۵ – ۳ . استخراج مدلها
هدف کلی از این تحقیق بررسی تاثیر تناوب گزارشگری مالی بر روی عدم تقارن اطلاعات و هزینه سرمایه در
شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار است. بنابرین لازم است قبل از بررسی ارتباط بین این متغیرها، به بررسی معیار و نحوه اندازه گیری هزینه سرمایه پرداخته شود. جهت بررسی واندازه گیری هزینه سرمایه از مدل CAPM به شرح زیر استفاده گردیده است.
مدل CAPM: در این مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای بر اساس ریسک و بازده آنان صورت میگیرد این مدل بر مبنای تئوری مجموع اوراق بهادار(پرتفولیو) قرار دارد.در مدل CAPM ریسک اوراق بهادار متفاوت از ریسک آن ها به صورت منفرد است. اوراق بهادار وقتی در یک سبد قرار می گیرند قسمتی از ریسک خود را از دست میدهند و تنها قسمتی از ریسک آن ها که در اثر عوامل کلی بازار است، باقی می ماند که همان ریسک سیستماتیک است مدل CAPM بین بازده مورد انتظار و ریسک سیستماتیک یک رابطه ریاضی برقرار میکند.مفروضات این مدل شامل:
هیچ مالیات یا هزینه معاملاتی وجود ندارد.
همه سرمایه گذاران افق سرمایه گذاری مشابهی دارند.
همه سرمایه گذاران عقاید یکسانی در مورد بازدهی های مورد انتظار، نوسانات و همبستگی ها سرمایه گذاری های در دسترس دارند.
نقطه شروع این مدل – نرخ بهره بدون ریسک است که برای آن بازدهی اوراق قرضه ده ساله دولتی در نظر گرفته می شود . به این نرخ بدون ریسک صرفی اضافه می شود که سرمایه گذارن از بابت پذیرش ریسک اضافی انتظار آن را دارند . این صرف بازار سهام حاصل تفاوت نرخ بازدهی مورد انتظار کل بازار و نرخ بازدهی بدون ریسک است. در فرمول فوق به صرف بازار سهام ضریبی ضرب شده است که شارپ آن را بتا نامیده است .
۱-۵-۳ – مدل مورد استفاده برای رابطه بین تناوب گزارشگری مالی و عدم تقارن اطلاعاتی
مدل مورد استفاده جهت متغیرهای فوق، شامل مدلی است که چیانگ و وینکاتش در سال ١٩٨۶ برای تعیین دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام مورد استفاده قرار گرفت استفاده شده است
AP – BP
١٠٠ × SPREAD it =
۲(AP + BP)/
که در آن:
= t دوره زمانی مورد بررسی
i نمونه مورد بررسی
= SPREAD دامنه تفاوت قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام
= (ASK PRICE) AP میانگین قیمت پیشنهادی فروش سهام شرکت i در دوره t
= (BID PRICE) BP میانگین قیمت پیشنهادی خرید سهام شرکت i در سال t
در این پژوهش از معیار عدم نقدشوندگی ارائه شده توسط آمیهود (Amihud, 2002) استفاده می شود که نحوه محاسبه آن به شرح زیر است:
که در آن Ridt بازده سهم i در روز d در ماه t، Vid حجم معادلا ت بر روی سهمi در روز dدر ماه t و تعداد روزهای انجام معامله بر روی سهم I در ماه t وILLIQ نسبت عدم نقدشوندگی میباشد. چنانچه مقدار نسبت عدم نقدشوندگی بالا باشد، آن سهم با عدم نقدشوندگی روبرو است . مقدار این نسبت زمانی بالا است که قیمت سهم در واکنش به حجم معاملات اندک، تغییرات زیادی داشته باشد. این معیار به عنوان واکنش قیمت روزانه سهام به حجم معاملات تفسیر می شود.
۲-۵-۳ – مدل مورد استفاده برای رابطه بین تناوب گزارشگری مالی و هزینه سرمایه
جهت بررسی متغیرهای فوق از بازده مورد انتظار بر اساس مدل CAPM، بازده مورد انتظار بر اساس مدل ۳ عاملی فاما و نرنچ و نسبت سود هر سهم به قیمت استفاده شده است.
