عسگری، نادری و شرف الدین (۱۳۸۸)، تحقیقی با عنوان “رابطه اضطراب اجتماعی و حمایت اجتماعی با احساس ذهنی بهزیستی در دانشجویان زن” انجام دادند که نتایج حاکی از رابطه چندگانه معنادار بین اضطراب اجتماعی و حمایت اجتماعی با احساس بهزیستی در زنان بود.

زنجانی و همکاران (۱۳۸۹)، تحقیقی با عنوان “مقایسه تصویر بدنی در افراد با هراس اجتماعی، کمرویی و بهنجار” انجام دادند که نتایج نشان داد که افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی در مقایسه با افراد عادی نسبت به بدنشان نگرش منفی تری دارند . افراد مبتلا به هراس اجتماعی دارای نگرش منفی تری نسبت به بدن خود هستند و هنگام حضور در موقعیت های اجتماعی نگران هستند که ظاهرشان به وسیله دیگران مقبول واقع نشود و مورد ارزیابی منفی قرار گیرند.

زنجانی و همکاران (۱۳۸۹)، در مقاله ای تحت عنوان “مقایسه افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی و افراد عادی” پرداختند. که نتایج نشان داد که افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی نسبت به افراد عادی مهارت های اجتماعی ضعیف تری دارند. و حساسیت جسمانی در افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی نسبت به افراد عادی تفاوت چشمگیری وجود داشت.

گراوند، افضلی، شکری، پارسیان، پاکلک، خدایی و طولابی (۱۳۸۹)، به بررسی “تفاوت‌های سنی و جنسی در اضطراب اجتماعی دوره نوجوانی” پرداختند. نتایج نشان داد نوجوانان ۱۳-۱۲ ساله نسبت به دو گروه سنی (۱۵-۱۴ و ۱۷-۱۶سال)، میانگین بالاتری در دو بُعد شناختی و رفتاری اضطراب اجتماعی به دست آوردند. همچنین میانگین نمره های دختران در سه گروه سنی در مقایسه با پسران در بُعد رفتاری اضطراب اجتماعی بالاتر بود در حالی که، در بُعد شناختی اضطراب اجتماعی بین دو جنس تفاوت وجود نداشت.

صالحی و رحمانی (۱۳۸۹)، “نقش اضطراب اجتماعی اندام را در انگیزۀ مشارکت ورزشی ۲۶۵ دانشجوی دختر و پسر مشغول در دانشگاه زنجان مقایسه کردند، نتایج این پژوهش نشان داد که انگیزه های درونی برای مشارکت در تمرینات ورزشی در بین دانشجویان دارای اضطراب اجتماعی بالا نسبت به دانشجویان دارای اضطراب اجتماعی پائین به گونه معنادار بیشتر بود. همچنین اضطراب اجتماعی دانشجویان دختر نسبت به دانشجویان پسر بیشتر بود.

طباطبائیان و همکاران (۱۳۸۹)، در تحقیقی به “بررسی رابطه اضطراب اجتماعی اندام با مراحل تغییر رفتار تمرینی در دانشجویان” پرداختند. یافته های پژوهش نشان داد که بین اضطراب اجتماعی با سطوح تغییرات رفتار تمرینی آن ها رابطه معکوس معناداری وجود داشت. همچنین میزان اضطراب اجتماعی اندام در دانشجویان دارای فعالیت بدنی کمتر، به گونه معناداری بیشتر بود.

رجبی ، عباسی (۱۳۹۰)،در تحقیقی به بررسی “رابطه خود انتقادی، اضطراب اجتماعی و ترس از شکست با شرم درونی شده در دانشجویان” پرداختند. نتایج نشان داد که بین متغیرهای خود انتقادی، اضطراب اجتماعی و ترس از شکست با شرم درونی شده رابطه مثبت معنادارد وجود دارد.

عموزاده (۱۳۹۰)، در تحقیقی با عنوان “رابطه کمرویی، عزت نفس، خودکارآمدی و جرئت ورزی با اضطراب اجتماعی در بین دانشجویان دختر و پسر ایلام” پرداخت. یافته های تحقیق نشان داد که بین عزت نفس، خودکارآمدی، جرئت ورزی با اضطراب اجتماعی رابطه منفی معناداری وجود دارد، ولی کمرویی با اضطراب اجتماعی رابطه مثبت و معناداری دارد. بعلاوه کمرویی بهترین پیش‌بینی کننده اضطراب اجتماعی در پسران دانشجو و عزت نفس بهترین پیش‌بینی کننده اضطراب اجتماعی در دختران دانشجو بودند.

حیدری و علی پورخدادادی (۱۳۹۰)، در پژوهشی با عنوان به “مقایسه اضطراب اجتماعی و نگرانی از تصور بدنی در بین دانشجویان زن و مرد” پرداختند، نتایج پژوهش حاکی از آن بود که بین دانشجویان زن و مرد از لحاظ تصویر بدنی و اضطراب اجتماعی تفاوت معناداری وجود ندارد.

بیرامی، اکبری، قاسم پور و عظیمی (۱۳۹۱)، در تحقیقی به بررسی “حساسیت اضطرابی، فرانگرانی و مؤلفه های تنظیم هیجانی در دانشجویان با نشانگان بالینی اضطراب اجتماعی و بهنجار” پرداختند. نتایج تحقیق نشان داد که بین دانشجویان دارای اضطراب اجتماعی و بهنجار از لحاظ حساسیت اضطرابی، فرانگرانی و ارزیابی مجدد تفاوت معناداری وجود دارد.

طرقبه، صالحی فدردی، انصاری (۱۳۹۱)، به بررسی “رابطه سوءگیری تفسیر و اضطراب اجتماعی دانشجویان پرداختند. که نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که افزایش سوءگیری تفسیر با افزایش نشانه های اضطراب اجتماعی رابطه ی مثبت و معناداری دارد. به علاوه مشخص نمودند که سوءگیری تفسیر می‌تواند میزان اضطراب اجتماعی را حتی پس از کنترل افسردگی پیش‌بینی کند.

