درماده ۹۴۵ المجله، معتوه چنین تعریف شده است« المعتوه هوالذی اختل شعوره بان کان فهمه قلیلا وکلامه مختلطا وتدبیره فاسدا».
الف - درجات جنون
جنون عرفا دارای درجاتی است وبرخی از دیوانگان حالت خطرناکی دارند، درصورتی که برخی دیگر بی آزار وآرام هستند و حتی گاهی بصورت ناشناخته درجامعه به سرمی‏برند. دربرخی از کشورها
(مانند فرانسه) بین درجات جنون تفکیک قائل شده ومتناسب با درجه آن رژیمی برای حمایت از محجور برقرار کرده‏اند؛ اما درحقوق ایران قانونگذار بدون هیچ گونه توجهی به این درجات مقررمی‏دارد « جنون به هردرجه که باشد موجب حجر است» ( ماده ۱۲۱۱ ق.م).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

ب- بیماران روانی وکسانی که درحکم دیوانه‏اند
می‏دانیم که اساس تکالیف انسان داشتن تمیز واراده است واز عهده شخص فاقد تمیز نه تنها تکالیف مذهبی برداشته شده است، بلکه اعمال حقوقی او نیز باطل می‏باشند. این افراد به علت عدم توانایی به حمایت نیاز دارند وجامعه باید از این گونه افراد حمایت کند. نمونه بارز آنان شخص مجنون یا مختل المشاعر است که با تشخیص پزشک وبراساس حکم دادگاه مور حمایت قرارمی‏گیرد؛ اما کسانی وجود دارند که با اینکه مجنون نیستند، ناتوانی ها وناهجاری های شدید روانی – که خود معلول عوامل مختلفی است- دارند؛ درست نمی‏توانند تصمیم بگیرند و لغزش ها وضعف هایی دارند که نباید ازکنار آنها بی توجه گذشت. قانونگذار هم هیچ تدبیری برای این گونه افراد نیندیشیده است. اما واقع نگری وحمایت های معقول و منطقی از کسانی که نیازمند کمک هستند لطمه ای به آزادی های فردی نخواهد زد، بلکه مانع سوء استفاده ازای آزادی ها می‏گردد و بههرحال به سود افراد جامعه است.
دراوضاع واحوال کنونی نمی‏توان هیچ یک از بیماران روانی را بدون نظر پزشک متخصص به دیوانه دائمی یا ادواری ملحق نمود وایشان است که می تواند دراین زمینه اظهار نظر کند؛ اما آیا آنها را به دلیل ضعف اراده ی نقص قوای دماغی نمی‏توان در حکم غیر رشید قرار داد؟ ^[۲۵۲]
ممکن است گفته شود که ضعف غیررشید درامور مالی است، ولی ضعف بیماران روانی محدود به امورمالی نیست. این سخن درست است؛ اما وقتی که شخص عاقلی قدرت اداره قسمتی از امور خود را ازدست می‏دهد قانونگذار اعمال اورا غیر نافذ می‏شمارد آیا از ملاک این قاعده درباره بیماران روانی نمی‏توان استفاده کرد؟
اینجاست که باید به یک ملاک مشخص دراین ارتباط دست پیدا کرد.^[۲۵۳]بعضی از استادان حقوق این گونه اشخاص مخصوصا عقب افتاده ها را غیر رشید به شمار می آورند واین کلمه را اعم از سفیه
گرفته اندبا وجود این چون ایجاد حجر بدون حکم صیح قانون قابل ایراد می‏باشد، شایسته است قانونگذار تدبیری برای این افراد بیندیشد ومقرراتی را دراین زمینه تدوین ووضع نماید، چنانچه دربرخی ازکشورهای اسلامی(مصر، سوریه، عراق) به تبعیت از فقه حنفی، جنون سبی (عته) را نیز پذیرفته اند.
این مسأله درمورد کسانی که به بیهوشی یا اغماء ( به طورمستمر یا ادواری) مبتلا هستند نیز مطرح می‏شود. دراین مورد نیز شاید بتوان آنان را درحکم مجنون قرار داد ویک رژیم حمایتی برای آنان به حکم دادگاه برقرار کرد، هرچند که قبول این راه حل بدون نظر قانونگذار خالی از اشکال نیست.
قابل ذکر است که هرگاه این گونه اشخاص درحال فقدان شعور واراده، اعمال حقوقی انجام دهند، اعمال مزبور درصورت اثبات فقدان قصد، باطل و کان لم یکن خواهد بود، البته برای ابطال این اعمال به حجر نیازی نیست، بلکه نظریه اراده (قصد) کافی است، اما برقراری یک رژیم حمایتی برای اداره امور آنان، مانند قیمومیت به جر نیاز دارد که بدون ذکر قانونگذار، حکم به آن دشوار است. ^[۲۵۴]
ج - اقسام جنون
درفقه وقانون مدنی مجنون را به چند اعتبار تقسیم کرده اند: به اعتبار اتصال یا عدم اتصال جنون به کودکی وبه اعتبار دائمی یا ادواری بودن جنون.
مجنون به اعتبار اتصال یا عدم اتصال جنون به زمان کودکی
این تقسیم بندی خود به دوگروه می باشد:
۱- مجنونی که جنون او متصل به دوران صغر است.
۲- مجنونی که جنون او متصل به ایام صغر نیست.
به این تقسیم بندی درماده ۱۲۱۸ ق.م اشاره شده است. هردوگروه محجورند وکلیه تصرفات واعمال حقوقی آنها باطل است. اما هرگاه گروه اول دارای ولی خاص باشند، به قیم احتیاجی ندارند و سرپرستی آنها با ولیّ خاص است، درصورتی که برای گروه دوم باید قیم نصب شود. اگرچه دارای پدر وجد پدری باشند ( بند ۲و۳ ماده ۱۲۱۸ ق.م).
مجنون دائمی و مجنون ادواری
مجنون را به اعتبار استمرار جنون وعدم استمرار آن به مجنون دائمی و یا اطباقی ومجنون ادواری تقسیم کرده اند( ماده ۱۲۱۳ ق.م) مجنون دائمی دارای جنون مستمر ومداوم است، درصورتی که مجنون ادواری حالات متفاوت دارد، گاهی درحال جنون وگاهی درحال افاقه، بسر می برد.
د - اعمال حقوقی مجنون
چون مجنون فاقد درک وتمیز ودرنتیجه اراده حقوقی است، تمام اعمال حقوقی او باطل است واجازه ولی یا قیم نیز دراین زمینه نمی‏تواند ناتوانی اورا جبران نماید، البته درصورت لزوم خود ولیّ قیم، برطبق مقررات، به عنوان نماینده قانونی مجنون اقدام می‏نماید وبه جای او اعمال حقوقی نیز انجام می‏دهد. چنانچه در ماده ۱۲۱۳ قانون مدنی دراین باره مقررمی دارد:« مجنون دائمی مطلقا ومجنون ادواری درحال جنون نمی‏تواند هیچ تصرفی در اموال وحقوق مالی خود بنماید، ولو با اجازه ولی یا قیم خود؛ لکن اعمال حقوقی که مجنون ادواری درحال افاقه انجام می‏دهد نافذ است مشروط برآنکه افاقه او مسلم باشد».
آنچه از این ماده قانونی برمی‏آید ودرفقه نیز به آن تصریح شده است، بطلان اعمال حقوقی مجنون است؛ اما چون مجنون ادواری گاهی در دوران افاقه به سرمی‏برد ودراین ایام سلامتی خود را بازمی‏یابد، اعمال حقوقی او دراین حال صحیح ومعتبر است، به شرط اینکه افاقه او ثابت ومحرز باشد.
تردید در حالت مجنون ادواری
هرگاه مجنون ادواری عملی را انجام دهد واختلاف پدید آید که درچه دورانی انجام شده است، چگونه رفع اختلاف می‏شود وچه کسی باید ادعای خود را ثابت کند؟
در اینجا دو اصل وجود دارد که ظاهراً با یکدیگر متعارضند:
۱- اصل استصحاب
۲- اصل صحت
اصل استصحاب اقتضا دارد که معامله درحال جنون واقع شده است مگر اینکه خلافش ثابت شود.
اصل صحت اقتضا دارد که معامله صحیح تلقی شود مگر اینکه خلاف آن اثبات گردد. حال ببینیم کدام یک از این دو اصل مقدمند؟
گروهی معتقدند که اصل صحت یک اماره مبتنی بر ظن وغلبه است وبر استصحاب که یک اصل عملی و مبتنی بر شک وتردید است مقدم می‏باشد.