فاما و فرنچ سرانجام مدل سه عاملی β، اندازه و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار را با توجه به یافته های خود در سال ۱۹۹۲ و با بهره گرفتن از مدل CAPM و مطالعات قبلی انجام شده ارائه نمودند . آن ها یک رگرسیون چند متغیره برای بررسی عوامل مؤثر بر بازده پرتفوی طراحی کردند (۱۹۹۳Fama & French ) فاما و فرنچ با بهره گرفتن از مدل CAPM فرمول زیر را ارائه نمودند:
ERi Rf = bi ERm )- Rf ) + si × ESMBhi × EHML)
در این فرمول E(Ri )- Rf بازده اضافی شرکت نسبت به بازده بدون ریسک است . این بازده اضافی به سه عامل مربوط میباشد عامل اول صرف ریسک بازار است که همان عامل بتای (β) ارائه شده توسط CAPM میباشد. این عامل از طریق RF) – M (Rاندازه گیری می شود و در فرمول رگرسیون ارائه شده توسط فاما و فرنچ، عامل بازار نامیده و با MKT نشان داده شده است. عامل دوم، تفاوت بین میانگین بازده های پرتفوی سهام شرکتهای کوچک و پرتفوی سهام شرکتهای بزرگ است که به آن عامل اندازه میگویند و با SMB نشان داده شده است.
-=SMB
: شرکتهایی که از نظر اندازه کوچک هستند و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار آن ها پایین است.
:شرکتهایی که از نظر اندازه کوچک هستند و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار آن ها متوسط است.
: شرکتهایی که از نظر اندازه کوچک هستند و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار آن ها بالا است.
: شرکتهایی که از نظر اندازه بزرگ هستند و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار آن ها پایین است.
: شرکتهایی که از نظر اندازه بزرگ هستند و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار آن ها متوسط است.
: شرکتهایی که از نظر اندازه بزرگ هستند و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار آن ها بالا است.
عامل سوم، تفاوت بین میانگین بازده های پرتفوی سهام شرکتهای با نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار بالا و پرتفوی سهام شرکتهای با نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار پایین است که عموماً به آن عامل ارزش میگویند. و با HML نشان داده شده است.
HML =
۶ – ۳ . روش گردآوری داده ها
اطلاعات و داده های مورد نیاز برای انجام این تحقیق بر حسب نوع آن ها از منابع مختلفی گردآوری شده است. اطلاعات مربوط به ادبیات تحقیق و مباحث نظری از منابع کتابخانه ها و پایگاه های علمی و مقالات خارجی و داخلی جمع آوری شده است. داده های مورد نیاز برای انجام این تحقیق عموما با بهره گرفتن از نرم افزار تدبیرپرداز، پایگاه اطلاع رسانی سازمان بورس اوراق بهادار تهران، صورتهای مالی شرکتها و گزارشات منتشر شده توسط بورس به دست آمده است
۷ – ۳ . روش های آماری مورد استفاده
در این تحقیق ،ابتدا نمونه ی آماری از بین جامعه آماری شرکت های پذیرفته شده در بازار بورس اوراق بهادار تهران بر اساس شرایط ویژه ای که در بخش جامعه ذکر شد ،انتخاب گردیده .بنا براین روش تجزیه و تحلیل داده ها با بهره گرفتن از مدل های رگرسیون چند متغیره مطرح شده در تحقیق می باشد و برای آزمون فرضیهها از آزمون t استیودنت به منظور اثبات معنی دار بودن رابطه همبستگی بین متغیر ها استفاده می شود و جهت تعیین معنی دار بودن مدل رگرسیون از آماره F فیشر استفاده می شود و همچنین بررسی ضریب تعییین(R2 ) با بهره گرفتن از مکانیزم آنالیز واریانس انجام می پذیرد. همچنین آزمون دوربین واتسون نیز جهت بررسی نبود مشکل خود همبستگی بین جملات پسماند استفاده می شد از آزمون کلموگروف- اسمیرونوف جهت بررسی نرمال بودن توزیع متغیرهای تحقیق استفاده می شود.
پس از جمع آوری داده ها ی مربوط به متغیرها و انتقال این داده ها به صفحه گسترده Excel با استفاده از نرم افزار های آماری مانند spss ضریب همبستگی و آزمون های آماری مربوطه بین آن ها استفاده می شود.
۸ – ۳ . خلاصه فصل