بنابرین بررسی بازده آتی سهام ممکن است منعکس کننده اطلاعاتی درباره کیفیت سودهای جاری باشد . پس اگر رابطه سودهای جاری و بازده آتی سهام معنی دار باشد می توان فرض کرد سود از کیفیت بالایی برخوردار است . سودهای با کیفیت بالا دربردارنده سطح پایینی از اقلام تعهدی است و فاصله سودهای باکیفیت با جریان نقدی کم است. بنابرین تغییرات سود بر تغییراتقیمت سهام اثر معناداری خواهد داشت .
یکی از معیارهای کیفیت سود بررسی همبستگی بین سود و بازده سهام و قدرت توضیح دهندگی سود است . معیارهای دیگری همچون حجم دارایی‌های نامشهود ، تکرار پذیری زیان های حسابداری ، نسبت های قیمت به ارزش دفتری و بدهی به حقوق صاحبان سهام ، رشد فروش ، نوسان پذیری سود و سهم اقلام خاص بر سود خارج نیست و به عنوان معیار کیفیت سود قرار گرفته است . شرکتهایی که کیفیت سود پایینی دارند نیز معمولاً همبستگی بین سود و بازده آن ها کم است و قدرت توضیح دهندگی سود پایین است ، رشد فروش بالایی دارند ، نوسان پذیری سود آن ها آن ها بالا است و زیان برای دوره های بیشتری گزارش شده و نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام بالاتری دارند (لوگی ۲۰۰۲)[۴].
در مقالات مختلف در تعریف مفهوم کیفیت سود به دو ویژگی برای تعیین کیفیت سود اشاره شده است :
یکی سودمندی تصمیم و دیگری ارتباط بین این مفهوم و سود اقتصادی مدنظر آقای هیکس می‌باشد . به عبارت دیگر کیفیت سود عبارت است از بیان صادقانه سود گزارش شده از سود هیکسیان . منظور از بیان صادقانه تطابق این توصیف بیان شده و آن چیزی است که ادعای آن را دارد ، می‌باشد . (بیانیه مفهومی شماره ۲ ، پاراگراف ۶۳)
یعنی کیفیت سود بالا نشان دهنده مفید بودن اطلاعات سود برای تصمیم گیری استفاده کنندگان و همچنین مطابقت بیشتر آن با سود اقتصادی هیکس می‌باشد اما به دلیل آنکه افراد از اطلاعات در تصمیمات متفاوتی استفاده می‌کنند ، امکان ارائه یک تعریف جامع از سود وجود ندارد .
برخی تحلیل گران مالی ، کیفیت سود را به عنوان سود عادی و مستمر ، تکرار پذیر و ایجاد کننده جریان نقدی حاصل از عملیات می دانند ; آن ها معتقدند که کیفیت سود رقمی بین سود خالص گزارش شده و جریان نقدی حاصل از عملیات منهای ارقام غیر تکراری می‌باشد .
تا کنون متخصصان مالی نتوانسته اند به یک محاسسبه مستقل از سود که از نظر آن ها کیفیت لازم را دارا باشد ، دست یابند . در این حالت متخصصان مالی با انجام تعدیلات مناسب ، می‌توانند به یک دامنه که به شکل صحیح تر نشانگر کیفیت سود نسبت به سود خالص گزارش شده باشد دست یابند . بنابرین مفهوم کیفیت سود ، یک امر تعریف شده ثابت نیست که بتوان به آن دست یافت ، بلکه مفهومی است نسبی که به ارتباط آن با دیدگاه ها و نگرش ها بستگی دارد .
۲-۱-۵) اهمیت ارزیابی کیفیت سود
مطابق با مفهوم سودمندی تصمیم که توسط FASB ارائه گردید ، کیفیت سود و به صورت عام تر کیفیت گزارشگری مالی مورد علاقه کسانی است که از گزارشات مالی برای تصمیم گیری‌های سرمایه گذاری و انعقاد قراردهادهای مختلف استفاده می‌کنند . علاوه بر این می توان گفت که از دیدگاه تدوین کنندگان استاندارد ، کیفیت گزارشات مالی به صورت غیر مستقیم نشان دهنده کیفیت استانداردهای گزارشگری مالی می‌باشد . سود گزارش شده و روابطه به دست آمده از آن معمولاً در قراردادهای حقوق و پاداش و قراردادهای استقراض شده استفاده می‌شوند . تصمیم گیری برای قراردادیکه بر اساسکیفیت سود پایین باشد باعث انتقال ناخواسته ثروت خواهد شد . برای مثال سودهای بیش از حد نشان داده شده که به عنوان معیار ارزیابی عملکرد مدیریت قرار می‌گیرد ، منجر به تعلق حقوق و مزایای بیش از اندازه به مدیریت خواهد شد . به گونه ای مشابه سودهای متورم ممکن است ورشکستگی ناگهانی شرکت را پنهان سازد که این خود باعث اعتباردادن نادرست از سوی اعتباردهندگان خواهد شد .