برخی براین عقیده اند که دراین مورد نیز اصل صحت جاری می‏شود.
نظر دیگر که مورد قبول برخی از متأخرین واز جمله میرزای نائینی قرار گرفته این است که در این مورد وهمچنین در مورد قابلیت مورد معامله بری نقل وانتقال اصل صحت جاری نمی‏شود و دراین زمینه به عرف و عادت وبنای عقلا هم استناد شده.^[۲۵۵]و نیز گفته شده است دلیلی بر اصل صحت به جز اجماع نیست، پس هرگاه اهلیت طرف معامله مورد شک وتردید باشد، اصل صحت جاری نمی‏شود.
درحقوق جدید، برخی از استادان با استناد به استصحاب، معامله مجنون ادواری را باطل اعلام کرده‏اند، مگر اینکه مدعی ثابت نماید که قرارداد در زمان افاقه واقع شده است.^[۲۵۶]لیکن بعضی دیگر از استادان به این استدلال ایراد کرده وگفته‏اند که با دوری بودن جنون یقین سابقی به دست نمی‏آید تا بتوان آن را استصحاب وحکم به بقای حالت پیشین کرد؛ به تعبیر علمای اصول دراینجا شک موجود، از نوع شک در رافع نیست بلکه شک درمقتضی است که علمای اصول استصحاب در این مورد را حجت نمی‏دانند.^[۲۵۷]
منظور از شک درمقتضی این است که قابلیت واستعداد بقی موضوع مشکوک باشد، مثلا شخص پیر، فرتوت ومریض که سالیان درازی است مفقود شده است فاقد این استعداد است؛ اما درصورتی که موضوعی دارای این استعداد وشایستگی باشد، وبا وجود این، شک وتردید به وجود آید که آیا رافعی پدید آمده ( شک دروجود رافع) یا رافع موجود توانسته است اثر خود را بگذارد ( شک در رافعیت موجود) شک در رافع نامیده می شود. دانشمندان علم اصول استصحاب از نوع اول را حجت نمی دانند و به آن ترتیب اثر نمی دهند، ولی درمواقع شک دررافع به استصحاب (ابقاء ماکان) عمل کرده وبا وجود شک وتردید(شک دررافع یا رافعیت موجود ) یقین سابق را حجت می شمارند.
آنگاه اظهار نظر کرده‏اند که صدور حکم حجر اماره ای بر بطلان همه معاملات محجور است، مگر اینکه سلامت او درآن حال اثبات شود.^[۲۵۸] بنابر این نظر، مانندنظر پیشین، اصل، بطلان معاملات مجنون است ومدعی صحت، باید دلیل بیاورد، هرچند که در تأیید آن،به اماره حجر ناشی از حکم دادگاه استناد شده است، نه استصحاب. درواقع فرق بین این دو نظر در استدلال است نه درنتیجه.
به هرحال، آنچه از ماده ۱۲۱۳ قانون مدنی برمی‏آید، تأیید همین نتیجه است، چه این ماده با تعبیر«مشروط بر اینکه افاقه اومسلم باشد» ، درواقع اصل را بروقوع معامله در حال جنون وبطلان آن قرارداده و خلاف آن را محتاج به اثبات دانسته است.
هـ - مسئولیت مدنی مجنون
مجنون، مانند سایر محجورین دارای مسئولیت مدنی است وچنانچه اشاره کردیم، اصولاً حجر مربوط به اعمال حقوقی است وافعال مادی زیان آور محجور را شامل نمی‏شود. ماده ۱۲۱۶ قانون مدنی به مسئولیت مدنی مجنون، درصورتی که باعث ضرر دیگری شود، تصریح کرده است. این ماده مبتنی بر فقه اسلامی است.
ماده ۷ قانون مسئولیت مدنی ( ۷ ق.م.م) در مورد مجنون
ماده ۷ ق.م.م در درجه اول، سرپرست مجنون را، درصورتی که در نگاهداری یا مواظبت تقصیر کرده باشد، مسئول شناخته و چنین مقرر داشته است« کسی که نگاهداری یا مواظبت مجنون یا صغیر قانوناً یا برحسب قرارداد به عهده او می‏باشد، درصورت تقصیر درنگاهداری یا مواظبت مسئول جبران زیان وارده از ناحیه مجنون یا صغیر می‏باشد..»
دراین گونه موارد ضرر به سرپرست مجنون نسبت داده می‏شود. البته ماده یاد شده مسئولیت مجنون را به کلی نفی نمی‏کند، زیرا مقرر می‏دارد که هرگاه سرپرست «استطاعت جبران تمام یا قسمتی از زیان وارده را نداشته باشد، از مال مجنونزیان جبران خواهد شد» . بدین ترتیب قانون مسئولیت مدنی در درجه دوم مسئولیت را برعهده خود مجنون می‏گذارد. بعلاوه هرگاه مجنون، بدون تقصیر سرپرست، یا بدون اینکه سرپرستی داشته باشد، زیانی به دیگری وارد کند، خود او برطبق ماده ۱۲۱۶ ق.م مسئول ومکلف به جبران خسارت است واگر مالی نداشته باشد حق زیان دیده از بین نمی‏رود و هروقت مجنون استطاعت مالی پیدا کرد، زیان دیده می‏تواند برای استیفای طلب خود اقدام کند. ^[۲۵۹]
و- مسئولیت دولت در قبال مجنون
هرگاه دولت دروظایفی که به موجب قانون درقبال مجنون بر عهده دارد، مانند نصب قیم کوتاهی کند وضرری از مجنون به دیگری برسد دولت سبب آن ضرر است وهرگاه خسارت از طرف کارمند دولت
( مانند دادستان یا جانشین او) باشد، مسئولیت برعهده شخص او خواهد بود. (ماده ۱۱ ق.م.م).
فصل چهارم:
تقدم وتأخر یا همطرازی اولیای قهری پدر یا جدّ پدری
مبحث اول: تعارض یا تزاحم ولایت قهری پدر وجد پدری
منظور از تقدم وتأخر یا همطرازی اولیای قهری این است که درصورت تعدد اولیای قهری ودر قید حیات بودن پدر وجد پدری درحقوق ایران تقدم در اعمال ولایت وجود دارد یا خیر؟
برابر ماده ۱۱۸۱ قانون مدنی:« هریک از پدر وجد پدری نسبت به اولاد خود ولایت دارند.»
ظاهر این ماده دلالت بر این دارد که پدر وجد پدری درعرض یکدیگر بر طفل وسایر محجورین قهراً ولایت دارند وهیچ یک از آنان بردیگری اولویتی ندارد وبه صورت همطراز، هریک از پدر وجد پدری به طور مستقل می‏تواند در امور محجور تحت ولایت خود، مداخله وتصمیم لازم اتخاذ کند وهیچ یک از این دونفر نمی‏تواند از اقدام دیگری جلوگیری کند، مگر این که به دادگاه مراجعه نماید ورأیی از دادگاه مبنی بر جلوگیری از اقدام ولی دیگر به دست آورد. بدیهی است که رأی دادگاه باید مبتنی بر مصلحت محجور باشد. اما درعمل و برابر عرف جامعه، پدر بزرگ یا جد پدری با زنده بودن پدر وداشتن صلاحیت در امور محجورین مربوط به فرزندش به ندرت مداخله می‏کند وامروزه خانواده به معنای گسترده مرکزیت واقتدار خود را از دست داده است. چه بسا پسری که ازدواج کرده از خانواده پدری، جدا زندگی می‏کند. بنابراین اگر پدر در قید حیات باشد وصلاحیت وی ساقط نشده باشد، جد پدری درکار اولاد صغیر، یا محجور دخالت نخواهد کرد وعملاً بعد ازفوت پدر یا سقوط ولایت قهری پدر، جد پدری به جای پدر نسبت به اعمال ولایت قهری اقدام خواهد کرد.
با اینکه در عمل جد پدری درامور مربوط به نوه های محجور خود کمتر مداخله می‏کند، برابر قانون مدنی ایران جد پدری درعرض پدر ویا همطراز با وی تلقی شده است واگر جد پدری اقداماتی در امور مولی علیه انجام دهد ودر اموال نواده خود با رعایت مصلحت آن تردیدی وجود ندارد. اما بحث وقتی پیش می‏آید که تصرف واقدام جد پدری با اقدامات وتصرفات پدر تعارض پیدا کند. در این فرض باید روشن شود اقدام کدام یک از این دو نفر بر اقدام دیگری مرجح است؟

