۲) عوامل مربوط به خانواده:
خانواده به عنوان یکی از عوال مؤثر و با نفوذ در شخصیت فرد فرض میشود. تاثیر خانواده بر پیشرفت تحصیلی از ابعاد گوناگونی چون ساختار و ارزشهای حاکم، نحوه انتظارات و توقعات از فرزندان، روابط درون گروهی و برون گروهی خانواده، پایگاه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خانواده، حجم خانواده و تعداد فرزندان و ویژگیهای فردی والدین میتواند بر پیشرفت تحصیلی فرزندانشان تاثیر مثبت داشته باشد.
۳) وضعیت اجتماعی- اقتصادی:
مروری بر تحقیقات انجام شده در مورد نقش متغیرهای بافتی[۹۷] در پیشرفت تحصیلی دانشآموزان نیز نشان میدهد که وضعیت اجتماعی- اقتصادی خانواده متغیری است که بیشترین حجم تحقیقات را در میان تحقیقات مرتبط به تعلیم و تربیت، به خود اختصاص داده است (بورنشتین و برادلی، ۲۰۰۳؛ سیرین، ۲۰۰۵؛ به نقل از عابدینی،۱۳۹۰). در این راستا تحقیقات دیگر نیز نشان دادهاند کودکان متعلق به خانواده های با وضعیت اجتماعی- اقتصادی پایینتر معمولاً انگیزش و موفقیت تحصیلی کمتری را نشان میدهند و برای شکست در مدرسه و ترک تحصیل در معرض خطر بیشتری قرار دارند (بورکوسکی و تورپ، ۱۹۹۴؛ به نقل از عابدینی،۱۳۹۰). نتایج پژوهشهای داخلی نیز حاکی از وجود ارتباط بین پیشرفت تحصیلی و وضعیت اجتماعی- اقتصادی خانواده است. از جمله نتایج پژوهش صمدپور (۱۳۸۵؛ به نقل از عابدینی،۱۳۹۰) حاکی از وجود رابطه معنادار بین وضعیت اجتماعی-اقتصادی خانواده و پیشرفت تحصیلی در دانشآموزان دختر سال سوم متوسطه است. در این پژوهش شغل و محل سکونت به عنوان شاخصهای وضعیت اجتماعی- اقتصادی در نظر گرفته شده اند. نتایج این پژوهش نشان داد که هر چه میزان تحصیلات والدین و درآمد خانواده بالاتر و هرچه تعداد افراد خانواده کمتر، شغل والدین تخصصیتر و محل سکونت بهتر باشد، این دانشآموزان پیشرفت تحصیلی بیشتری خواهند داشت.
لواسانی، کیوان زاده و کیوان زاده (۱۳۸۶؛ به نقل از عابدینی،۱۳۹۰) نیز رابطه متغیرهای بافتی از جمله رتبه تولد، درآمدخانواده، تعداد فرزندان، شغل و تحصیلات پدر و مادر را با پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دبیرستانی سال سوم رشته علوم تجربی مورد بررسی قرار دادند. نتایج تحقیق آنان نشان داد که تحصیلات مادر و میزان درگیری والدینی بهترین پیشبینی کننده های مثبت برای پیشرفت تحصیلی این دانشآموزان هستند.
عابدینی، زمانی و کدخدایی (۱۳۹۰؛ به نقل از عابدینی،۱۳۹۰) نیز طی یک مدل ساختاری روابط علی بین جایگاه اجتماعی-اقتصادی خانواده، اعتیاد به بازیهای رایانهای و پیشرفت تحصیلی را مورد بررسی قرارداده اند. آن ها مشاهده کردند دانشآموزان با جایگاه اجتماعی- اقتصادی بالا، اگرچه اعتیاد بیشتری به بازیهای رایانهای دارند، پیشرفت تحصیلی آنان نیز بیشتر است. البته باید به خاطر داشت که وضعیت اجتماعی-اقتصادی پایین برخی دانشآموزان علت بیانگیزگی و انگیزش پایین در آنان نیست، بلکه عواملی که معمولاً با وضعیت اجتماعی- اقتصادی پایین همراه هستند بر انگیزش و موفقیت تحصیلی آن ها اثر میگذارند. به عبارت دیگر خانواده های متعلق به جایگاه اجتماعی- اقتصادی پایین در مقایسه با خانواده های متعلق به جایگاه اجتماعی- اقتصادی بالا، برای کمک به یادگیری فرزندانشان در خارج از مدرسه منابع کمتری دراختیار دارند (میس، ۱۹۹۷؛ به نقل از عابدینی،۱۳۹۰).
