مدل اول ) مدل اول که توسط اکثر محققان پذیرفته شده است،رضایت شغلی را پیش شرط و باعث تعهد سازمانی می‌داند.
مدل دوم ) در مدل دوم تعهد سازمانی به عنوان پیش شرط رضایت شغلی مطرح می‌گردد.
مدل سوم ) مدل سوم بر وحود ارتباط و همبستگی بین رضایت شغلی و تعهد سازمانی تأکید دارد.
مدل چهارم ) مدل چهارم بیانگر عدم وجود رابطه بین رضایت شغلی و تعهد سازمانی است.
فصل سوم
روش انجام پژوهش
۳-۱- روش تحقیق
روش پژوهش ، مجموعه ای از قاعده ها،ابزارها و راه های معتبر(قابل اطمینان) و نظام یافته برای بررسی واقعیت ها،کشف مجهولات و دستیابی به راه حل مسئله است . (خاکی، ۱۳۹۰ ، به نقل از عزتی)
مطابق نظر نادری و نراقی (۱۳۷۲) ، منظور از انتخاب روش انجام پژوهش آن است که مشخص نماییم ، چه نوع روش تحقیقی برای بررسی موضوع مورد نظر ما مناسب است . انتخاب روش انجام تحقیق ، تا حدود زیادی به اهداف ، ماهیت موضوع مورد بررسی ، امکانات اجرایی و فرضیه‌ها بستگی دارد . به بیان دیگر ، هدف از انتخاب روش تحقیق آن است که محقق مشخص نماید که چه شیوه ای اتخاذ کند تا اورا هرچه دقیق تر ، سریع تر و ارزان تر در دستیابی به پاسخ هایی برای پرسش های پژوهش کمک کند . (مأمن پوش، ۱۳۸۸)
تحقیق حاضر از منظر هدف، از نوع کاربردی است که هدف از تحقیقات بنیادی؛آزمون نظریه ها،تبیین روابط بین پدیده ها،نظریه پردازی و بالاخره تولید دانش و بررسی نظریه در طول تاریخ است.
با توجه به این که این تحقیق به توصیف شرایط ،اشیاء،امور و پدیده ها به منظور شناخت بیشتر آن ها و توصیف و ارزیابی رابطه بین متغیرهای هدف می پردازد؛ روش تحقیق از منظر نحوه گردآوری داده ها، توصیفی-همبستگی است.
۳-۲- تعریف متغیرهای تحقیق
برای تعیین نوع متغیرهای تحقیق،ملاک های مختلفی وجود دارد که در ذیل به تعیین نوع آن ها با توجه به این ملاک ها پرداخته می شود.
الف) تعیین نوع متغییرها با توجه به نقش آن ها در تحقیق : متغیرهای این تحقیق عبارتنداز رضایت شغلی ، تعهد سازمانی و ویژگی های فردی که این متغیرها با توجه به فرضیه های تحقیق از نوع وابسته و مستقل هستند.
می‌دانیم که متغیر مستقل که به آن متغیر تاثیرگذار،محرک و درونداد هم می‌گویند؛ متغیری است که تغییرات آن وابسته به دیگر متغییرها نیست و توسط پژوهشگر مورد اندازه گیری ، دستکاری و انتخاب قرار می‌گیرد تا تاثیر یا رابطه آن با متغیر دیگری اندازه گیری شود.
متغیر وابسته که به آن متغیر پاسخ ، برونداد و ملاک نیز گفته می شود؛ متغیری است که مشاهده و اندازه گیری می شود تا تاثیر متغیر مستقل بر آن معلوم شود و با هر بار اجرا ، حذف و تغییر متغیر مستقل ، متغیر وابسته آشکارا یا پنهان تغییر می‌کند.
با توجه به تنوع فرضیه های تحقیق،نوع متغییرها در فرضیه های مختلف نیز متفاوت است.
به طور کلی با توجه به فرضیه اصلی و فرضیه های فرعی اول تا نهم که به بررسی رابطه بین رضایت شغلی و ابعاد آن با تعهد سازمانی می پردازد؛رضایت شغلی متغیر مستقل و تعهد سازمانی متغیر وابسته است.
اما در فرضیه های فرعی دهم تا پانزدهم که به بررسی رابطه بین ویژگی های فردی (نوع شغل،نوع استخدام و سابقه خدمت)با رضایت شغلی و تعهد سازمانی می پردازد؛ ویژگی های فردی متغیر مستقل و رضایت شغلی و تعهد سازمانی نیز متغیر وابسته هستند.
ب) تعیین نوع متغیرها بر اساس میزان ارزش : متغیرهای رضایت شغلی ، تعهد سازمانی و سابقه خدمت چند ارزشی و متغیرهای نوع شغل و نوع استخدام چند ارزشی هستند.
ج) تعیین نوع متغیرها بر کمیت و کیفیت : تمام متغیرهای این تحقیق از نوع کیفی می‌باشند.