۸/۸۰

۶/۸۵

۷/۸۵

رطوبت نسبی
(درصد)

مأخذ : داده های سازمان هواشناسی استان گیلان، ایستگاه بندر انزلی سال های ۱۳۹۱- ۱۳۷۲

نمودار۳-۳- درصد رطوبت نسبی ماهانه در ایستگاه هواشناسی بندر انزلی

جنگل و مراتع

مساحت حوزه طبیعی شهرستان صومعه سرا ۹۱۳۲ هکتار است که ۵۵ درصد آن جلگه ای و ۴۵ درصد آن کوهستانی است مهمترین گونه های درختی و درختچه ای روستاهای مورد مطالعه عبارتند از : لیلکی ، انجیری ، توسکا ، بلوط ، افرا ، راش ، نمدار ، گردو ، داغداغان ، ارس ، ملچ ، خرمندی ، سفید پلت ، گراس وحشی ، شمشاد ، ولیگ ، ازگیل و …..
در ارتفاعات منطقه تنیان گونه های منحصر به فرد وجود دارد . میانگین درختان جنگلهای صومعه سرا ۲۰۵ کیلومتر مربع و رشد سالانه درختان به میزان ۲/۳ متر مکعب در سال برآورد شده است . در حوزه ی منابع طبیعی صومعه سرا مرتع وجود ندارد . اداره ی منابع طبیعی شهرستان به منظور حفظ و حراست عرصه های ملی شده تنیان و جلوگیری از تجاوز افراد به جنگل ، از سال ۱۳۶۲ به حصار کشی بین مرز جنگل و مستثنیات مردم اقدام نموده و ۱۵۷۰ هکتار از ناحیه تنیان را بوسیله سیم خاردار محصور کرده است .( کتاب گیلان ، جلد دوم : ص ۲۱ )

منابع آب

نیاز فزاینده به آب که ناشی از توسعه کشاورزی است ممکن است از طریق بهره برداری فشرده و یا گسترده از منابع موجود تأمین گردد. آبیاری فشرده در سطح کوچک به وسیله ی آب چاه و آبیاری گسترده می تواند توسط کانالها صورت گیرد. زراعت در زمینهای خشک و کم آب خطرناک است. روستاهای مورد مطالعه از نظر منابع آب به ویژه آبهای سطحی نسبتآ غنی است .

• رود پلنگ ور ( کلسر ) از سه شاخه تطف رود ، سیاه رود و تنیان رود تشکیل شده و پس از عبور از اباتر و کلسر به بخش سیاه کیشه تالاب انزلی می ریزد .

• ماسوله رودخان ( چمثقال ) این رود از ارتفاعات ماسوله داغ سرچشمه گرفته در مسیر جریان خود در شهرستان فومن از ماکلوان ، باغبانان و لولمان عبور کرده و وارد گستره ی جغرافیایی صومعه سرا می شود و در ادامه ی مسیر خود پس از عبور از کسما و چمثقال به بخش سیاه کیشه تالاب انزلی می پیوندد

• شاخرز ( پیش رودبار ) این رود از ارتفاعات یال شمالی البرز سرچشمه گرفته از دو شاخه قلعه رودخان و گشت رودخان که در بوئین فومن به هم می پیوندد ، تشکیل گردیده است . رود مزبور در مسیر جریان خود از شهرستان فومن ، پس از عبور از فلاح آباد ، وارد گستره شهرستان صومعه سرا شده از جمعه بازار ، لاکسار و سیاه درویشان می گذرد و به تالاب انزلی می ریزد . ( کتاب گیلان )

از چهل رودخانه جاری در گیلان بیش از ده رودخانه کوچک و بزرگ در شهرستان صومعه سرا جریان دارد که همگی از ارتفاعات شهرستان ماسال و فومن سرچشمه گرفته و پس از طی مسافتی و عبور از روستاهای متعدد به تالاب منتهی می شوند . میزان آبدهی این رودخانه ها در تمام طول سال یکسان نیست و معمولا” از اواخر فروردین تا پایان مرداد آب رودخانه ها کاهش می یابد و همین رودخانه ها علاوه بر نعمتی که به مردم ارزانی می دارند در مقاطعی از سال با طغیان خود موجب ضرر و زیان خصوصا” به بخش کشاورزی می شوند . این رودها علاوه بر مشروب نمودن زمین های کشاورزی از نظر صید ماهی نیز مورد استفاده روستاییان قرار دارند و در اقتصاد روستا نقش ارزنده ای را ایفا می کنند . مهمترین این رودها عبارتند از :
رودهای مهم روستاهای مورد مطالعه به ترتیب عبارتند از :
تنها رودخانه ای که در روستای ازگم جریان دارد از ماسوله سرچشمه گرفته و به دریای خزر می ریزد ، در روستای تنیان رودخانه ها از قلب ییلاقات تنیان سرچشمه گرفته و به رودخانه میان بر روستاهای پایین تنیان می ریزد . رود مهم روستای چمثقال ماسوله رودخان است که از ماسوله سرچشمه گرفته و به مرداب سیاه کشی می ریزد و در روستای سیاه درویشان رودی با نام پیش رودبار جریان دارد . نام رودی که در روستای صوفیانده جاریست تولاب خاله بوده که از پسیخان سرچشمه گرفته و به تالاب صومعه سرا می ریزد .

