بیان مسئله
به تعویق انداختن رضامندی[۳] ابتدا توسط میشل[۴] و همکاران (۱۹۶۵ به نقل آیدوک[۵] و میشل۲۰۰۰) مطرح گردیده بر اساس آزمایش آن ها کودک در زمینه انتخاب پاداش به دو صورت مختلف عمل کنند. ۱) دریافت پاداش به صورت فوری اما کوچک و بی ارزش ۲) دریافت پاداش با تأخیر زمان اما بزرگ و با ارزش آن ها در این آزمایش دریافتند که با تأخیر انداختن رضامندی، یعنی توانایی و اراده فرد در تأخیر انداختن رضایتمندی های فوری و کم ارزش در برابر رضایتمندی های با تأخیر و با ارزش با سطح هوش فایق آمدن بر وسوسه محرک ها مسئولیت اجتماعی و پیشرفت کودکان پیش دبستانی رابطه مثبت و معنادار دارد ( میشل و همکاران، ۱۹۹۶). چون این پژوهش ها به کودکان مربوط است. می توان در مورد کاربرد نتایج آن برای رشد بعدی شخصیت تردید کرد.
بنابرین میشل و همکاران (۱۹۸۹؛ به نقل از بیمبنتی[۶]، ۲۰۰۹) این سوال را با مرتبط کردن نمرات تأخیر رضامندی کودکان با تواناییهای شناختی و اجتماعی آن ها در نوجوانی در طول مدتی حدود ده سال آزمون کردند و نشان دادند کودکانی که دارای توانایی به تأخیر انداختن رضامندی بودند نسبت به کودکانی که چنین مهارتی نداشتند در سنین نوجوانی از تواناییهای اجتماعی، تحصیلی خودکنترلی بالاتری برخوردار بودند. همچنین آیدوک و همکاران ( ۲۰۰۱، به نقل از آیدوک و همکاران ۲۰۰۷) در یک دوره پیگیری بعد از بازگشت سی سال نشان دادند جوانانی که دارای توانایی تأخیر انداختن رضایتمندی هستند در زندگی در برابر استرس و ناکامی ها به راحتی مقابله میکنند .
بیمنتی ( ۲۰۰۸) تأخیر در رضامندی به دانش آموزان کمک میکند ۱) تا به طور فعال دانش را خلق کنند ۲) بر تکالیف خود تمرکز داشته باشند ۳) اهداف با ارزش را دنبال کنند. ۴) موفقیتهای تحصیلی کسب کنند ۵) از اهمال کاری تحصیلی جلوگیری میکند. دانش آموزانی که دارای ویژگی تأخیر در رضامندی تحصیلی هستند از راهبرد شناختی همچون بسط، سازماندهی قرین راهبرد ها و فراشناختی همچون برنامه ریزی خود نظارتی و خود نظم دهی به ویژه راهبردها مدیریت منابع از جمله تنظیم زمان استفاده میکنند .( بیمنتی و همکاران، ۲۰۱۱). همان طوری که گفته شد تأخیر و رضامندی تحصیلی دانش آموزان میتواند از بروز اهمال کاری تحصیلی در بین آنان جلوگیری کند.