ولیزاده و آریاپور (۱۳۹۱)، “نقش اضطراب اجتماعی اندام، تصور بدنی و عزت نفس را در پیش‌بینی اختلالات خوردن در زنان ورزشکار” بررسی کردند. که نتایج این پژوهش نشان داد که بین اضطراب اجتماعی ‌در مورد تصور بدن با اختلالات خوردن رابطه مثبت معناداری و بین عزت نفس با اختلالات خوردن رابطه منفی معنا داری وجود دارد.

خداجوی، قنبری چشمه کمره (۱۳۹۲)، در تحقیقی به بررسی “رابطه بین اضطراب اجتماعی اندام و عزت نفس با اضطراب اجتماعی دانشجویان دختر” پرداختند. نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که اضطراب اجتماعی اندام و عزت نفس پیش‌بینی کننده های اضطراب اجتماعی دانشجویان دختر بودند و اضطراب اجتماعی اندام، پیش‌بینی کننده بهتری برای هراس اجتماعی بود (P ≤۰/۰۵).

کریم زاده و همکاران (۱۳۹۳)، به بررسی و شناسایی عزت نفس و پیش‌بینی کننده های آن در ویژگی شخصیت با اضطراب اجتماعی در افراد متقاضی جراحی پلاستیک پرداختند. یافته های پژوهش نشان داد که هر چقدر افراد از عزت نفس مثبت تری برخوردار باشند از ویژگی های شخصیتی برون گرایی بیشتر و اضطراب اجتماعی کمتری برخوردارند.

کلارک و آرکوویتارس (۱۹۹۰)، در تحقیقی به بررسی رابطه بین اضطراب اجتماعی و خود ارزیابی از عملکرد بین فردی پرداختند، نتیجه تحقیقات نشان داد؛ افرادی که دارای اضطراب بالایی بودند نسبت به کسانی که دارای اضطراب اجتماعی پائین هستند، جنبه‌های مثبت عملکرد خود را کمتر از حد معمول ارزیابی می‌کنند.

نتایج فراتحلیل فینگولد^[۵۱] (۱۹۹۴)، جهت بررسی تفاوت های جنسی در شخصیت، نشان داد که زنان نسبت به مردان در ابعاد برون گرایی، اضطراب، اعتماد و مخصوصاً دلسوزی (نیاز مهرورزی) نمرات بیشتری به دست آوردند. همچنین نتایج نشان داد که هیچگونه تفاوت جنسی در اضطراب اجتماعی، تکانشگری، فعالیت، عقاید، منبع کنترل و فرمانبرداری بین زنان و مردان وجود ندارد.

دام باگن و کریمیت^[۵۲] (۲۰۰۰)، در پژوهشی آموزش مهارت های اجتماعی و درمان رفتاری شناختی را براضطراب اجتماعی مطالعه کردند بر روی آزمودنی های که به وسیله آیتم هایDSM IV مضطرب اجتماعی تشخیص داده شده بودند، مطالعه نمودند. نتایج نشان داد که هم آموزش مهارت های اجتماعی و هم درمان رفتاری – شناختی در درمان اضطراب اجتماعی نقش دارند.

کرام و پرات (۲۰۰۱)، به بررسی “رابطه بین عزت نفس و اضطراب اجتماعی در بین دانشجویان” پرداختند که نتایج نشان داد که عزت نفس پائین منجر به اضطراب اجتماعی در میان دانشجویان می شود.

۱۹۷۰مشارکت کارکنانمدیران کارکنان را در تصمیم‌گیری درگیر می‌کنند۱۹۸۰مدیریت کیفیت جامعمدیران بر کار گروهی و تشکیل تیم تأکید داشتند۱۹۹۰توانمندسازی کارکنانمدیران شرایطی فراهم کنند که نیروی بالقوه کارکنان آزاد شود

۲-۱-۱-۳- سیر تکاملی سبک مدیریت

الف) مدیریت سنتی

برنامه ریزی: به فرایند پیش‌بینی و تجسم اقدامات آتی و چگونگی رسیدن به اهداف اطلاق می‌شود.

سازماندهی: شناسایی و گروه‌بندی فعالیت‌ها، تعیین اختیار و مسئولیت‌های شاغلان، تعیین مراتب سطوح و ایجاد هماهنگی بین وظایف و فعالیت‌ها می‌باشد.

نظارت: مدیران با ایجاد نظام ارتباطات مناسب زمینه نفوذ خود را در کارکنان فراهم نموده و در نتیجه آن‌ ها را جهت نیل به هدف بر می‌انگیزانند.

کنترل: به فرایند نظارت بر انجام برنامه ها، سنجش اقدامات به عمل آمده با برنامه ها، تشخیص انحرافات و انجام اقدامات اصلاحی اطلاق می‌شود (سیدجوادین،۳۶:۱۳۹۲).

ب) سبک مدیریت در سال ۲۰۰۰

هدایت: شامل تدوین دیدگاه ها، ارزش ها، استراتژی‌ها، اهداف، بهبود فرایندها، سازماندهی، برقراری ارتباط که همه در جهت رسیدن به مدیریت کیفیت جامع است.

توانمندسازی: با تفویض کارهای عادی و سپردن مسئولیت به کارکنان، استفاده از روش های اصلاحی، ‌گروه‌های میان وظیفه‌ای، بهبود فرایند و ‌گروه‌های کاری خودگردان، تخصیص منابع، دانش لازم و آموزش‌های مربوطه، پاداش، تلاش برای بهبود و موفقیت، مشاوره و نقش مربی برای کارکنان، حذف موانع موجود بر سر راه عملکردهای برجسته و عالی.

ارزیابی: شامل بررسی نظرات کارکنان و مشتریان، به کارگیری کیفیت، ابزارهای سنجش بهره‌وری و خدمت‌رسانی، ابزارهای آماری سنجش فرایندهای تولید و الگوبرداری بهینه از سازمان های برتر و موفق.

