-
- آلودگی ناشی از نفت
-
- آلودگی از طریق مواد مایع سمی به صورت کلی و فله ای
-
- آلودگی به وسیله مواد خطرناک حمل شده در شکل بسته بندی شده
-
- فاضلاب کشتی ها
-
- آشغال (زباله) کشتی ها
- آلودگی هوا
ایران به سه ضمیمه ۱ و ۲و ۵ آن ملحق گردیده و بر اساس ضمائم کنوانسیون مارپل، بنادر باید به تسهیلاتی در جهت دریافت مواد زائد از کشتیها مجهز شوند و مواد زائد مربوط به مواد نفتی و ضایعات نفتی، روغن سوخته و اسلاج، آب خن و زباله ها را از شناورها دریافت کنند. به موجب کنوانسیون مارپل مناطق خاصی ایجاد میشوند که در آن ها باید قواعد سخت و خاصی اعمال شود و قواعد ویژه ای پیشبینی گردد که به ساخت تانکرهای نفتی، ساخت تأسیسات بارگیری و تخلیه نفت و نگهداری نفت در عرشه کشتی ها بیانجامد. هر گونه تخلف از الزامات کنوانسیون باید ممنوع شود و توسط قانون دولت صاحب پرچم مجازات شود. این صلاحیت در دریاهای آزاد در انحصار دولت صاحب پرچم است، در سایر مناطق هم دولت صاحب پرچم و هم دولت ساحلی میتوانند اعمال صلاحیت کنند. در کلیه موارد مجازات های تعیین شده توسط قانون داخلی باید به اندازه کافی شدید باشند تا نقض های کنوانسیون را جبران کنند. شدت این مجازات ها باید صرفنظر از محل ارتکاب تخلفات از شدت برخوردار باشند. طبق کنوانسیون مارپل، مقامات کشور عضو میتوانند اقدام به بازرسی از کشتی ها را بنمایند. این بازرسی نه تنها به جهت بررسی مدارک بلکه برای احراز اینکه آیا کشتی با تخلف از کنوانسیون مواد زیانبار تخلیه نموده است یا خیر، قابل انجام است [۳۳]. این کنوانسیون در سال ۱۳۸۰ توسط مجلس شورای اسلامی ایران تصویب گردید. ایران در سال ۱۳۹۱ ضمائم ۳و ۴و ۶ کنوانسیون مارپل را تصویب نموده است.
۲-۲-۲-۲۷- کنوانسیون ایمنی زیستی (کارتاهنا)
پروتکل ایمنی زیستی[۶۷] که در ۲۹ ژانویه سال ۲۰۰۰ در اولین جلسه فوق العاده متعهدین به کنوانسیون تنوع زیستی در مونترال کانادا تصویب شد، در تاریخ ۲۴ می همان سال در پنجمین کنفرانس سران کشورهای متعهد به کنوانسیون در نایروبی برای امضا در دسترس کشورها قرار گرفت. تا به امروز بالغ بر ۱۶۰ کشور به این کنوانسیون ملحق شده اند. پروتکل ایمنی زیستی شامل ۴۰ ماده و ۳ ضمیمه میباشد. این پروتکل فقط بخشی از یک نظام بین الملل وسیع تر در زمینه ایمنی زیستی میباشد.
تعداد دیگری توافقنامه ها و ترتیبات بینالمللی نیز وجود دارد که ابعاد مختلف مسئله ایمنی زیستی را مورد بررسی قرار میدهد. به منظور تنظیم و کنترل جابجایی بینالمللی ارگانیسم های اصلاح شده موجود، طبق پروتکل ایمنی زیستی، کشورها باید در صدور محصولات ترانسژنیک به محیط وارد کننده، در جلوگیری و یا کاهش خطر زیست محیطی تلاش نمایند. بخش اداره کننده پروتکل همان کنفرانس اعضای کنوانسیون تنوع زیستی میباشد که به عنوان نشست اعضا در خصوص پروتکل عمل میکند. فقط اعضا میتوانند بر اساس مقررات پروتکل تصمیم گیری کنند. اعضای کنوانسیون که عضو پروتکل نیستند فقط میتوانند به عنوان ناظر در جلسات بررسی کنفرانس نشست اعضا شرکت کنند. بهره برداری از فناوری زیستی به صورت مطمئن و بدون خطر برای تنوع زیستی و محیط زیست از خصوصیات بسیار مهم کنوانسیون تنوع زیستی میباشد. هدف این پروتکل کمک و همیاری در جهت تضمین سطح مناسب حفاظت در زمینه انتقال، جابجایی و استفاده ایمن از موجودات زنده تغییر شکل یافته است که حاصل فناوری زیستی جدید هستند که مخاطرات آن ها برای سلامت انسان بویژه موارد مربوط به نقل و انتقالات برون مرزی و احتمال اثرات زیان آوری آن ها بر حفظ و استفاده پایدار از تنوع زیستی را مد نظر قرار میدهد[۳۴]. این کنوانسیون در سال ۱۳۸۲ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است[۶۸].
۲-۲-۲-۲۸- کنوانسیون روتردام درباره تشریفات دریافت رضایت قبلی مربوط به مواد شیمیایی خطرناک و آفت کشها در تجارت بین الملل
رشد تجارت بین الملل مواد شیمیایی در دهه های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ باعث افزایش نگرانی ها درباره آثار مضر بالقوه این تجارت شد. کشورهای در حال توسعه به علت نداشتن زیر ساختهای لازم برای نظارت بر استفاده مواد شیمیایی سمی به شدت آسیب پذیر بودند. در سال ۱۹۸۹ دستورالعمل بینالمللی فائو و رهنمودهای لندن در یونیپ به منظور معرفی تشریفات داوطلبانه دریافت رضایت قبلی مورد بازنگری و اصلاح قرار گرفت. این اسناد همگی کمک کردند تا اطمینان حاصل شود، دولتها اطلاعات لازم را به منظور ارزیابی خطرات مواد شیمیایی خطرناک و اتخاذ تصمیمات اطلاع داده شده درباره واردات خود در آینده و نیز مدیریت این مسئله را دارند. پس از آنکه دستور کار ۲۱ به این نتیجه رسید که نیاز به کنترل اجباری وجود دارد، خواستار ایجاد سند الزام آور حقوقی درباره این تشریفات تا سال ۲۰۰۰ شدند. مذاکراتی در این خصوص از ماه مارس ۱۹۹۶ آغاز شد و فوراً طی دو سال کامل شد که نتیجه آن تصویب کنوانسیون روتردام[۶۹] در ۱۰ سپتامبر ۱۹۹۸ بود و در سال ۲۰۰۴ به اجرا درآمد.