardinal disposition ↑

1. 1. -centeral traits ↑

1. 1. -secondary traits ↑

1. 1. -constitutional traits ↑

1. 1. -environmental traits ↑

1. 1. -Galen ↑

1. 1. – Psychoticism ↑

1. 1. – Francois & Christophe ↑

1. 1. -Srivastava ↑

1. 1. – Mattewes& Deary ↑

1. 1. – Digman ↑

1. 1. – Mac-Dugall ↑

1. 1. – Klages ↑

1. 1. – Bamgarten ↑

1. 1. – Odbert ↑

1. 1. – Atkinson ↑

1. 1. -Fiske ↑

1. 1. -Tupes ↑

1. 1. -Christal ↑

1. 1. -Norman ↑

1. 1. -Borgatta ↑

1. 1. -Takemotochock ↑

1. 1. -surgency ↑

1. 1. -affection stability ↑

1. 1. – intellect ↑

1. 1. -White, Hendrick & Hendrick ↑

1. 1. – Chamorro , Pemuzic & Furnham ↑

1. 1. -Stump&Parker ↑

1. 1. – Ashton ↑

1. 1. -Fortunate & Furey ↑

1. 1. -Berk ↑

1. 1. -Reber ↑

1. 1. -Robinson & Dividson ↑

1. 1. – Hornby ↑

1. 1. -Papalia ↑

1. 1. – shafer & Emerson ↑

1. 1. – Jonnson&Whiffen ↑

1. 1. – Fraley ↑

1. 1. – Millls ↑

1. 1. ۱-Feeney & Noller ↑

1. 1. -selective ↑

1. 1. – proximity Secking ↑

1. 1. -Schaffer & Rodolph ↑

حضرت آیت­الله خامنه­ای، پس از تبیین اهمیت عینی سبک و فرهنگ زندگی، به مبانی کارگشای این مبحث از منظر اسلام پرداختند و تأکید کردند: «اسلام، خردورزی، اخلاق و حقوق را مایه­های اصلی فرهنگ صحیح می­داند و ما نیز باید به طور جدی ‌به این مقولات بپردازیم وگرنه پیشرفت اسلامی و تمدن نوین اسلامی شکل نخواهد گرفت.» ایشان در ترسیم چگونگی شکل­ گیری سبک و شیوه زندگی افزودند: «فرهنگ زندگی، متأثر از تفسیر ما از زندگی است و هر هدفی را برای زندگی تعیین کنیم، سبک خاصی را به همراه ‌می‌آورد. در بحث سبک و فرهنگ زندگی، اسلام عزیز همه نیازهای انسان را برآورده می­سازد و دانشوران حوزه و دانشگاه باید علاوه بر تلاش در فقه و حقوق، در بحث اخلاق اسلامی و عقل و سلوک عملی اسلام نیز کارهای متراکم و با کیفیت انجام دهند تا نتایج این تلاش­ها مبنای برنامه­ ریزی و تعالیم نسل­ها قرار گیرد.» آیت­الله خامنه­ای بعد از تبیین ضرورت ایمان به هدف به عنوان یکی از عوامل اساسی تمدن­سازی، بحث مهمش را با تأکید بر یک نکته اساسی دیگر ادامه دادند: «پرهیز کامل از تقلید از سبک و سلوک زندگی در تمدن غربی.» ایشان خاطرنشان کردند: «ما البته بنای بر غرب­ستیزی نداریم اما ‌بر اساس بررسی و تحقیق تأکید می­کنیم که تقلید از غرب، هیچ ملتی را به جایی نمی­رساند. فرهنگ غرب، اصولاً فرهنگی مهاجم است و به هر دلیلی در هر کشوری رواج یابد به تدریج فرهنگ و هویت آن ملت را نابود می­ کند.» وی در پایان سخنانش تأکید کرد: «انقلاب اسلامی دارای توانایی، ظرفیت و انرژی متراکمی است که می ­تواند همه موانع را از سر راه بردارد و تمدن ممتاز، متعالی، برجسته و باشکوه اسلامی را در مقابل چشم همه جهانیان برپا سازد.» (امام خامنه­ای، ۱۳۹۱).