شریک‌سازی: شامل شناسایی و از بین بردن خلأ عملکرد از طریق تعامل و کار با مشتریان، تأمین کنندگان، اتحادیه کارگری، مراکز آموزشی، سایر بخش‌های دولتی و بنیانهای اجتماعی به منظور حل مسائل زیست محیطی یا سایر موضوع هاست(شلتون،۲۰۱۲).

مدیریت کیفیت جامع این نکته را روشن ساخت که اصول مدیریت سنتی، یعنی برنامه‌ریزی، سازماندهی، نظارت و کنترل به سمت رویکردهای هدایت، توانمندسازی، ارزیابی، همکاری و شراکت تغییر می‌یابد.برای اینکه رویکردهای جدید مدیریت فراموش نشود از ترکیب حروف اولیه آن ها LEAP به وجود می‌آید که نشان دهنده سبک مدیریت جدید است (آقایار، ۱۳۸۹: ۴۱).

امروزه برای غلبه برپیچیدگی ‌و شتاب چالش هایی که درمحیط امروزی با آن روبرومی شویم،موفقیت یک سازمان وابسته ‌به این است که تا چه اندازه می توان تمام کارکنان را صاحب قدرت کرد. در واقع توانمندسازی نیروی انسانی یکی از سبک های جدید مدیریت محسوب می شودکه با اجرای آن مزایایی زیادی نصیب سازمان می شود.

۲-۱-۱-۴- مراحل توانمندسازی

برای توانمندسازی نیروی انسانی مراحلی وجود دارد که عبارتند از:

1. 1. مرحله تسلط: یک مدیر، هنگامی می‌تواند افرادی را که در حیطه نظارتش هستند توانمند سازد که خودش بر آن نیروها اشراف کامل داشته باشد. در این مرحله مدیر به دلیل اقتداری که دارد، تصمیم می‌گیرد و کارکنان تصمیم‌های او را به مرحله اجرا در می‌آورند، تا از این راه به توانایی‌های آنان افزوده شود.

1. 1. مرحله مشورت: هدف این مرحله، این است که افراد یاد بگیرند. در این مرحله، مدیر با کارکنان مشورت می‌کند و حتی در مواردی که می‌داند کارکنان اشتباه می‌کنند با آن ها موافقت می‌کند تا در عمل با مشکلات برخورد کند.

1. 1. مرحله مشارکت: در این مرحله تصمیم‌ها به طور مشترک گرفته می‌شود.

1. مرحله تفویض اختیار: در این مرحله به افراد اختیار داده می‌شود که تصمیم بگیرند.

۲-۱-۱-۵- گام های توانمندسازی

تواناسازی کارکنان یکی از الزامات سازمان های کنونی است. جهت تواناسازی افراد در سازمان به طور کلی گام های زیر باید برداشت شود.

گام اول: تحول ساختار سازمان از حالت سنتی به حالت ارگانیک و پویا، تا بستر و زمینه بروز توانایی افراد در سازمان برای آنان آماده گردد و افراد بتوانند پتانسیل‌های واقعی مثل خلاقیت و شایستگی را از خود نشان داده و به مرحله اجرا در آورند.

گام دوم: جهت تواناسازی در سازمان، فرهنگ سازمانی باید تغییر نماید تا افراد یاد بگیرند که به صورت مشارکتی در تصمیم‌گیری ها و اجرای عملیات اقدام نموده و مسئولیت بیشتری از خود در قبال وظایف محوله نشان دهند.

گام سوم: رهنمودهای لازم جهت تواناسازی مدیران و کارکنان را مدنظر قرار داده و جهت اجرای این مقوله باید کلیه افراد سازمان اعم از مدیران و کارکنان آموزش های لازم را کسب نمایند.

گام چهارم: موانع توانمندسازی در سازمان شناسایی شده و تدابیر و راهکارهای مقابله با آن ها اتخاذ گردد (باون ولاولر^[۲۳]،۲۰۱۳).

۲-۱-۱-۶- سطوح توانمندسازی

توانمندسازی در سه سطح فردی (نگرش ها) گروهی (روابط بین گروه ها) و ساختار سازمانی عمل می‌کند.

الف- نگرش ها

مقدمه و شروع رفتار، نگرش است، ابتدا نگرش است که شکل می‌گیرد و این نگرش با شرایطی به رفتار منجر می‌شود. توانمندسازی سه تغییر اساسی در نگرش افراد سازمان ایجاد می‌کند:

تغییر در روش: هر گروه کاری علاوه بر رسیدن به هدف خود، باید چگونگی دستیابی به آن را نیز در نظر داشته باشد.

تغییر در مسئولیت: در گروه کاری توانمند، هر شخصی از مسئولیتی برخوردار است که قبلاً متعلق به رهبر بود.

تغییر در یادگیری: سازمان سنتی، به طور واکنشی عمل می‌کرد در صورتی که در سازمان توانمند، افراد به احترام کارها، جستجو و حل مشکلات خطرپذیری، ابراز نظریات و همکاری تمایل دارند(کارگر،۱۴۴:۱۳۹۰).

ب- روابط گروهی

در سازمان‌های توانمند، روابط پویا جایگزین قید و بندهای دست و پا گیر می‌شود؛ عزم و قصد مشترک وجود دارد؛ افراد از توانمندی خود برای بهره‌گیری از استعداد تمام اعضای گروه استفاده می‌کنند؛ از مناسبات و ارتباطات به طور ثمربخش استفاده می‌کنند؛ اعضای آن، قدر یکدیگر را می‌دانند و تلاش‌ها را پاس می‌دارند؛ با دیگران در چارچوب سازمان همکاری می‌کنند؛ منافع سازمان را بر منافع خود ترجیح می‌دهند (کارگر، ۱۳۹۰: ۱۴۶).