استیپک و ریان (۱۹۹۷؛ به نقل از عابدینی،۱۳۹۰) کودکان محروم و غیر محروم کلاسهای آمادگی و پیشدبستانی را در انواع مقیاسهای شناختی و انگیزشی مورد مقایسه قرار دادند. آنان دریافتند کودکان دارای وضعیت اجتماعی- اقتصادی پایینتر در آزمونهای ریاضی و خواندن عملکرد ضعیفتری داشتند. معمولاً در خانواده های متعلق به جایگاه اجتماعی- اقتصادی بالا فعالیتهایی وجود دارند که تفکرکودکان را تحریک میکند، به علاوه در این خانواده کامپیوتر، کتابهای کمک آموزشی و غیر آموزشی، پازل و غیره به چشم میخورد و والدین برای رشد شناختی فرزندانشان سرمایهگذاری کرده و برای یادگیری آن ها وقت بیشتری صرف میکنند (اکلز، ویگفیلد و شیفل، ۱۹۹۸؛ به نقل از عابدینی،۱۳۹۰).
نتایج تحقیق گاتفرید، فلمینگ و گاتفرید (۱۹۹۸؛ به نقل از عابدینی،۱۳۹۰) نیز حاکی از نقش مباحث و گفتگوهای خانوادگی، رجوع به کتابخانه، اهمیت دادن به مطالعه، امکانات تدریس خصوصی در خانواده های متعلق به جایگاه اجتماعی- اقتصادی بالا در افزایش انگیزش تحصیلی کودکان آن ها در سنین ۹ تا ۱۴ سال است.
ارتباط متغیرها:
حرمت به خود و پیشرفت تحصیلی:
رابطه بین حرمت خود و پیشرفت تحصیلی توجه زیادی را در بین محققان و پژوهشگران به خود جلب نموده است(ماریواما، روبین و کینگس بوری[۹۸]، ۱۹۸۱؛ به نقل از نادری، روحانی و شریر، ۲۰۰۹).
-
- . Egan, S. ↑
-
- . Pick, J.P. ↑
-
- . Dyck, M.J. ↑
-
- . Rees, C. S. ↑
-
- . Perfectionism ↑
-
- . Hoyet & Flat ↑
-
- . Self-oriented perfectionism ↑
-
- . Other- oriented perfectionism ↑
-
- . Socially prescribed perfectionism ↑
-
- . self- awareness ↑
-
- . self- verification ↑
-
- . self- esteem ↑
-
- . Lindenfield ↑
-
- . Brown ↑
-
- . Tafarodi & Sawan ↑
-
- . Pop ↑
-
- . Franken ↑
-
- . Liri ↑
-
- . Leenaars & Lester ↑
-
- . Estamp & Parker ↑
-
- . Rise ↑
-
- . Perfectionism ↑
-
- . Adderholdt and Goldberg ↑
-
- . self-defeating behavio ↑
-
- . Hamachek ↑
-
- . normal ↑
-
- . neurotic ↑
-
- . Accordino et al. ↑
-
- . Sorotzkin ↑
-
- . Pacht ↑
-
- . Burns ↑
-
- . dualistic thinking ↑
-
- . overgeneralization ↑
-
- . Gard ↑
-
- . Pacht ↑
-
- . Halgin and Leahy ↑
-
- ۱٫ Inheritance ↑
-
- ۲٫ Learning ↑
-
- ۳٫ Authoritarian parents ↑
-
- ۱٫ Beliefs Individual ↑
-
- ۲٫Fear of disapproval ↑
-
- ۳٫ Fear of making mistakes ↑
-
- ۴٫ Fear of losing ↑
-
- ۱٫ Perfectionism autonomous ↑
-
- ۲٫ Gordon ↑
-
- ۳٫ Individual and social perfection ↑
-
- ۴٫ Community-oriented perfectionism ↑
-
- ۵٫ Tran ↑
-
- ۶٫ Mun ↑
-
- ۷٫ Oriented perfectionism other ↑
-
- ۱٫ Intellectual Perfectionism ↑
-
- ۲٫ Moral perfection ↑