زندگی جانوری

در حوالی سیاه درویشان ، در مجاورت تالاب حفاظت شده سیاه کیشم ( جنوب غربی تالاب انزلی ) ، که یک منطقه حفاظت شده به مساحت ۵۰۰۰ هکتار است پناهگاه حیات وحش سلکه ایجاد شده است این پناهگاه که از نوع اکوسیستم آبی است و ۳۶۶ هکتار مساحت دارد ، به امور تحقیقات و پژوهش های مربوط به پرندگان می پردازد و از نظر زیبایی شناسی و چشم انداز مشاهده پرندگان واجد اهمیت بسیار است .
روستای سیاه درویشان به دلیل واقع شدن در کنار تالاب همه ساله پذیرای پرندگان مهاجر از اقسا نقاط دنیا است که همین امر باعث شده تا گردشگران زیادی را برای دیدن این پرندگان زیبا و منحصر به فرد به سوی خود فرا خواند . (کتاب گیلان )

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در روستاهای ازگم ، چمثقال ، سیاه درویشان و صوفیانده گونه های حیواناتی متنوع مثل : گربه وحشی که به زبان محلی به آن ( پیشی کاشال ) ، قرقاول که به آن ( تورینگ ) و عقاب وحشی (وحشک ) ، جغد (کرقوقو ) ، کبوتر جنگلی ، مرغابی ، چنگر و انواع پرندگان مهاجر وجود دارند که باعث منحصر به فرد بودن این روستا نسبت به دیگر روستاهای گیلان شده است که همه ساله گردشگرانی را برای دیدن این حیوانات متنوع به سوی خود فرا می خوانند .
روستای تنیان دارای گونه های حیوانی مانند : گوزن ، خوک ، بز کوهی ، ترنگ که بیشتر در ییلاقات آن مورد مشاهده هستند .

۳-۲-۳ ویژگیهای جمعیتی

جمعیت و خانوار

برطبق جدول ۵ در سال ۱۳۹۰ تعداد خانوارهای روستاهای ازگم، تنیان، چمثقال، سیاه درویشان و صوفیانده افزایش یافته است.
جدول ۳-۵- تعداد و تراکم جمعیت روستاهای مورد مطالعه

نام روستا

کل

.۳ نمودار ستونی
ب- آمار استنباطی :
برای تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده و آزمون فرضیه ها با توجه به نوع متغیرها و مقیاس اندازه از روش آزمون کرونباخ جهت پایایی پرسشنامه و آزمون میانگین مربوط به یک جامعه استفاده می شود.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