علّامه محمدحسین طباطبایی، دین را نظامی مبتنی بر اعتقاد می­داند. روانشناسی دینی گستره­ای است که به مطالعه باورها و اعمال دینی از دیدگاه روانشناختی می ­پردازد. دین اسلام کامل­ترین و پسندیده­ترین دین در نزد خدا است که دستورات جامعی برای همه از جمله ابعاد زندگی انسان ارائه داده است. انسان در صورت پذیرش توحید و عمل به قوانین دین ظرفیت روانی­اش گسترده ­تر می­ شود، در غیر این ­صورت احساس ناخوشایندی و زندگی تیره و تاری خواهد داشت. به نظر می­رسد که افراد پای­بند به برنامه ­های دین و دستورات آن، به بسیاری از بیماری­های روانی مبتلا نمی­شوند. هر چند نتیجه ­گیری از دیدگاه متفکرین اسلامی کاملاً منطقی است ولی مقبولیت عام نیافته است (حکم آبادی، ۱۳۸۹).

بندگی کن تا که سلطانت کنم جان فدا کن تا همه جانت کنم

قرآن کریم نیز به صراحت بیان می­ کند که راه مستقیم انسانیت، عبادت است: «وَ أَنِ اعْبُدُونی‏ هذا صِراطٌ مُسْتَقیمٌ.( سوره یس ،آیه ۶۱٫) بندگی مرا کنید؛ که این راه مستقیم است.

مطالعه­ مذهب از دیدگاه روان­شناختی از حدود ۱۰۰ سال پیش آغاز شده است، ویلیام جیمز^[۲۳] موجودیت روان شناسی دین را آن گونه که امروز یافت می­ شود، از زمانِ پیدایش مطالعه­ تطبیقی ادیان در قرن ۱۹ در اروپا، به روشنی بیان می­ کند. وی بر این باور است که دانش روان­شناسی ‌به این نتیجه رسیده است که اگر خداگراییِ انسان، سرشتی است و اینکه انسان میل ‌به این جهت دارد، حکایت از یک وابستگی عمیق بین وجود انسان و خالق او می­ نماید. از دیدگاه روان­شناسی، مذهب یک سری احساسات مختلف است، مثل ترس­مذهبی، عشق مذهبی و نشاط و سرور مذهبی. مذهب را تاثیرات، احساسات و رویدادهایی می­دانند که در عالم تنهایی و دور از همه وابستگی­ها برای هر انسانی روی می­دهد. نظام ارزش­ها مبتنی بر طرز تلقی افراد از زندگی و موفقیت انسان در جهان و در رابطه با پدیده ­های جهان است و به دلیل نیاز انسان به داشتن معنای وجودی خویش و جایگاهش در این جهان، ارزش مذهبی در نظام ارزش­ها، جایگاه ویژه­ای دارد (رازفر و سهرابیان،۱۳۷۹؛ به نقل از ضیایی،۱۳۹۱).

۲-۳- تعریف مفاهیم و نظریه های مربوط به مذهب

بررسی روان­شناختی دین نیز همچون خود روان­شناسی از گذشته­ای دور و نامشخص آغاز شده که مقدم بر تاریخ رسمی آن است. آغاز روان­شناسی دین به عنوان رشته­ای رسمی به حدود سال ۱۸۸۱ باز می­گردد، هنگامی که جی استانلی هال^[۲۴] در بوستون نطقی همگانی ‌در مورد آموزش اخلاقی و دینی ایراد کرد. خواه قبول داشته باشیم، شواهد هال که بنابر برداشت شخصی­اش بین دو چیز یعنی تعبیر دین و دوران نوجوانی پیوند برقرار می­ کند، آغازگر این رشته بوده و خواه بخواهیم پیدایش آن را به گونه ­ای نامشخص­تر به اواخر قرن نوزدهم برگردانیم، تنها توانسته ایم تاریخ آخرین دوره تفکر را در باره پارسایی انسان معین کنیم. این نوع تفکر و نظریه­پردازی را اگرچه به هیچ وجه رواج نداشته اما به صورت پراکنده ‌می‌توان در دوران کهن نیز یافت (کاهو، ۱۹۹۲؛ به نقل از حسینی،۱۳۹۱).