از دیدگاه سرمایه گذاری کیفیت سود پایین مطلوب نمی باشد چرا که نشانگر وجود ریسک در تخصیص منابع به آن بخش می‌باشد . کیفیت سود پایین کارایی نداشته ، چرا که باعث کاهش رشد اقتصادی از طریق تخصیص نادرست سرمایه ها خواهد شد . از طرفی کیفیت سود پایین باعث انحراف منابع از طرح های با بازدهی واقعی به طرح های با بازدهی غیر واقعی شده که کاهش رشد اقتصادی را در پی خواهد داشت .
بلاخره این که زمانی که تدوین کنندگان استانداردهای حسابداری در جستجوی بازخورد استانداردها در مورد اینکه آیا استانداردهای تدوین شده کارا بوده اند یا خیر ، می‌باشند به خروجی های سیستم حسابداری از جمله سود گزارش شده توجه خواهند کرد . معیار ارزیابی کارایی مطابق چارچوب مفهومی FASB ، سودمندی تصمیم می‌باشد . علاوه بر آن می توان میزان بیان صادقانه سود حسابداری گزارش شده از سود هیکسیان را به عنوان معیار ارزیابی در نظر گرفت .
۲-۱-۶) عناصر تأثیرگذار بر کیفیت سود (ظریف فرد ، ۱۳۷۸ ، ۲۴)
۲-۱-۶-۱)روش های حسابداری
۲-۱-۶-۲) برآوردهای حسابداری
۲-۱-۶-۳) سیستم کنترل‌های داخلی و مدیریت
۲-۱-۶-۴) نوع صنعت
۲-۱-۶-۵) ویژگیهای مالی
۲-۱-۶-۶) عوامل سیاسی
۲-۱-۶-۱) روش های حسابداری
طبق منابع متعدد(ریچاردسون ۲۰۰۲ و تاچر۱۹۷۴) ، کیفیت سود متأثر از روش های حسابداری است که نتایج عملیات شرکت را به طور روشن و صریح نشان می‌دهد . روش های محافظه کارانه حسابداری با کیفیت سود مرتبط بوده و بر آن می افزاید . این بدین معنی است که سودی که بر اساس روش های حسابداری محافظه کارانه محاسبه شده باشد در مقایسه با سودی که بر اساس روش های حسابداری غیر محافظه کارانه به دست آمده باشد ، از کیفیت سود بالاتری برخوردار است . تحلیل گران مالی نیز با این دیدگاه موافقند به ساختار سود خالصی که طبق روش های محافظه کارانه به دست آمده باشد ، به عنوان راهنمایی برای پیش‌بینی درآمدهای آتی اتکا می‌کنند . علی رغم مبحث فوق ، نیاز به ذکر است که استفاده از روش های محافظه کارانه افراطی نیز سبب خواهد شد که سود گزارش شده گمراه کننده و قابلیت استفاده برای پیش‌بینی درآمدهای آتی را نداشته باشد .
بسیاری از استفاده کنندگان صورت‌های مالی معتقدند که روش های حسابداری مورد استفاده باید به نحوی محافظه کارانه اعمال شوند که روندی به سوی جریان نقدی داشته باشد .
به طور خلاصه در رابطه با روش های حسابداری محافظه کارانه یا غیرمحافظه کارانه ، می توان چنان ادعا کرد که سودی که واقعیت اقتصادی را منعکس می کند از کیفیت سود بالاتری برخوردار است . واقعیت اقتصادی بدین معنا است که فراز و نشیب های موقعیت تجاری شرکت بدون هموارسازی مصنوعی مورد شناسایی قرار گیرد .