ب) تعیین نوع متغیرها بر اساس گسسته و پیوسته بودن : متغیرهای سابقه خدمت ، نوع استخدام و نوع شغل گسسته و متغیرهای رضایت شغلی و تعهد سازمانی پیوسته هستند.
۳-۳- معرفی ابزار گردآوری داده ها
داده های تحقیق توسط دو پرسشنامه،شامل پرسشنامه رضایت شغلی اسپکتور(JSS) و پرسشنامه تعهد سازمانی آلن و می یر (OCQ) ، به انضمام سوالاتی در مورد مشخصات فردی پرسش شوندگان، گردآوری شده است .
پرسشنامه استاندارد اسپکتور (۱۹۹۱) دارای ۳۶ پرسش بسته پاسخ است که نُه بُعد رضایت شغلی شامل رضایت از حقوق ، رضایت از ارتقاء ، رضایت از سرپرست ، رضایت از مزایا ، رضایت از پاداش ، رضایت از شرایط و ضوابط کار ، رضایت از همکاران ، رضایت از ماهیت کار و رضایت از ارتباطات را مورد ارزیابی قرار می‌دهد ؛ به گونه ای که هر یک از این ابعاد توسط چهار پرسش سنجش شده و در مجموع دارای ۱۷ پرسش مثبت و ۱۹ پرسش منفی است .
پرسشنامه استاندارد آلن و می یر (۱۹۹۰) دارای ۲۴ پرسش بسته پاسخ است که سه بُعد تعهد سازمانی شامل تعهد عاطفی ، تعهد مستمر و تعهد هنجاری را مورد ارزیابی قرار می‌دهد ؛ به گونه ای که هر یک از این ابعاد توسط هشت پرسش سنجش شده و در مجموع دارای ۱۵ پرسش مثبت و نُه پرسش منفی است .
برای ارزیابی پاسخ ها از طیف پنج تایی لیکرت استفاده شده است . این طیف شامل بسیار مخالفم با یک امتیاز ، مخالفم با دو امتیاز ، نظری ندارم با سه امتیاز ، موافقم با چهار امتیاز و بسیار موافقم با پنج امتیاز می‌باشد.
دلیل استفاده از پرسشنامه های رضایت شغلی اسپکتور و تعهد سازمانی آلن و می یر این است که پرسشنامه های مذکور به دلیل استاندارد بودن لزوماًً دارای پایایی و روایی مناسب هستند و در پژوهش های زیادی به کار رفته اند که در این پژوهش ها نیز روایی و پایایی بالای آن ها تأیید شده است به گونه ای که برای انجام تحقیقات مشابه ، استفاده از پرسشنامه های مذکور مرسوم و متداول شده است. علی رغم پایایی و روایی بالای این پرسشنامه‌ها ، در این پژوهش نیز به منظور حصول اطمینان کافی ، برای تعیین روایی آن ها از شیوه تحلیل محتوا استفاده شده است که نظرات اساتید مربوطه روایی آن ها را تأیید می کند و برای پایایی آن ها از روش آلفای کرونباخ استفاده شده است ؛ به این ترتیب که پرسشنامه‌ها جهت پاسخ‌گویی در اختیار یک جامعه کوچک ۳۰ نفره قرار گرفته و پس از جمع آوری ، به کمک نرم افزار SPSS 18 ضریب آلفای کرونباخ برای آن ها محاسبه گردید که نتایج این آزمون در جداول ۳-۱ و ۳-۲ آمده است. همان طور که در این جداول نشان داده شده است ، ضریب آلفای کرونباخ برای پرسشنامه رضایت شغلی ۸۹۱/۰و برای پرسشنامه تعهد سازمانی ۷۵۷/۰ به دست آمده است که بیانگر پایایی بالای هر دو پرسشنامه است.
جدول ۳-۱ : ضریب آلفای کرونباخ برای پرسشنامه رضایت شغلی
تعداد سوالات پرسشنامه
ضریب آلفای کرونباخ
۳۶
۸۹۱/۰
جدول ۳-۲ : ضریب آلفای کرونباخ برای پرسشنامه تعهد سازمانی
تعداد سوالات پرسشنامه
ضریب آلفای کرونباخ
۲۴
۷۵۷/۰
۳-۴- قلمرو تحقیق
الف ) دوره زمانی انجام تحقیق : دوره زمانی تحقیق بهار و تابستان سال ۱۳۹۱ می‌باشد.
ب ) مکان تحقیق : مکان تحقیق ، مدیریت توزیع برق شهرستان هاو حوزه ستادی شرکت توزیع برق استان لرستان می‌باشد.
۳-۵- جامعه آماری (N)
جامعه آماری تحقیق عبارت است از کارشناسان شرکت توزیع برق لرستان که ۲۰۷ نفر هستند.
ترکیب جامعه آماری به لحاظ جنسیت و نوع استخدام به شرح جدول ۳-۳ است.