در زبان انگلیسی واژه «دین»^[۲۵] از ریشه­ لاتین religio می ­آید که به گفته برخی پژوهشگران، نخست برای اشاره به نوعی قدرت فرابشری به کار می­رفته که از آدمی می­خواهد برای اجتناب از نتیجه­ای شوم به شیوه­ای خاص رفتار کند، دیگر پژوهشگران نتیجه ‌گرفته‌اند که religio به احساسی اشاره دارد که در کسانی موجود است که چنین قدرتی را درک و مشاهده ‌می‌کنند، این اصطلاح بر کردارهای آیینی که در حرم خدایانی^[۲۶] معین صورت می­گرفت اطلاق می­ شود. به هر حال این واژه دلالت داشت بر آنچه آدمی انجام می­داد یا آنچه عمیقاً احساس می­کرد یا آنچه بر اراده­ی او تاثیر می­گذاشت، او را به اطاعت می­خواند یا به عذاب تهدید می­کرد، یا وعده­ پاداش می­داد یا به اجتماع خود پایبند می­کرد (اسمیت، ۱۹۶۳؛ به نقل از دهقانی، ۱۳۸۶).

۲-۳-۱- تعریف دین

یونایتدپرس با اشاره به اجرای قانون هدفمندکردن یارانه ها در ایران نوشت اجرای دقیق ‌و کامل این قانون باعث افزایش درآمد سرانه و جلوگیری از اتلاف انرژی در ایران خواهد شد .

اکونومیست: هدفمندکردن یارانه ها به نفع اقشار آسی بپذیر ایران است .

اکونومیست با اشاره به اجرای قانون هدفمندکردن یارانه ها در ایران اجرای این قانون را به نفع اقشار ضعیف و آسیب پذیر دانست و نرخ تورم ایران برای سا لهای ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ را ۱۵درصد پیش‌بینی کرد.

پیتس بورگ پست گزارش داد :اثر قانون هدفمندی یارانه ها بر بخش حمل و نقل ایران

نشریه پیتس بورگ پست در تحلیلی با اشاره به اجرای قانون هدفمندی یارانه ها در ایران نوشت این قانون بیش از همه بخش حمل و نقل ایران را تحت تاثیر قرار داده است .

مانولاک و همکاران ^[۱۳](۱۹۸۹) اثرات سیاست های حمایتی دولت را در آرژانتین طی سال های ۱۹۱۳ تا ۱۹۸۴ بر بهره وری محصولات کشاورزی محاسبه کردند و نشان دادن که مالیات های سنگین و غیر مستقیم بخش کشاورزی بر رشد بهره وری اثرات منفی می‌گذارد .

گالاتی (۱۹۹۰ ) در بررسی خود در کشور هندوستان نشان داد که با توجه به پرداخت یارانه برای نهاده ی کود شیمیایی و کنترل قیمت محصولات تولیدشده به وسیله ی دولت، کشاورزان در عمل یارانه ای خالص روی نهاده ی کود شیمیایی دریافت نمی کنند .

هوپت و سینگ (۱۹۹۵) افزایش قیمت فرآورده های نفتی و برق در شش کشور مالزی ، غنا ، زیمباوه ،کلمبیا، اندونزی و ترکیه در دهه ۸۰ را ‌بر بخش صنعت ، خانوار و متغیرهای کلان اقتصاد مطالعه کرده‌اند. نتایج نشان دادند که در بیشتر کشورها الگوی مصرف انرژی به سمت جانشینی سوخت تغییر ‌کرده‌است. به ویژه در مالزی ، اندونزی وترکیه افزایش قیمت های داخلی حامل های انرژی موجب جانشینی الکتریسیته شده است. هر چند قسمتی از این جابجایی به سمت برق به دلیل دسترسی آسان به عرضه آن می‌باشد.

در کلمبیا افزایش قیمت الکتریسیته جانشینی گاز طبیعی را در پی داشته است.در کل، حرکت جانشینی به سمت منابع انرژی داخلی این کشور می‌باشد. در اندونزی جانشینی بین نیروی کار و انرژی نیز مشاهده می شود. از سوی دیگر با وجود افزایش قیمت انرژی ‌در همه کشورها ، نرخ رشد تولیدات صنعتی بعد از اصلاحات بالاتر از قبل از اصلاحات(به استثنای ترکیه) بوده است.