ج- ساختار سازمانی

ساختار سازمان سنتی از شکل هرم برخوردار است در حالی که سازمان نو و توانمند، ساختاری شبیه به دایره یا شبکه دارد. مشخصات این دو ساختار در جدول (۲-۲) آمده است.

جدول۲-۲- مشخصات ساختار هرمی و دایره‌ای

مشخصات ساختار هرمی شکل
مشخصات ساختار دایره‌ای

ـتصمیمات توسط افراد در رأس هرم اتخاذ می‌شود

ـ مشتری (ارباب‌رجوع) محور است

ـ تغییر به کندی و کمتر صورت می‌گیرد و تنها از رأس سرچشمه می‌گیرد

ـ مسئولیت، مهارت‌ها و قدرت و کنترل تقسیم می‌شود

ـ بازخور و ارتباط از بالا به پایین تغذیه می‌شود

ـ کنترل و هماهنگی از طریق ارتباط دائمی و تصمیمات متعدد حاصل می‌شود

ـ میزان حرکت و ارتباط بین بخش ها حداقل است

ـ در برابر چالش های جدید، گاهی اوقات تغییر باید بسیار سریع صورت پذیرد

توجه به کارکنان به سمت بالامعطوف است شخص بالادست، مسئول نتایج کارهای زیردستهاست

ـ قدرت از توانایی تأثیر و تحریک دیگران ناشی می‌شود، نه از سمت موفقیت فرد

ماده ۳: کمیته هر اطلاعیه تقدیم شده به موجب این پروتکل را که بی نام ( بدون امضا) بود. یا اینکه تقدیم آن را وسیله سو استفاده از حق تقدیم چنین اطلاعیه هایی تشخیص دهد یا منافی مقررات میثاق باشد غیر قابل قبول (مردود) اعلام می‌کند.

ماده۴: با رعایت مقررات ماده ۳ کمیته هر اطلاعیه تقدیم شده به موجب این پروتکل را به اطلاع کشور طرف معاهده این پروتکل که به ادعای مدعی ناقض هر یک از مقررات میثاق باشد می رساند.

۲)در ظرف شش ماه کشور دریافت کننده اطلاعیه توضیحات و اظهارات روشن کننده مسئله و تدابیری را که برای علاج وضعیت (۲) ممکن است اتخاذ شده باشد در هر صورت اتخاذ چنین تدابیری کتباً به کمیته تقدیم می‌دارد.

ماده ۱:۵) کمیته به اطلاعیه های واصل به موجب این پروتکل با توجه به کلیه اطلاعات کتبی که از طرف شاکی و از طرف کشور ذی نفع طرف معاهده آن تقدیم شده است رسیدگی می‌کند.

۲) کمیته به هیچ اطلاعیه و اصل از یک فرد رسیدگی نخواهد کرد مگر اینکه اطمینان حاصل کند که:

الف: همان موضوع به موجب آئین دادرسی تحقیق یا تصفیه بین‌المللی دیگری تحت رسیدگی نیست.

ب: شاکی کلیه طرق شکایت موجود داخلی را طی ‌کرده‌است. این قاعده در مواردی که طی طرق شکایت، به نحو غیر معقول طولانی باشد مجری نخواهد بود.

۳) کمیته در موقع رسیدگی به اطلاعیه های واصل به موجب این پروتکل جلسات سری تشکیل می‌دهد.

۴) کمیته نظریات ( تشخیص های ) خود را به کشور ذی نفع طرف معاهده، پروتکل و فرد شاکی اطلاع می‌دهد.

لازم به ذکر است که مواد فوق راه حل خوبی در زمینه ی امکان مراجعه ی فرد یا دولت به کمیته حقوق بشر است اما ایرادی که این جا وارد است این است که در دولت ها چنین مواردی برای حمایت از افراد وجود ندارد و همچنین اجرای مواد کمیته حقوق بشر الزامی نیست و ضمانت اجرایی در این خصوص ندارد که افراد بیگانه بتوانند از آن برای دفاع از حقوق خود استفاده کنند.

گفتار چهارم : مشکلات افراد فاقد تابعیت به صورت خاص

حق تابیعت، حق ذاتی انسان، وآن رابطه و علقه ( حقوقی – سیاسی ) شخص است با جامعه و دولت خویش یا به عبارت بهتر با وطن مألوف. همه ی کشورها ‌در مورد مسئله تابعیت از نظامی واحد پیروی نمی‌کنند و دیگر آن که برخی دولت ها داشتن بیش از یک تابعیت را اجازه نمی‌دهند و همه‌ این اختلافات سبب شده است که گروهی از انسان‌ها بدون تابعیت شوند و در نتیجه نتوانند از حقوق و مزایای داشتن تابعیت بهره مند شوند و با آن که در این باره به کوشش ملل متحد مقاوله نامه‌هایی به تصویب دولت‌ها رسیده است مشکلات هنوز باقی است.

به جهت اختلافاتی که قوانین تابعیت کشور ها دارد ممکن است در موارد زیر اشخاص فاقد تابعیت شوند:

۱-چنان چه در کشوری تابعیت بر پایه سیستم خون باشد، و کودکی از والدین نامعلوم و یا از پدر و مادر آپاترید (بدون تابعیت ) متولد^[۱۰۱] شود اجباراً آن کودک بدون تابعیت خواهد بود.

۲-چنان چه شخص به عنوان مجازات، تابعیت خود را از دست دهد بدون این که به تابعیت دولت دیگری پذیرفته شده باشد.

۳-چنانچه شخص تابعیت دولت متبوع خود را ترک کند بدون این که تابعیت دولت دیگری را تحصیل کرده باشد، این شخص در فاصله ترک تابعیت اصلی خود و تحصیل تابعیت جدید بدون تابعیت خواهد شد.

بدیهی است در موارد مذکور، چون شخص فاقد تابعیت است نمی‌توان از حقوق و مزایای داشتن تابعیت بهره‌مند شود و دچار بلاتکلیفی خواهد شد.