آزمون نرمال بودن
برای بررسی نرمال بودن داده‌ها از آزمون‌های نرمال بودن^[۵۷] استفاده می‌شود. این آزمون‌ها به طور کلی به دو گروه شامل روش‌های ترسیمی^[۵۸] و روش‌های عددی^[۵۹] تقسیم می‌شوند. روش های ترسیمی تنها تصویری از توزیع متغیر تصادفی را ارائه می‌کنند اما روش‌های عددی قادرند معیاری عینی و کمی برای قضاوت در خصوص نرمال بودن توزیع متغیر تصادفی فراهم نمایند. در روش‌های عددی می‌توان هم از آمار توصیفی و هم از تکنیک‌ها و آزمون‌های مختلف آمار استنباطی استفاده کرد. در این تحقیق با بهره گرفتن از آزمون جارک‌- برا (به عنوان یک روش عددی) به آزمون نرمال بودن داده‌ها پرداخته شده است. در این آزمون از اختلاف بین ضریب کشیدگی و چولگی داده‌های مورد بررسی می‌توان به نرمال بودن توزیع داده‌ها پی برد. در این آزمون فرض صفر مبتنی بر نرمال بودن است که در صورت به دست آمدن احتمال تایید کمتر از ۵ درصد، فرض صفر با احتمال ۹۵ درصد اطمینان تایید می‌شود. این آزمون در جریان بررسی آمار توصیفی داده‌های تحقیق انجام شده است.
آزمون میانگین یک جامعه
بر اساس مطالب بیان شده در فرضیه های پژوهشی برای تحلیل فرضیه ها از آزمون آماری زیر استفاده می گردد.برای آزمون میانگین‌ها از آزمون تی^[۶۰] استفاده خواهد شد. بدین ترتیب که:
:
:
و نحوه نتیجه‌گیری اگر (sig یا p - value) محاسبه‌شده بزرگ‌تر از ۰۵/۰ = (سطح معنی‌داری) باشد، فرض رد و فرض پذیرفته می‌شود و این یعنی اینکه داده‌های دو گروه تفاوت معناداری با یکدیگر ندارند و در صورتی که مقدار sig محاسبه‌شده از ۰۵/۰ کوچک‌تر باشد فرض رد و فرض پذیرفته می‌شود و این یعنی اینکه داده‌های دو گروه تفاوت معناداری با یکدیگر دارند.
۳-۱۲- خلاصه فصل
در این فصل ابتدا به روش تحقیق پرداخته که عنوان شد تحقیق حاضر از نظر هدف یک تحقیق کاربردی است و از نظر روش توصیفی، پیمایشی است. وسپس نمونه و جامعه آماری تحقیق مشخص گردید که در این تحقیق ذیحسابان و مدیران مالی دستگاه های اجرایی استان گیلان است و روش های جمع آوری داده ها از طریق پرسشنامه استفاده شده و روایی و پایایی آن با بهره گرفتن از آزمون آلفای کرونباخ پرداخته و در پایان تکنیکها و نرم افزارهای مورد استفاده در تحقیق که آزمون نرمال بودن و میانگین یک جامعه که از آزمون تی استفاده می شود پرداختیم.
فصل سوم
روش تحقیق
۳-۱- مقدمه
پژوهش های علمی بر رشد و گسترش علوم و دانش بشری تاثیر شگرفی گذاشته است. به طور کلی پژوهش را می توان تلاش منظم و سازمان یافته برای بررسی مساله ای ویژه که به راه حل نیاز دارد، بیان نمود و شامل طراحی و پیگیری گام هایی برای بدست آوردن پاسخ هایی برای مساله مورد علاقه ما در حوزه مربوطه است. (سکاران ، ۱۳۸۱)
پژوهشگر با جمع آوری اطلاعات و آمار مورد نیاز و تجزیه و تحلیل آنها برای پاسخ دادن به پرسش های پژوهشی و تایید یا رد فرضیه های مطرح شده می پردازد. روش علمی پژوهش عبارت است از کلیه وسایل و مراحل جمع آوری منظم اطلاعات و نحوه تجزیه و تحلیل منطقی آنها برای نیل به یک هدف معین (نبوی ، ۱۳۸۶)
برای پاسخگویی به پرسش های پژوهش و نتیجه گیری درباره فرضیه ها، پژوهشگر با توجه به داده های گرد آوری شده اقدام نماید. داده ها مواد خام و غیر قابل اتکائی می باشد که برای تبدیل شدن به اطلاعات بایستی پردازش گردند، تا با تبدیل داده ها به اطلاعات بتوان اقدام به تصمیم گیری نمود.
در این فصل روش شناسی کلی پژوهش شامل جامعه و نمونه آماری، نوع و روش پژوهش، روش جمع آوری داده ها، مراحل انجام پژوهش، سوالها و فرضیه ها و متغیر های پژوهش و روش آماری توضیح داده می شود.
۳-۲- جامعه آماری
جامعه آماری به کل گروه افراد، وقایع و یا چیزهایی اشاره دارد که محقق می خواهد به تحقیق درباره آنها بپردازد . (سکاران ، ۱۳۸۰)
جامعه آماری این پژوهش ذیحسابان و مدیران مالی دستگاه های اجرایی استان گیلان که در سال۱۳۹۴ مشغول به کار بوده اند .
۳-۳- روش نمونه گیری
گردآوری داده های مورد نیاز در پژوهشهای توصیفی به دو طریق امکان پذیر است :
الف) شمارش کامل افراد جامعه مورد مطالعه
ب( نمونه گیری و انتخاب نمونه معرف از جامعه
در پژوهشهای علوم رفتاری، نمونه گیری در مقایسه با شمارش کامل از چند جنبه برتری دارد ، از جمله :
۱-با صرفه تر بودن
۲-سرعت عمل و کوتاهتر بودن زمان مورد نیاز
۳-کیفیت داده ها از طریق دقت بیشتر در گردآوری و استخراج آنها (بازرگان و دیگران ، ۱۳۷۸)
نمونه برداری فرایند انتخاب کردن تعداد کافی از میان اعضای جامعه آماری است، به طوری که با مطالعه گروه نمونه و فهمیدن خصوصیات یا ویژگیهای آزمودنیهای گروه نمونه قادر خواهیم بود این خصوصیات یا ویژگیها را به اعضای جامعه آماری تعمیم دهیم (سکاران ،۱۳۸۰)
دو نوع اصلی طرح نمونه برداری وجود دارد : نمونه برداری احتمالی و غیر احتمالی. در نمونه برداری احتمالی، اعضای جامعه شانس یا احتمال شناخته شده ای دارند که به عنوان آزمودنی گروه نمونه انتخاب شوند، در نمونه برداری غیر احتمالی عناصر با شانس شناخته شده یا از پیش تعیین شده ای به عنوان آزمودنی انتخاب نمی شوند. طرحهای نمونه برداری احتمالی موقعی به کار می رود که معرف بودن گروه نمونه برای اهداف تعمیم پذیری دارای اهمیت باشد ) سکاران ،۱۳۸۰ (نمونه گیری تصادفی )احتمالی ( شامل نمونه گیری تصادفی ساده ، منظم ، طبقه ای ، خوشه ای و چند مرحله ای می باشد که در این تحقیق از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای استفاده شده است به این گونه که جامعه ذیحسابان و مدیران مالی دستگاه های اجرایی استان گیلان طبقه بندی شده و سپس از میان آنها حجم نمونه برگزیده شده است.
۳-۴- حجم نمونه
در این مرحله، مسأله ای که بایستی به آن پرداخت، حجم نمونه و روش نمونه گیری است. تعمیم یافته های پژوهش از نمونه آماری به جامعه تحقیق همیشه رضایت بخش نیست؛ زیرا نمی توان در همه موارد اطمینان داشت که نمونه نمایانگر جامعه است، بلکه در برخی از موارد بین نمونه و جامعه اختلاف وجود دارد. اگر حجم نمونه خیلی بزرگ باشد، منابع هدر می شود و از سوی دیگر اگر نمونه خیلی کوچک باشد، دقت نتایج خیلی کم است و ممکن است، نتایج بیانگر حقایق و واقعیت های جامعه مورد بررسی نباشد. اما در صورتی که نمونه تصادفی انتخاب شود و حجم آن مناسب باشد، اختلاف بین نمونه و جامعه کاهش خواهد یافت. به منظور انتخاب حجم نمونه مناسب با توجّه به نوع و هدف پژوهش فرمول های گوناگونی از سوی صاحب نظران علم آمار مطرح شده است. برای تعیین حجم نمونه از جدول مورگان بهره گرفته شد. با توجه به اینکه جامعه آماری تحقیق یعنی تعداد ذیحسابان و مدیران مالی دستگاه های اجرایی استان گیلان در حدود ۱۵۰ نفر می باشد، بنابراین طبق جدول ۱۰۰ نفر تعداد نمونه انتخاب و بین آنها پرسشنامه توزیع گردید.
۳-۵- روش تحقیق
نوع تحقیق را می توان بر اساس دو شاخص هدف و نحوه گردآوری داده ها تقسیم بندی نمود. نوع تحقیق بر اساس شاخص هدف به سه دسته: بنیادی، کاربردی و توسعه ای تقسیم می شود. بر اساس شاخص نحوه گردآوری داده ها تحقیقات به دو نوع اصلی توصیفی )غیرآزمایشی( و آزمایشی طبقه بندی می گردد. روش تحقیق حاضر از نوع پیمایشی-توصیفی و انجام آن در قالب قیاسی-استقرایی است و این پژوهش از نوع دیگر تحلیلی-کاربردی می باشد لذا در نهایت نتایج آن به دیوان محاسبات استان گیلان، سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان گیلان و اداره کل امور اقتصادی و دارایی استان گیلان و تمام موسسات و دستگاه های اجرایی و دولتی که می خواهند و در نظر دارند تغییر سیستم بدهند ارائه خواهد شد.
۳-۶- قلمرو تحقیق
قلمرو زمانی: برای گردآوری داده ها در مورد متغیرهای تحقیق از داده های مقطعی آماری که از طریق روش نظر سنجی در سال۱۳۹۴ جمع آوری شده است، استفاده می شود.
قلمرو مکانی: از نظر مکانی تحقیق معطوف به کلیه ذیحسابان و مدیران مالی دستگاه های اجرایی استان گیلان خواهد شد.
قلمرو موضوعی: با توجه به گستردگی و پیچیدگی موضوع پژوهش و همچنین به منظور استفاده هرچه بیشتر از توان، منابع و بررسی دقیق تر، موضوع محدود به ارزیابی مزایا ی جایگزینی حسابداری تعهدی بجای حسابداری نقدی از دیدگاه کاربران می شود.
۳-۷- روش و ابزار گردآوری
در این تحقیق جمع آوری داده ها پرسشنامه، مصاحبه و اسناد و مدارک می باشد که هر کدام از این ابزارها برای قسمتی از کار و جمع آوری داده های خاص بکار رفته اند که پرسشنامه رایج ترین ابزار تحقیق است که پاسخ به سئوالات آن، داده های مورد نیاز پژوهشگر را جمع آوری می کند. پرسشنامه مجموعه ای از سؤال هاست که پاسخ دهنده با مطالعه آن ها پاسخ لازم را ارائه می دهد. از پرسشنامه زمانی که بخواهیم اطّلاعات فراوانی را آسان و سریع به دست آوریم استفاده می شود. سؤال های پرسشنامه ممکن است باز پاسخ بوده و یا بسته پاسخ باشد )در این تحقیق سؤالات پرسشنامه از نوع بسته است(. در این تحقیق به دلیل سهولت آنالیز آماری و صرفه جویی در وقت پرسشنامه دارای سؤالات بسته پاسخ استفاده می شود. از جمله ابزار سنجش داده در تحقیقات علوم رفتاری و انسانی، مقیاس های اندازه گیری نگرش است. مقیاس اندازه گیری نگرش این پژوهش، از نوع طیف لیکرت است. ترتیب مقیاس طیف لیکرت در این پژوهش، از خیلی کم تا خیلی زیاد مرتب گردید. در این طیف خیلی کم ، امتیاز یک و خیلی زیاد، امتیاز پنج را به خود اختصاص می دهد. در این تحقیق جهت تعیین ارزیابی مزایا جایگزینی حسابداری مبنای تعهدی بجای حسابداری مبنای نقدی از یک پرسشنامه محقق ساخته استفاده می گردد.
در این تحقیق نیز در هنگام تهیه و تدوین مطالب و طراحی پرسشنامه و هنگام تکمیل و تجزیه و تحلیل پرسشنامه با افراد زیادی از جمله اساتید و مسئولین و ذیحسابان و مدیران مالی دستگاه های اجرایی استان گیلان بحث و هم فکری بعمل آمد. درجدول (۱-۳) شاخصهای مورد نظر نشان داده شده است. پرسشنامه مذکور به صورت حضوری بین پاسخ دهندگان توزیع خواهد شد و شامل دو بخش می باشد، بخش اول آن مربوط به مشخصات فردی پاسخ دهندگان و شا مل سن، جنسیت ، میزان تحصیلات است و بخش دوم آن شامل ۱۸سوال است که مربوط به متغیرهای تحقیق می باشد.
جدول ۱-۳ : ابعاد پرسشنامه و سوالات متناسب