بررسی افزایش قیمت داخلی انرژی بر تورم نشان می‌دهد که در بیشتر کشورها افزایش به وجود نیامده است. برای مثال در غنا ، تورم (CPI) بالایی در شاخص قیمت مصرف کننده بالا به دلیل افزایش نرخ های ارز در اثر اجرای برنامه تعدیل می‌باشد. در کلمبیا و ‌زیمباوه به دلیل وقوع خشکسالی بوده است . به علاوه افزایش دستمزد یکی دیگر ازعوامل مؤثر افزایش در (CPI)می‌باشد که نمی تواند به طور مستقیم به دلیل افزایش قیمت انرژی باشد. در اثر تعدیل قیمت ها به سطح قیمت های جهانی، نرخ تورم در کشورهای مالزی و ‌زیمباوه کاهش (۸/۳- و۲/۳- درصد) ، در حالی که نرخ تورم در ترکیه و اندونزی به۱۶/۰و ۶/۰درصد افزایش یافته است. به علاوه درهمین مطالعه به مطالعه ای در کشور مصر اشاره شده که افزایش ۸۰۰ درصد قیمت حامل های انرژی نرخ تورم را ۴۴ درصد افزایش می‌دهد.

سریواستا و سن ^[۱۴](۱۹۹۷) معتقدند که نباید به کالاهای خصوصی یارانه پرداخت شود بلکه این کالاهای عمومی هستند که بنا به ماهیت آن ها باید مشمول یارانه شوند. به علاوه تمام کالاهای عمومی را نیز مشمول پرداخت یارانه نمی دانند و در این زمینه کالای عمومی را به دو دسته « کالای محق »^[۱۵] و «غیر محق»^[۱۶] یارانه تقسیم نمودند. ‌بنابرین‏ تمام کالاهای عمومی نیز مشمول پرداخت یارانه نیستند، بلکه کالاهایی که دارای آثار مثبت خارجی بوده و هم چنین بخش خصوصی مایل به سرمایه گذاری درآن ها نیست، در زمره کالاهای محق پرداخت یارانه قرار گرفتند. پرداخت یارانه به کالاهای غیر محق صرف نظر از بار هزینه ای، می‌تواند به طرق مختلف زیان بار باشد که تخریب محیط زیست از مهمترین آن ها است.

بانک جهانی ^[۱۷](۱۹۹۹) هدفمندی یارانه ها در روسیه را با بهره گرفتن از روش آزمون تقریب میانگین انجام داده است. متغیرهای درآمد رسمی سرانه ، تعداد کودکان خانواده ، تعداد افراد سالخورده ، سکونت در نواحی شهری به جز مسکو ، دارابودن یخچال ، سکونت در نواحی روستایی ،داشتن ماشین لباسشویی و تعداد افراد بیکار جز متغیرهای تعیین کننده خانوارهای نیازمند از بی نیاز بود .

فتینی و بیکدر^[۱۸] (۱۹۹۹) درگزارش بانک جهانی با عنوان اثرات اقتصادی افزایش قیمت انرژی تا سطح قیمت های مرزی درجمهوری اسلامی ایران به کمک مدل داده – ستانده، اثرات تورمی افزایش قیمت حامل های انرژی را بر قیمت سایر بخش های اقتصادی مورد بررسی قرار داده‌اند؛ نتایج، بیانگر آن است که تعدیل قیمت ها تا سطح قیمت های مرزی باعث افزایش ۱۳درصد سطح عمومی قیمت ها می شود. به منظور جلوگیری از اثرات شدید تورمی، افزایش قیمت ها به صورت مرحله ای و طی سه سال پیشنهاد شده است. علت این امر آن که : این اثرات تورمی از یکسو انتظارات مردم را از نظر نوع و میزان مصرف محدود می‌کند و از سوی دیگر میزان پس انداز جامعه را به دلیل کاهش پرداخت یارانه ها افزایش می‌دهد؛ زیرا با فرض نرخ ارز ۵۰۰۰ ریال به ازای هر دلار آمریکا در دوره مورد مطالعه ( ژوئن ۱۹۹۹ ) یارانه های انرژی حدود ۳۸ تریلیون ریال یا معادل ۹٫۵ درصد از تولید ناخالص داخلی ایران را جذب می‌کند. همچنین افزایش قیمت های انرژی باعث کاهش کسری بودجه عمومی شده و بر تراز تجارت خارجی تأثیر مثبت دارد؛ اما در بخش صادرات، چون صادرات ایران محدود و انرژی بری پایین دارند، افزایش قیمت انرژی، تأثیر کمی بر صادرات دارد. در بخش واردات هزینه تولیدکالاهای داخلی افزایش می‌یابد که باید با مکانیسم درست از آن ها حمایت شود تا قدرت رقابت در بازار جهانی را داشته باشد .