مطابق مقاوله نامه بین‌المللی تقلیل بی تابعیتی مورخ۱۹۵۹و۱۹۶۱ دولت‌های متعاهد حق ندارند، اشخاص یا گروهی را به دلایل نژادی، مذهبی و یا سیاسی از تابعیت خود محروم کنند. و نیز موضوع سلب تابعیت را به عنوان مجازات در قوانین خود ملحوظ نمایند. ^[۱۰۲]

در ماده ۲۰ کمیته حقوق بشر، بخش آزادی حرکت ( رفت و آمد ) در این باره آمده است که:

جمله بندی ماده ۱۲، پاراگراف ۴، بین اتباع و خارجی‌ها (هیچ کس)، تفاوتی قائل نمی‌شود. پس، کسانی که می‌توانند ازاین حق استفاده کنند را تنها با تعبیر معنای عبارت “کشور خودش” از مفهوم “کشور تابعیت او” وسیع تر است و به تابعیت به معنای رسمی، یعنی تابعیت کسب شده با تولد، محدود نمی شود و در کم ترین سطح، شامل فردی که به خاطر پیوندهای خاص خود با یک کشور، نمی‌تواند یک خارجی صرف در نظر گرفته شود. مثلاً، برای اتباعی که با تخطی از قانون بین‌المللی از تابعیت خود محروم شده‌اند و افرادی که کشور تابعیشان در یک نهاد ملی دیگر ترکیب یا به آن منتقل شده است و تابعیتشان از آن ها گرفته شده است، چنین است. ضمناً زبان ماده ۱۲ پارگراف ۴، تعبیری وسیع تر را ممکن می‌سازد که شامل دیگر دسته های ساکنان بلند مدت می‌شود از جمله، و نه محدود به افراد بدون کشور که تعمداً از حق کسب تابعیت کشور محل اقامت محروم شده‌اند. چون در شرایط خاص، عوامل دیگری منجر به ایجاد ارتباطات نزدیک و قوی بین فرد و کشورمی‌شوند، کشورها باید در گزارششان، اطلاعاتی ‌در مورد حقوق ساکنان دائمی برای بازگشت به کشور خود، بیان کنند.^[۱۰۳]

در معاهده ۱۹۵۱ ژنو ‌در مورد اشخاص بدون تابعیت چنین مقرر گردیده: «اشخاص بدون تابعیت اشخاصی هستند که هیچ یک از کشور ها طبق قوانین خود، آن ها را تبعه خود ندانسته و با آن ها همانند آواره‌گان رفتار می‌گردد». بی تابعیتی دارای آثار سوء بوده و مشکلات عدیده‌ای را برای شخص به وجود خواهد آورد که این مشکلات عبارتند از:

۱- محرومیت از حقوق اجتماعی: شخصی که تابعیت هیچ کشوری را نداشته باشد، در هیچ کشوری از حقوق اجتماعی از قبیل انتخاب شغل، انتخاب مسکن، انتخاب همسر و دیگر حقوق فردی بهره مند نخواهد گردید. تمام قوانین کشورهای دنیا، اتباع رسمی کشور متبوع خود را از حقوق اجتماعی بهره مند خواهند کرد و شخصی که دارای تابعیت آن کشور نباشد حق بهره مند شدن از حقوق اجتماعی را ندارد.

۲- محرومیت از حقوق سیاسی: در بیشتر کشورهای دنیا بهره‌مندی از حقوق سیاسی از قبیل: حق انتخاب کردن و انتخاب شدن را، از حقوق اتباع خود می‌دانند و شخصی که بدون تابیعت است حق شرکت در انتخابات را نداشته و هیچ گونه حقوق سیاسی برای وی متصور نیست.

۳- عدم حمایت کشورها از شخص بدون تابعیت: شخصی که تابیعت هیچ کشوری را نداشته، و بدون تابعیت محسوب گردد، چنانچه برای وی مشکل حقوقی پیش آید هیچ کشوری از وی حمایت نمی‌نماید و این فرد دچار مشکل خواهد شد. مثلاً چنان چه مشکلی در خصوص احوال شخصیه برای افراد بدون تابعیت پیش آید مشخص نیست که احوال شخصیه افراد تابع قوانین و مقررات کدام کشور خواهد بود. ^[۱۰۴]

در معاهده مربوط به وضعیت شخص بدون تابعیت مورخ ششم ژوئن ۱۹۶۰ در خصوص افراد بی تابعیت آمده است:

ماده ۱- تعریف اصطلاح «اشخاص بدون تابعیت»

۱- به منظور این معاهده، اصطلاح «اشخاص بدون تابعیت» به معنی اشخاصی است که به عنوان تبعه با هر وضعیت مقید عمل به قانون در نظر گرفته نمی­شوند.

۲- این معاهده به کار نخواهد رفت برای:

(الف) برای اشخاصی­که در حال حاضر بواسطه نهادها و سازمان­ های ایالات متحده پذیرفته می­شوند غیر از نمایندگان سطح بالای ایالات متحده برای محافظت یا مساعدت پناهندگان تا وقتی­که چنین محافظت یا مساعدتی را می­پذیرند؛

(ب) برای اشخاصی که توسط مسئولان دارای صلاحیت کشور با داشتن حقوق و تعهداتی افزون بر داشتن تابعیت آن کشور اقامت ‌گرفته‌اند؛

(پ) برای اشخاصی که ‌در مورد آن ها دلایل مهمی برای در نظر گرفتن وجود دارد:

اهداف پژوهش:

اهداف کلی:

تبیین نقش پیش ­بینی­کنندگی اضطراب اجتماعی و جو­ روانی-اجتماعی کلاس با خودکارآمدی تحصیلی در دانش ­آموزان سوم دبیرستانی شهر شیراز.

اهداف جزیی:

تبیین رابطه اضطراب اجتماعی و جو­ روانی-اجتماعی با خودکارآمدی تحصیلی.