۲-۲-۳- کودتای سوم اسفند :
این کودتا در تاریخ معاصر ایران اهمیت ویژه ای دارد در اینجا هدف ما بررسی و چگونگی وقوع این حرکت نیست بلکه انعکاس آن در شعراین دوره مورد بررسی قرار می گیرد. در این مورد تنها به ذکرهمین نکته اکتفا می گردد که در آغاز این حرکت نام سیدضیاالدین به عنوان شخصیت سیاسی کودتا، برجسته تراز نام رضاخان بود و سرایندگان بیشتر به نام او حساسیت نشان می دادند.
سیدضیا که نقش منجی ایران را بازی می کرد، در آغازوزارت خود بسیاری از شخصیت ها ورجال نامی ایران را زندانی نمود از میان شخصیّت های سیاسی قوام السلطنه و از میان ادبا بهار و فرخی یزدی از برجسته ترین افراد زندانی شده بودند، این حرکت سیدضیاء بسیاری از شخصیت ها و شاعران را فریب داد به گونه ای که حتی عده ای اورا نیز مدح کردند، در این میان ملک الشعرابهار یکی از شاعرانی است که کودتا و سیدضیاء برای او بسیار ناخوشایند بود. به خصوص این که از همان ابتدا به وسیله او زندانی هم شد، بهار که مخالف افکار و مشی سیاسی سیدضیاء بود قصیده(هیجان روح) را در زندان سرود :

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در این قصیده طولانی، بهار بعد از شکایت از اوضاع زمانه، به ذکر کین توزی به مردمان دانشور و بیان ظلم و ستم کودتا گران از این حرکت و سران آن اظهار یأس و نا امیدی می کند و زبان به اعتراض می گشاید :

در این میان تنها بهار نبود که فریب مردان سیاسی و نظامی کودتا را نخورد ، فرخی نیز همچنان با اشعارش به رسواگری می پرداخت، وی در غزلی مخالفت خود را با سید ضیاء و کابینه اش چنین ابراز می کند :

(مسرت،۱۳۸۴: ۱۲۰)
نکته قابل ذکر در این دوره حمایت برخی از شاعران از کابینه سیدضیا است، مثلا عارف و میرزاده عشقی کابینه سیدضیاء را مدح گفتند به نظر می رسد که حرکت های عوام فریبانه سیدضیاء آنها را کاملا” تحت تاثیر قرار داده بود که حتی برخی از آنها بعد از سقوط کابینه، مدام خواستار بازگشت سیدضیاء بودند((میرزاده عشقی در هنگام کودتا جوانی بیست و هفت ساله بود که نه چون بهار مرد منطق و سیاست بود نه چون عارف اهل عمل و حضور در صحنه ها و نه چون فرخی کوشنده ایدئولوژی امّا از همه این خصلت ها، سایه ای در شخصیت او هست)) (سپانلو،۱۳۶۹ : ۱۹۱).
بی تجربگی سیاسی و سادگی عشقی باعث شده بود تا جریان های روز کشور را به خوبی درک نکند و از مسائل پشت پرده سیاست آگاهی نداشته باشد((عشقی در زمانه ای چپ و راست خود را شناخت که دادو ستدهای سیاسی در بالاترین سطوح حکومت روح ایمان و اعتماد را در جامعه ی ایرانی کشته بود)) (همان :۱۹۴ ) به خاطر همین بی تجربگی است که کابینه سیدضیاء را ناجی ایران می دانست و در قصیده((سایه یزدان)) به مدح او پرداخت:

بانک جهانی سرمایه اجتماعی را پدیده ای می داند که حاصل تاثیر نهادهای اجتماعی، روابط انسانی و هنجارها بر کیفیت و کمیت تعاملات اجتماعی است. تجارب این سازمان نشان می دهد که این پدیده تاثیر قابل توجهی بر اقتصاد، فناوری و توسعه کشورها دارد. سرمایه اجتماعی به صورت فیزیکی وجود ندارد و افزایش آن موجب پایین آمدن هزینه های اداره جامعه و نیز هزینه های عملیاتی سازمان ها می شود(فرقانی و حق بین، ۱۳۸۸). ایده توجه به سرمایه اجتماعی در سازمانها نسبتا جدید است(Cohen & Prusak, 2001). سرمایه اجتماعی بر موفقیت کارکنان در مسیر پیشرفت شغلی خود تاثیرگذار است؛ سرمایه اجتماعی نرخ ترک خدمت کارکنان را کاهش می دهد؛ سرمایه اجتماعی تسهیل کننده تبادل منابع بین واحدی، نوآوری محصول و تقویت کننده یادگیری بین سازمانی است. همچنین سرمایه اجتماعی امکان تبادل و ترکیب سرمایه فکری و نیز اثربخشی تیمهای بین واحدی را افزایش می دهد و در نهایت سرمایه اجتماعی روابط با تامین کنندگان و شبکه های تولید منطقه ای را تقویت می کند(مشبکی و قلیچ لی، ۱۳۸۵).
۲-۵-۲) ابعاد سرمایه اجتماعی
همانطور که در شکل ۱-۲ نشان داده شده است جنبه های مختلف سرمایه اجتماعی را در سه طبقه جای می دهند که عبارتند از بعد ساختاری، بعد رابطه ای و بعد شناختی(Sabatini, 2008).
شکل ۲-۱) ابعاد سرمایه اجتماعی
۲-۵-۲-۱) بعد ساختاری
بعد ساختاری سرمایه اجتماعی اشاره به الگوی کلی تماس های بین افراد دارد، یعنی شما به چه کسانی و گونه دسترسی دارید(Burt, 1992). مهمترین جنبه های این بعد عبارتند از روابط شبکه ای بین افراد؛ پیکربندی شبکه ای و سازمان مناسب(Nahapiet & Ghoshal, 1998).
روابط شبکه ای بین افراد: پیشنهاد اصلی تئوری سرمایه اجتماعی این است که روابط شبکه ای امکان دسترسی به منابع (مثل دانش) را فراهم می سازند. روابط اجتماعی، ایجاد کننده کانالهای اطلاعاتی هستند که میزان زمان و سرمایه گذاری مورد نیاز برای گردآوری اطلاعات را کاهش می دهند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