همان‌ طور که اشاره شد، ماده ۸ قانون مدنی می‌گوید: « اموال غیر منقول که اتباع خارجه در ایران بر طبق عهود تملک کرده یا می‌کنند از هر جهت تابع قانون ایران خواهد بود ». ماده ۹۶۶ قانون مدنی این اصل را به طور روشن و عمومی بیان کرده و مقرر می‌دارد :«در تصرف و مالکیت و سایر حقوق بر اشیاء منقول و غیر منقول تابع قانون مملکتی خواهد بود که آن اشیاء در آنجا واقع می‌باشند »‌در مورد تملک اموال غیر منقول توسط بیگانگان ماده ۹۶۷ قانون مدنی مقرر می‌دارد : « ترکه منقول یا غیر منقول اتباع بیگانه ( خارجه ) که در ایران واقع است فقط از حیث قانون اصیله از قبیل قوانین مربوط به تعیین وارث و مقدار سهم الارث آنان و تشخیص قسمتی که متوفی می توانسته است به موجب وصیت تملیک نماید تابع قانون دولت متبوع متوفی خواهد بود .» علت وضع ماده ۸ ق.م این است که غیر منقول در واقع جزء خاک سرزمینی است که در آن واقع است و جدای از حاکمیت دولت سرزمین نیست پس منافع دولت و مالک در یک جهت قراردارد و ایجاب می‌کند که غیر منقول تحت حمایت دولت محل وقوع مال قرار گیرد . اعمال قانون درون مرزی ( قانون محل وقوع شیئی) نسبت به اموال غیر منقول به دلایل زیر همیشه مورد قبول بوده است .

– وظیفه برقراری نظم و اطمینان در معاملات راجع به اموال غیر منقول به عهده دولتی است که مال در قلمرو مالکیت آن واقع شده است .

– طبق قانون محل غیر منقول است که مقررات راجع به ثبت و اعلان حقوق غیر منقول تنظیم می‌گردد .

اعمال قانون محل وقوع غیر منقول شرط اساسی امکان اجرای حکمی است که نسبت به آن صادر می‌گردد.

مبحث سوم : احوال شخصیه اتباع بیگانه

احوال شخصیه هر فرد مشتمل بر عناوینی مانند : اهلیت ، نکاح ، طلاق ، نسب ، ارث ، و وصیت است ، موارد ۶ و ۷ قانون مدنی ایران احوال شخصیه اتباع ایران مقیم کشور بیگانه را تابع قانون ایران و بهمین ترتیب احوال شخصیه اتباع بیگانه مقیم ایران را نیز تابع قوانین و مقررات دول متبوع آن ها دانسته است. به نظر قانون‌گذار ایرانی چون قوانین شخصی برای حمایت از افراد وضع شده اند نباید با تغییر اقامتگاه شخص تغییر کنند و تا جایی که ممکن است باید ثابت و پایدار باشند.^[۶۷]

۱ـ اهلیت

اهلیت از جمله احوال شخصیه است که طبق ماده ۹۶۲ قانون مدنی اهلیت هر کسی به قانون دولت متبوع وی محول شده است.ولی در دو مورد استثنائا برای تشخیص اهلیت بیگانگان قانون ملی آنان اعمال نمی شود.یکی ‌در مورد معاملات بدین توضیح که اگر یک تبعه بیگانه در ایران ، عمل حقوقی انجام دهد و طبق قانون دولت متبوع خود برای انجام آن عمل اهلیت نداشته و یا اهلیت ناقص داشته باشد در صورتی که قطع نظر از تابعیت خارجی او بتوان مطابق قانون ایران او را برای انجام آن عمل دارای اهلیت دانست، از این حیث برای آن عمل حقوقی دارای اهلیت خواهد بود. دیگری اهلیت برای تغییر تابعیت است.هر موقع برای تحصیل یا ترک تابعیت ایران مسئله اهلیت مطرح شود اهلیت شخص را باید بر طبق قانون ایران تشخیص داد.علت این امر آن است که تابعیت یکی از موضوعات مهم حقوق عمومی است و یک عامل تقسیم افراد بین دولت‌ها است و لذا اهلیت لازم برای تبدیل تابعیت باید به موجب قانون دولتی تشخیص داده شود که مسئله به دست آوردن یا ترک تابعیت آن مطرح است.^[۶۸]