فرضیه های پژوهش:

بین اضطراب اجتماعی و خودکارآمدی تحصیلی رابطه وجود دارد.

اضطراب اجتماعی قابلیت پیش ­بینی خودکارآمدی تحصیلی را دارد.

بین جو روانی-اجتماعی و خودکارآمدی تحصیلی رابطه وجود دارد.

جو­ روانی-اجتماعی قابلیت پیش ­بینی خودکارآمدی تحصیلی را دارد.

تعریف نظری متغیرهای پژوهش:

اضطراب اجتماعی: میلر(۲۰۰۷) معتقد است، اضطراب اجتماعی، به عنوان یک ترس مشخص و مزمن از یک یا چند موقعیت اجتماعی تعریف می­ شود که فرد خود را در معرض موشکافی به وسیله­ دیگران می­بیند و می­ترسد مبادا کاری انجام دهد که باعث خجالت باشد یا تحقیرآمیز به نظر آید.

خودکارآمدی تحصیلی: خودکارآمدی تحصیلى شامل باور داشتن به توانایى­ها براى رسیدن به اهداف در یک زمینه تحصیلى مشخص ‌می‌باشد (دورمان^[۱۵]،۲۰۰۱ ).

جو­ روانی-اجتماعی کلاس: عبارت است از کیفیت نسبتاً پایدار محیط مدرسه که معلمان آن را تجربه کرده، بر رفتار آن ها تأثیر گذاشته و مبتنی بر ادراک جمعی، ویژگی­های عینی و ذهنی ‌می‌باشد (هوی،۱۳۷۱).

تعریف عملیاتی متغیرهای پژوهش:

اضطراب اجتماعی: عبارت است از میزان نمره­ای که فرد در مقیاس اضطراب اجتماعی برای نوجوانان لاجرکا^[۱۶] (۱۹۹۹) به دست ‌می‌آورد.

خودکارآمدی تحصیلی: عبارت است از میزان نمره­ای که فرد در پرسشنامه­ خودکارآمدی تحصیلی مورگان^[۱۷] و همکاران (۱۹۹۹) به دست ‌می‌آورد.

جو روانی اجتماعی کلاس: عبارت است از میزان نمره­ای که فرد در پرسشنامه­ جو روانی اجتماعی کلاس (فرایزر و همکاران، ۱۹۵۵) به دست ‌می‌آورد.

فصل دوم

مبانی نظری و ادبیات تحقیق

در این فصل ابتدا به شرح مباحث نظری خودکارآمدی تحصیلی، اضطراب اجتماعی، و جو­ روانی-اجتماعی کلاس پرداخته می­ شود و پس از آن تاریخچه پژوهش­های انجام شده در زمینه موضوع پژوهش خواهد آمد و در پایان به ذکر خلاصه و نتیجه ­گیری پرداخته می­ شود.

بخش اول: مبانی نظری پژوهش

۱- خودکارآمدی تحصیلی:

تعاریف و ویژگی­های خودکارآمدی:

خودکارآمدی از نظریه شناخت اجتماعی آلبرت بندورا (۱۹۹۷) روان شناس مشهور، مشتق شده است که به باورها یا قضاوت­های فرد به توانایی‌های خود در انجام وظایف و مسئولیت ­ها اشاره دارد. نظریه شناخت اجتماعی مبتنی بر الگوی علی سه جانبه رفتار، محیط و فرد است. این الگو به ارتباط متقابل بین رفتار، اثرات محیطی و عوامل فردی(عوامل شناختی، عاطفی و بیولوژیک) که به ادراک فرد برای توصیف کارکردهای روانشناختی اشاره دارد، تأکید می­ کند. بر اساس این نظریه، افراد در یک نظام علّیت سه جانبه بر انگیزش و رفتار خود اثر می­گذارند.

در چارچوب رویکرد شناختی اجتماعی بندورا باورهای خودکارآمدی چنین تعریف شده است: برداشت­هایی که فرد از توانایی‌های خویش در انجام یک تکلیف خاص دارد، به گونه ­ای که تکلیف مورد نظر به صورت مفید و مؤثر انجام شود یا سطح اعتمادی که فرد بر توانایی خویش در اجرای برخی فعالیت­ها یا موفقیت در برخی عملکردها دارد (بندورا،۱۹۹۷).

بر اساس مدل خودکارآمدی برای اینکه شخص برای رسیدن به یک هدف تلاش کند یا با مشکلات مقابله کند باید سه شرط زیر را داشته باشد:

1. 1. شخص معتقد باشد که هدف قابل دستیابی است و با تلاش به هدفش می­رسد.

1. 1. شخص معتقد باشد که مهارت­ های لازم برای رسیدن به هدف را دارد.

1. هدف باید ارزش تلاش کردن را داشته باشد (بندورا،۱۹۷۷).

خودکارآمدی همچنین یکی از ویژگی­های شخصیتی و باور درونی ‌می‌باشد که بر طرز تفکر و چگونگی رویارویی با مشکلات سلامت هیجانی و در تصمیم ­گیری و مقابله با فشار روانی و افسردگی تأثیر می­ گذارد (بندورا و همکاران،۲۰۰۳).

در واقع کارآمدی شخصی عبارت است از اعتقاد فرد مبنی برآنکه می ­تواند جریانی از رفتار مورد انتظار در یک موقعیت را به طور موفقیت­آمیزی انجام دهد و ‌بنابرین‏ کارآمدی شخصی به عنوان برآورد شخص از نتایج پیامدهای رفتاری تلقی می­ شود (محمدی،۱۳۸۳).

باورهای خودکارآمدی می ­توانند تأثیرات مثبت و منفی بر روی سلامتی افراد داشته باشند، اگر شما باور داشته باشید که توانایی سازش با موقعیت را دارید، کمتر احساس تنیدگی در آن موقعیت می­کنید، باور مثبت درمورد توانایی‌های خود در ارتباط با بیماری و غلبه بر مشکلات همراه آن تأثیرات مثبتی بر سلامت داد (اعرابیان و همکاران،۱۹۸۳).