پیکربندی روابط شبکه ای: پیکربندی کلی روابط شبکه ای یک جنبه مهم سرمایه اجتماعی را شکل می دهد که می تواند بر توسعه سرمایه فکری تاثیر بگذارد. برای مثال سه ویژگی ساختار شبکه (تراکم، پیوند و سلسله مراتب) همگی از طریق تاثیر بر میزان تماس یا قابلیت دسترسی اعضای شبکه باعث انعطاف پذیری و سهولت تبادل اطلاعات می شوند.
سازمان مناسب: سرمایه اجتماعی ایجاد شده، از جمله روابط و پیوندها، هنجارها و اعتماد در یک محیط خاص، اغلب می تواند از یک محیط اجتماعی به محیط اجتماعی دیگری انتقال داده شود و به این ترتیب بر الگوهای تبادل اجتماعی تاثیر گذارد. سازمانهای اجتماعی مناسب می توانند یک شبکه بالقوه دسترسی به افراد و منابعشان از جمله اطلاعات و دانش را فراهم کنند و از طریق ابعاد شناختی و رابطه ای سرمایه اجتماعی، ممکن است انگیزش و قابلیت را برای تبادل تضمین کنند.
۲-۵-۲-۲) بعد شناختی
بعد شناختی سرمایه اجتماعی اشاره به منابعی دارد که فراهم کننده مظاهر، تعبیرها، تفسیرها و سیستم های معانی مشترک در میان گروههاست. مهمترین جنبه های این بعد عبارتند از زبان، کدهای مشترک و حکایات مشترک(حسن زاده ثمرین و مقیمی، ۱۳۸۹).
زبان و کدهای مشترک: به دلایل مختلفی زبان مشترک بر شرایط ترکیب و تبادل دانش تاثیر می گذارد. اول اینکه زبان کارکرد مستقیم و مهمی در روابط اجتماعی دارد، زیرا ابزاری است که از طریق آن افراد با یکدیگر بحث می کنند، اطلاعات را مبادله می کنند، از یکدیگر سوال می پپرسند و در جامعه امور تجاری انجام می دهند. دوم اینکه زبان بر ادراک ما تاثیر می گذارد. کدها همچنین یک چارچوب مرجع برای مشاهده و تفسیر ما از محیط فراهم می کنند. سوم اینکه، زبان مشترک قابلیت ترکیب اطلاعات را افزایش می دهد.
حکایات مشترک: محققان معتقدند اسطوره ها، داستان ها و استعاره ها ابزارهای قدرتمندی در اجتماعات برای ایجاد، تبادل و نگهداری مجموعه های غنی معانی فراهم می کنند. ظهور حکایت های مشترک در یک اجتماع باعث خلق و تفسیر های جدیدی از رویدادها شده و ترکیب اشکال مختلف دانش را (که عموما به صورت پنهانی هستند) تسهیل می کنند(مشبکی و قلیچ لی، ۱۳۸۵).
۲-۵-۲-۳) بعد رابطه ای
بعد رابطه ای سرمایه اجتماعی توصیف کننده روابط شخصی است که افراد با یکدیگر به خاطر تعاملات خود برقرار می کنند. مهمترین جنبه های این بعد سرمایه اجتماعی عبارتند از اعتماد، هنجارها، تعهدات، انتظارات و هویت(Nahapiet & Ghoshal, 1998).
اعتماد: تحقیقات نشان می دهند در جایی که روابط مبتنی بر اعتماد در سطح بالایی وجود دارند، افراد تمایل زیادی برای تبادل اجتماعی و تعامل همکارانه دارند به عبارتی اعتماد تامین کننده ارتباطات و گفتمان است. همچنین اعتماد می تواند ایجاد سرمایه فکری را تسهیل کند(Bonits, 2001). بویسوت نیز بر اهمیت اعتماد بین افراد برای ایجاد دانش در شرایط ابهام و عدم اطمینان زیاد تاکید دارد (Boisot, 1995).
هنجارها: هنجارهای همکاری می توانند پایه ای قوی برای ایجاد سرمایه فکری به وجود آورند. به عنوان مثال هنجارهای اجتماعی صداقت و کارگروهی از ویژگیهای کلیدی شرکتهای دانش محور می باشند. هنجارهای تعاملی که اهمیت آنها در ایجاد سرمایه فکری نشان داده شده اند عبارتند از تمایل به ارزشگذاری و پاسخ به تنوع، روحیه انتقادی و تحمل شکست.
الزامات و انتظارات: الزامات نشان دهنده یک تعهد یا وظیفه برای انجام فعالیتی در آینده است. الزامات قابل تمایز از هنجارهای عمومی بوده و می توان آن را به عنوان انتظارهای ایجاد شده در درون روابط شخصی خاص در نظر گرفت. الزامات و انتظارها احتمالا بر دسترسی، انگیزش افراد و گروه ها برای تبادل و ترکیب دانش تاثیر می گذارند.
هویت: هویت فرایندی است که در آن افراد احساس می کنند که با فرد یا گروهی از افراد دیگر، عضو یک گروه واحد هستند. احساس همانندی کردن با یک گروه یا جمع، نگرانی درباره فرایندها و نتایج جمعی را افزایش می دهد؛ به این ترتیب احتمال فرصت تبادل اطلاعات افزایش می یابد. در تحقیقی نشان داده شد که هویت گروهی چشمگیر نه تنها ممکن است فرصتهای تبادل اطلاعات را افزایش دهد، بلکه همچنین ممکن است فراوانی واقعی همکاری را بین اعضا افزایش دهد. در مقابل هنگامی که گروه ها هویت های متمایز و مغایر هم دارند، ممکن است موانع عمده ای در برابر تسهیم اطلاعات، یادگیری و ایجاد دانش به وجود آید.
۲-۵-۳) سرمایه اجتماعی و انواع سرمایه های سازمانی
هر سازمانی برای تحقق اهداف خود دست کم نیازمند سه نوع سرمایه است که مکمل یکدیگرند و رشد و توسعه سازمان نیز مشروط به حضور حداقلی از هر سه دسته سرمایه است که عبارتند از سرمایه اجتماعی، سرمایه انسانی و سرمایه اقتصادی(اعتصامی و فاضلی کبریا، ۱۳۸۸). سرمایه در معنای عام خود دلالت بر مجموعه دارایی ها، امکانات و منابع در اختیار دارد که در قالب و اشکال مختلف نمود پیدا می کند که مهمترین آن ها عبارت اند از(علوی، ۱۳۷۹):
موهبت طبیعی: شامل دارایی های طبیعی و زیست محیطی در اختیار یک جامعه مانند آب، معادن، جنگل، خاک، سرزمین و غیره است.