۲ـنکاح ، فسخ نکاح و طلاق اتباع بیگانه

از دیگر امور مربوط به احوال شخصیه اتباع خارجه، نکاح است وفق ماده ۱۰۵۹ قانون مدنی ایران مرد بیگانه غیر مسلمان مطلقاً حق ازدواج با زن مسلمان ایرانی را ندارد و در صورتی که مسلمان باشد ازدواج زن ایرانی با وی وفق ماده ۱۰۶۰قانون مدنی مستلزم اجازه مخصوص از طرف دولت است . بدیهی است بیگانگانی که مجاز به عقد نکاح با زنان ایرانی هستند باید وفق ماده ۹۷۰ قانون مدنی ، طبق مقررات شرعی و قانون مدنی ایران تشریفات عقد نکاح را رعایت نموده و آن را به ثبت برسانند.در مواردی که اتباع بیگانه مزدوج هر دو تبعه یک دولت بیگانه باشند ، مامورین سیاسی یا کنسولی آن دولت در صورتی که طبق قانون دولت خود چنین اجازه ای را داشته باشد می‌تواند به اجرای عقد نکاح مبادرت ورزند و در این گونه موارد عقد نکاح بر اساس قانون کشور متبوع زوجین منعقد می شود و قانون ایران نقشی ندارد . روابط شخصی و مالی زوجین در صورتی که تبعه یک کشور واحد باشند تابع قانون دولت متبوع آن ها‌ است و در صورت تفاوت تابعیت به حکم ماده ۹۶۳ قانون مدنی تابع قوانین دولت متبوع شوهر است . فسخ نکاح نیز از قواعدی که گفته شد تبعیت می کند. طلاق نیز از حیث اسلوب تعارض قوانین تابع قانون کشور متبوع زوجین است .

ماده ۷ قانون مدنی که احوال شخصیه و از جمله طلاق را تابع قانون متبوع تبعه بیگانه دانسته است از حیث قصد و رضا و اهلیت و علل ومو جبات موجهه وقوع طلاق است اما شرایط شکلی طلاق تابع ماده۹۶۹ قانون مدنی است که باید بررسی شود آیا زوجین تبعه بیگانه مقیم ایران که دعوی طلاق مطرح کرده‌اند، در کشور متبوع خودشان حق طلاق برای آن ها به رسمیت شناخته شده است یا خیر . در این صورت اگر اجرای قانون مذکور مخالف با نظم عمومی و اخلاق حسنه در ایران ، نباشد ، دادگاه ایران به دعوی طلاق آن ها رسیدگی و حکم صادر خواهد کرد. اگر زوجین تبعه بیگانه به استناد قانون ایران درخواست طلاق کرده باشند ، دادگاه می‌تواند بر اساس قانون ایران به عنوان قانون محل وقوع محکمه رسیدگی و حکم صادر نماید. در ضمن در صورت تفاوت میان تابعیت زن و شوهر شرایط طلاق میان آنان در نظام حقوقی ایران تابع قانون کشور متبوع شوهر است.

۳ـقرابت و نسب

هرگاه بین بیگانگان مقیم ایران در نسب و قرابت اختلاف حاصل شود ،از آنجا که نسب در شمار احوال شخصیه می‌باشد با توجه به قاعده پیش‌بینی شده در ماده ۶ و ۷ قانون مدنی که مبتنی بر تابعیت است، قانون کشور متبوع مشترک دو طرف عامل نسب حاکم استو هرگاه تابعیت طرفین متفاوت باشد ، ‌در مورد روابط بین والدین و فرزندان، اگر نسب طفل به پدر و مادر منتسب باشد قانون دولت متبوع پدر حاکم است و اگر نسب طفل فقط به مادر مسلم باشد قانون متبوع دولت مادرحاکم است.(ماده ۹۶۴ قانون مدنی) و در مواردی که اختلاف در عوارض ناشی از نسب مانند ولایت ، قیمومت و… مطرح است قانون کشور متبوع مولی علیه حاکم بر این روابط خواهد بود .(ماده ۹۶۵ قانون مدنی ) اما ‌در مورد اختلاف در خود نسب نیز چون تنه مصلحت کسی که نسب او نفی یا مشروعیت نسب او محل تردید واقع گردیده، یعنی نسب طفل، در میان است باید قانون کشور متبوع خود او را در این باره صالح دانست.^[۶۹]