افراد دارای باورهای خودکارآمدی قویتر، در ارتباط با برطرف نمودن مشکلات روانی قادر به تغییر حالات روانی خود می­باشند، که کسب این متغیر به باورها و تلاش افراد بستگی دارد. همچنین خودکارآمدی نقش میانجی در کاهش نشانه­ های افسردگی ایفا می­ نماید و اضطراب و افسردگی افراد بالغ را ‌می‌توان با افزایش و تقویت باورهای خودکارآمدی کاهش داد (کیم^[۱۸]،۲۰۰۲؛ به نقل از اعرابیان،۱۳۸۳).

انتظار و نظریه اسناد، نظریه خودکارآمدی بندورا بر روی انتظار برای موفقی متمرکز است. هر چند، بندورا میان دو نوع از باورهای انتظار تمایز قایل بود. انتظارات پیامد، باورهاییاست که رفتارهای معین را به سمت نتایج معین هدایت خواهد کرد (مانند اعتقاد ‌به این موضوع که تمرین عملکرد فرد را بهبود خواهد بخشید) و باورهایی در این مورد که فرد به طور مؤثر می‌تواند رفتارهای مورد نیاز برای ایجا نتایج را انجام دهد (من می­توانم تمرینات سختی برای برنده شدن در مسابقه بعدی انجام دهم) این دو نوع از باورهای انتظار متفاوتند زیرا افراد می ­توانند باور کنند که یک رفتار معیین منج به یک نتیجه معیین خواهد شد (انتظار پیامد) اما ممکن است باور نداشته باشند که آن ها می ­توانند آن رفتار را انجام دهند. (فیسکر^[۱۹] و همکاران،۲۰۰۲).

باورهای خودکارآمدی به صورت اتفاقی رخ نمی­دهند. بندورا (۱۹۹۷) مطرح می‌کند که باور افراد درباره خودکارآمدی خویش، بخش عمده‌ای از «خودآگاهی^[۲۰] » آنان را تشکیل می‌دهد و برای ایجاد و تغییر نظام باورهای خود کارآمدی چهار منبع مهم تشخیص داده است. این منابع شامل «تجارب تسلط یابی^[۲۱]»، «تجربه جانشینی^[۲۲]»، «قانع سازی اجتماعی^[۲۳]» و «حالت های فیزیولوژیکی^[۲۴]» می‌باشند.

باورهای خودکارآمدی افراد می ­تواند به وسیله چهار منبع تقویت و ایجاد شود:

1. 1. تجارب مستقیم: مؤثرترین روش تجارب مستقیم است. موفقیت­های افراد، باوری نیرومند در خودکارآمدی افراد ایجاد می­ کند، در حالی که شکست­ها آن ها را ویران می­سازند.

فصل دوم

ادبیات پژوهش

۲-۱ مقدمه

در این فصل ابتدا به بررسی مفاهیم و تاریخچه مربوط به متغیرهای تحقیق یعنی گردشگری و موسیقی پرداخته می شود. در انتهای این فصل نیز به بررسی و مرور پیشینه پژوهش های انجام در رابطه با گردشگری و موسیقی پرداخته می شود.

۲-۲ گردشگری

۲-۲-۱ تعریف گردشگری

واژه گردشگری نخستین بار در سال ۱۸۱۱ در مجله انگلیسی به نام اسپورتینگ ماگازین آمد. در آن زمان این لغت به معنای مسافرتبه منظور تماشای آثار تاریخی و بازدید از مناظر طبیعی برای کسب لذت به کار می‌رفت(محلاتی، ۱۳۸۰). ریشه این واژه از اصطلاح Tornus یونانی و لاتین گرفته شده، که یکی از معانی آن گردش کردن و یا گشتن است و با پسوند Ism به صورت اسم مصدر Tourism یا گردشگری درآمده است(رهنمایی، ۱۳۷۸).

واژه توریست به کسی اطلاق می شود که صرف نظر از کنجکاوی به قصد تفنن و تفریح سفر می‌کند(اونیل^[۵]، ۲۰۰۲). بورکارت و مدلیک(۱۹۸۱) گردشگری را سفری کوتاه معرفی می‌کنند که در آن گردشگربرای سیر و سیاحت به منطقه ای خارج از محل سکونت و کار خود می رود(کاظمی، ۱۳۸۵).

صنعت گردشگری صنعتی است چند کاره در دهه های اخیر به عنوان یک منبع برای توسعه پایدار مورد توجه بسیاری از کشورهای جهان قرار گرفته است اثرات اقتصادی گردشگری در دهه اخیر مورد توجه قرار گرفته است که از جمله این اثرات می توان به کسب درآمد ارزی، افزایش درآمد ملی جامعه میزبان، افزایش درآمد دولت، افزایش سرمایه گذاری، توزیع مجدد ثروتهای بین‌المللی، افزایش اشتغال نیروی کار، توسعه صنایع دستی و کالاهای محلی را نام برد(یوسفی پور، ۱۳۷۹).