سرمایه فیزیکی: شامل مجموعه ماشین آلات، کارخانه ها، سازه ها، تجهیزات زیربنایی و غیره که دست ساز بشر است.
سرمایه انسانی: قابلیت ها و توانمندی های انسانی که مبتنی بر دانش، تخصص و مهارت های انسانی است.
سرمایه فرهنگی: ویژگی ها و عادات حاصل شده از فرایند جامعه پذیری و ویژگی های ارزشمند فرهنگی است که بیانگر صلاحیت های اجتماعی و فرهنگی می باشد.
سرمایه اجتماعی: دلالت بر مجموعه روابط شبکه ها، تعاملات، انجمن ها و موسساتی دارد که به واسطه هنجارها و ارزش های مشترک شکل می گیرد و موجب گرمی اجتماع انسانی می شود و کنش متقابل اجتماعی را تسهیل می کند.
شکل ۲-۲ رابطه بین سرمایه اجتماعی و سایر سرمایه های سازمان را در تعامل با یکدیگر نشان می دهد.
شکل ۲-۲) جایگاه و روابط سرمایه اجتماعی با دیگر سرمایه ها و سازمان(علوی، ۱۳۷۹)
۲-۵-۳-۱) مقایسه سرمایه اجتماعی با دیگر سرمایه ها
شاید مهمترین پیشرفت علم اقتصاد این اندیشه بوده است که مفهوم سرمایه به گونه ای که در ابزارها و ماشین آلات و دیگر وسائل تولیدی تجسم یافته است، می تواند بسط یابد و شامل سرمایه انسانی نیز شود. همانطور که سرمایه فیزیکی سبب تسهیل امر تولید می شود مدیریت سرمایه انسانی با ایجاد تغییر در انسان ها و جهت دهی به رفتار افراد سبب ایجاد مهارت ها و توانایی ها در اشخاص می شود یعنی افراد را قادر می سازد به شیوه های جدید رفتار کنند(کلمن، ۱۳۷۷). در دیدگاه دیگر سرمایه انسانی منشا بسیاری از تغییرات و به عبارتی محور تغییرات قلمداد می شود، یعنی به جای سرمایه انسانی صرفا ابزاری برای تولید باشد، خود یکی از اهداف توسعه و رشد جوامع است. بطور کلی سرمایه اجتماعی در ابعاد زیر با دیگر سرمایه ها تفاوت دارد:
استفاده و بکارگیری سرمایه اجتماعی موجب تحلیل آن نمی شود بلکه عدم استفاده از سرمایه موجب تحلیل آن می شود، بنابراین بکارگیری سرمایه اجتماعی موجب تقویت و افزایش آن خواهد شد.
این سرمایه به آسانی مشاهده نمی شود و مورد سنجش قرار نمی گیرد.
سرمایه اجتماعی از طریق مداخله های بیرونی ساخته نمی شود.
نهادهای دولتی، ملی و منطقه ای تاثیر زیادی بر میزان ونوع سرمایه اجتماعی دارند و افراد قادر به داشتن تلاش های بلند مدت، در جهت توسعه سرمایه اجتماعی می کنند(Ostrom, 200).
۲-۵-۳-۲) فواید و مزایای سرمایه اجتماعی برای سازمان
سازمان دارای سرمایه اجتماعی را می توان سازمان هایی با پیوندهای محکم، هنجارها و باورهای مشترک و مضاف بر آن، اعتماد و همکاری تعریف کرد. طبق این نظر وقتی افراد تعلق سازمانی داشته باشند، از سطح بالای سرمایه اجتماعی برخوردار خواهند بود. برخی از فواید و مزایای حاصل از وجود سرمایه اجتماعی در سازمان به صورت زیر می باشد:
ترویج فعالیت های گروهی؛
رشد و گسترش اعتماد در سازمان؛
تسهیم، تسهیل و گردش شفاف اطلاعات در سازمان و بین کارکنان؛
ایجاد یکپارچگی و صداقت در میان اعضا و ارائه سازوکارهایی برای بهبود مدیریت عملکرد گروهی؛
زمینه سازی برای توسعه سرمایه های غیرمادی در سازمان و افزایش تعهد مدیریت عملکرد گروهی؛
جسارت اعضا در پذیرش ریسک با توجه به اجرای کار تیمی و روابط مبتنی بر اعتماد؛
افزایش خلاقیت و نوآوری(اعتصامی و فاضلی کبریا، ۱۳۸۸).
۲-۶) بخش پنجم: پیشینه تحقیق
به دلیل اهمیت بهسازی نیروی انسانی و سرمایه اجتماعی، دیدگاه ها و مفهوم سازی هایی درباره آن شکل گرفته است اما برای بررسی رابطه بین این دو مفهوم مطالعات خاصی صورت نپذیرفته است. در ادامه مختصرا به برخی از مطالعات انجام شده در این دو حوزه به صورت کلی اشاره می شود.
۲-۶-۱) مطالعات داخلی
شریعتمداری در مقاله خود تحت عنوان “ضرورت و نقش آموزش در بهسازی نیروی انسانی و توسعه در هزاره سوم” دلایل نیاز به نقش آموزش منابع انسانی، اهمیت و ضرورت آن، مقاصد نسبتاً مشترک سازمانها و نظام‌های مختلف در خصوص آموزش ضمن خدمت و تکمیلی کارکنان پرداخت(شریعتمداری، ۱۳۸۳).
کارکنان نصرآبادی در پایان نامه کارشناسی ارشد خود با مطالعه “توانمندسازی بر اساس راهبرد سرمایه اجتماعی” برای تقویت سرمایه اجتماعی راهکارهایی را ارائه داد، این راهکارها عبارتند از برنامه ریزی برای غنی سازی فرهنگ اجتماعی و سازمانی، توجه به ارتقای سرمایه اجتماعی در آموزشهای عمومی و آموزش کارکنان‌، تشویق و تقویت تشکیل نهادهای مدنی، تقویت و غنی سازی آموزشهای عمومی، تأمین امنیت شهروندان برای حضور داوطلبانه در نهادهای اجتماعی (کارکنان نصرآبادی، ۱۳۸۶).
سخی احسانی با “بررسی آموزش و بهسازی منابع انسانی در سازمانها” به این نتیجه رسید که با توجه به اهمیت و گسترش روابط و تعاملات داخلی و خارجی و نزدیک شدن فاصله های زمانی و مکانی به کمک پیشرفت تکنولوژی که سبب شده است هر روز روش و سبکی خاص در شیوه تولید و خدمات و نوع خدمات وارد بازار مصرف شود، لازم و ضروری است که سازمانها برنامه آموزش را درون سازمان چه به صورت بهسازی، کارآموزی، روابط انسانی و … در نظر داشته باشند، تا بتوانند به هدف کارایی و افزایش تولید و رضایت مندی دست پیدا کند. زیرا آموزش کارکنان و اهمیت دادن به دانش و آگاهی آنان موجب تقویت انگیزش، تعهد و مسئولیت پذیری آنان خواهد گردید(سخی احسانی، ۱۳۸۸).