کرتون ( ۱۹۶۷،۱۹۸۹) سبک شناختی نوگریز یا پذیرنده – نوگرا – پژوهنده را به عنوان یک شیوه ترمیمی افراد از نحوه برخورد با تغییر و تحولات. حل مسائل تصمیم گیری و استفاده از خلاقیت شان مطرح کرد این سبک شناختی اساساً به وجود دو سبک تصمیم گیری و حل مسئله در افراد اشاره دارد. به اعتقاد کوتون ( ۱۹۸۹)، افراد نوگریز یا پذیرنده تمایل دارند کارها و وظایف خود را همواره به نحو بهتری انجام دهند در صورتی که افراد نوگرا یا پژوهنده می کوشند با نوآوری کارها را به گونه متفاوت انجام دهند به بیان دیگر افراد نوگریز فضا و بستر مسائل موجود را پذیرفته و در ارائه راه حل و تصمیم گیری ها غالباً شیوه ها معمول را اتخاذ میکنند در حالی که افراد نوگر، زمینه وسایل موجود را به چالش می کشند و سعی دارند راه حل های تازه ارائه دهند. افراد نوگریز به طور کلی دارای ویژگی ها زیر هستند ۱) برای انجام هر چه بهتر کارها دغدغه ی فراوان دارند. ۲) برای حل مسائل می کوشند تا طرح مسئله ۳) قابل اعتماد و سازمان یافته و منضبط اند ۴) رویکردی روشن و هدفمند به تکالیف دارند ۵) متفکر و همگرا هستند ۶) شیوه ها و ساختارهای اثبات شده را دنبال میکنند ۷) عمدتاًً تأیید کننده هستند و با احتیاط قواعد و قوانین را به چالش می کشند. در مقابل افراد نوگرا عمدتاًً دارای ویژگی های زیر میباشند: ۱) به گوناگونی و تنوع در انجام کارها می اندیشند ۲) برای یافتن مسائل تازه تلاش میکنند تا صرفاً حل خود مسأله ۳) رویکردی تصادفی و نا منظم به تکالیف دارند ۴) متفکر واگرا هستند ۵) به موقعیت های ساختار یافته گرایش دارند ۶) بیشتر اهل چالش اند تا تأیید کننده ۷) آرمان گرا و غیر قابل پیشبینی اند( به نقل از اسد زاده ،۱۳۹۱).
از سبک شناختی نوگریز و نوگرا در رابطه موقعیت آموزشی مختلف چگونگی به تعویق انداختن اهداف خود بلندمدت و چه کوتاه مدت ، چگونگی حل مسأله ، میزان تلاش و کوشش دانش آموزان در فرایند یادگیری و هم چنین بر نحوه تدریس معلمان و دبیران تأثیر میگذارد. و می توان رابطه بین سبک شناختی نوگریز و نوگرا با تأخیر و رضامندی و اهمال کاری دانش آموزان پیدا کرد و دانش آموزانی که سبک شناختی نوگرا در آن ها وجود ندارد به طور فعال دانش را خلق میکند و برتکالیف خود تمرکز داشته و اهداف باارزشی را دنبال میکنند و میزان رضامندی تحصیلی آنان به مراتب نسبت به کسانی که از سبک شناختی نوگریز یا پذیرنده استفاده میکند بالاتر است و بالعکس. و همچنین دانش آموزان با کسب شناختی نوگرا یا پژوهنده درانجام تکالیف تلاش و کوشش زیادی به خرج میدهند و به راحتی تسلیم موانع نمی شوند و از راهکارها و شیوه های گوناگون برای حل کردن مسائل بهره میبرند و از اهمال کاری و سستی درانجام تکالیف درسی پرهیز میکنند. و دانش آموزانی که کسب شناختی نوگریز و پذیرنده همیشه به دنبال جواب ها و راه حل های از پیش آماده هستند و در جریان آموزشی منفعل و اهداف و ارزش های تحصیلی را سبک و سنگین نمی کنند و تلاش و توانایی خود را محدود به ساختار و تعریف شده تکالیف و اهداف تحصیلی می دانند.با توجه به مطالب فوق الذکر پژوهشگر در پژوهش حاضر به دنبال بررسی رابطه بین سبک های شناختی (نوگریز یا پذیرنده- نو گرا یا پژوهنده) با تأخیر رضامندی و اهمال کاری تحصیلی دانش آموزان پسر مقطع متوسطه شهرستان آبدانان میباشد.
اهداف پژوهش :
هدف اصلی:
- بررسی رابطه بین سبک شناختی نوگریز یا پذیرنده ونوگرا یا پژوهنده با تأخیر رضامندی و اهمان کاری تحصیلی دانش آموزان پسر مقطع متوسطه شهرستان آبدانان در سال تحصیلی ۱۳۹۳-۱۳۹۲
اهداف فرعی :