گردشگری به طور کلی به علت خصلت بین رشته‌ای خود قابلیت نگرش‌های متفاوت را دارا می‌باشد، که خود سبب ارائه تعاریف بسیاری از آن گردیده است. در تعاریف اولیه بیشتر بر بعد فاصله تأکید گردیده و گردشگران بر مبنای فاصله‌ای که از محل مسکونی داشتند، طبقه‌بندی می‌شدند. به گونه‌ای که کمیسیون ملی گردشگری آمریکا (۱۹۷۳) در تعریف گردشگری داخلی فاصله پنجاه مایل را در نظر گرفته که دربر گیرنده تمامی سفرها به جز سفر برای کار می‌شد. گارتنر^[۶](۱۹۹۶)، تعاریف فاصله‌ای صرف نظر از خطا و اشتباهات، تنها ‌به این دلیل که کمیتی اقتصادی و آماری را برای پدیده گردشگری آماده می‌کند، مورد قبول واقع گردید. در حالی که این تعاریف فاصله‌ای به تنهایی نمی‌توانست گردشگری را به خوبی توصیف کند. آن ها تنها بر جنبه تقاضا تأکید داشتند و عرضه و همچنین اثرات ناشی از گردشگری را نادیده می‌گیرند. از این رو گردشگری به تعاریف دیگری احتیاج پیدا می‌کند. بر این مبنا تعاریف دیگری ارائه می‌گردد که هر یک از آن ها در ابعاد مختلف، گردشگری را توصیف می‌کنند. در بعد جغرافیایی گردشگری زمانی از فعالیت‌گذران اوقات فراغت یا تفریح که مستلزم غیب شبانه از مکان مسکونی عادی است تعریف می‌شود. از بعد اجتماعی نیز تعریف گردشگری، فصل مشترک بین زندگی عادی ساکنان بومی و زندگی غیرعادی گردشگران را دربر می‌گیرد. این دو تعریف خود نشان تمایز مابین تعاریف مختلف از گردشگری است. که هر یک بر گرفته از آیتم‌های مورد نظر در مطالعات گردشگری می‌باشند(جواهرزاده، ۱۳۹۰).

بعضی از تعاریف نیز سعی نمودند هم پوشی عوامل مختلف را در توصیف گردشگر در نظر گیرند. به گونه‌ای که کولتمن در تعریف خود بعد فاصله و جنبه‌های اقتصادی را مدنظر دارد. او گردشگری را مسافرتی کوتاه‌مدت که از نقطه‌ای شروع و در نهایت به همان نقطه باز می‌گردد و در طول مسافرت بر اساس یک برنامه و سفر خاص، از مکان‌ها و جاهای متعدد دیدار می‌شود و مبالغ زیادی ارزی که گردشگران خرج می‌کنند، عاید کشور میزبان می‌گردد، تعریف نموده است. همچنین در تلاشی دیگر با در نظر گرفتن بعد تجربه و انتخاب آگاهانه و از روی اختیار، گردشگری مسافرتی داوطلبانه و موقتی که به علت بهره‌گیری از چشم‌اندازهای تازه و تجربیات جدید در یک سفر نسبتا طولانی شکل می‌گیرد، تعریف شده است.با این وجود، تعاریف گردشگری تا هنگامی که در چارچوب یک نگرش کل‌نگر قرار نگرفته، توانایی توصیف تمامی ابعاد این پدیده بین رشته‌ای را نداشتند. تعاریف خارج از نگرش کل‌نگر، تنها سعی در توصیف گردشگر کیست؟ داشته، که بتوان از این طریق یک چارچوب کمیت‌گرا را برای گردشگری و توجیه نگرش پوزیتیویستی با آن فراهم آورد. در حالی که این تعاریف از پرداختن به ماهیت گردشگری در یک ساختار شکنی و آنگاه تجدید ساختار آن باز ماندند. در این بین تقسیم‌بندی مسافران نیز نادیده گرفته شد و گردشگر زمینه اطلاقی پیدا نکرد. اما با رشد نگرش‌های کل‌نگر در وهله اول تقسیم‌بندی مسافران نیز جلوه‌ای عملی یافت. همراه با تقسیم‌بندی مسافرت‌ها نگرش کل‌نگر در چارچوب مطالعات سیستماتیک، همه اجزای گردشگری، کارکردها و ساختارهایش در ارتباط با هم و شیوه های که تحت تأثیر قرار داده یا تحت تأثیر قرار می‌گیرد و اشکال و عوامل مرتبط با آن مورد مطالعه قرار گرفت. گردشگری در این چارچوب اینگونه تعریف می شود:‌ گردشگری مجموع پدیده‌ها و ارتباط‌های ناشی از کنش متقابل میان گردشگران، سرمایه، دولت‌های میزبان، جوامع میزبان، دانشگاه ها ی جامعه و سازمان‌های غیردولتی، در فرایند جذب، حمل‌ونقل،‌پذیرایی و کنترل این گردشگران و دیگر بازدیدکنندگان می‌باشد(جواهرزاده، ۱۳۹۰).

کمیسیون ملی گردشگری امریکا (۱۹۷۳) در تعریف گردشگری داخلی فاصله پنجاه مایل را درنظر گرفته که در برگیرنده تمامی سفرها به جز سفر برای کار می شد(گاردنر^[۷]،۱۹۹۶).

کولتمن گردشگری را مسافرتی کوتاه که از نقطه ای شروع و در نهایت به همان نقطه بازمی گردد و در طول مسافرت ‌بر اساس یک برنامه و سفر خاص از مکان ها و جاهای متعدد دیدار می شود و مبالغ زیادی ارز که گردشگران عاید کشور میزبان می‌کنند،تعریف نموده است (کولتمن^[۸]، ۱۹۹۵)

از بعد اجتماعی نیزگردشگری فصلی بین زندگی عادی ساکنان بومی و زندگی غیرعادی گردشگران را در برمی گیرد (بارنارد^[۹]، ۱۹۹۶). در این تعریف به وجه اجتماعی و نیز نوع زندگی اقوام مختلف، اشاره شده است.

از منظر جغرافیائی،گردشگری زمانی از فعالیت گذران اوقات فراغت یا تفریح که مستلزم غیبت شبانه از مکان مسکونی عادی است تعریف می شود (اسکینر^[۱۰]، ۱۹۹۹).

از دیگر تعاریف گردشگری می توان به تعاریف فنی اشاره کرد که توسط سازمان جهانی گردشگری (WTO) ارائه گردیده است. این تعاریف ‌بر اساس ‌تمایز قائل شدن در رویکرد به مکان بازدید‌تقسیم بندی را پیرامون گردشگری در ابعاد مختلف انجام داده‌اند،‌که به صورت زیر می‌باشد(WTO، ۱۹۹۳):