حال برآنیم اهمیت سود را با توجه به موارد فوق مورد بررسی قرار دهیم و برای این سوال که اهمیت سود تا چه اندازه است پاسخی جامع پیدا کنیم. پاسخ این سوال که به دیدگاه ما مربوطه بستگی دارد. اگر ما تمام منابع اطلاعاتی را که در تعیین قیمت سهام تاثیر گذار میباشند در نظر بگیریم سودها تنها قسمت کمی از این منابع را تشکیل میدهند. با وجود این، سودها نیز حداقل به اندازه سایر منابع اطلاعاتی نقش دارند، به ویژه اگر واکنش قیمت سهام را نسبت به نوعی اعلام سود که به طور متوالی صورت میگیرد، در نظر بگیریم. علاوه بر این، سایر داده ها ممکن است که منابع اطلاعاتی درباره سود باشند. حال اگر سودها به عنوان اطلاعات مهم در نظر گرفته شوند، طبیعی است که سرمایهگذاران سعی کنند تا اطلاعات دیگر را که در پیشبینی سود مؤثرند، به دست آورند.
باید یادآوری شود که شواهد تجربی نشان ندادهاند که قیمتهامستقیماً به سودها واکنش نشان میدهند. برای مثال سایر داده ها اغلب با اعلام سود همراه میباشند. تغییرات سود ممکن است همبستگی بالایی را با تغییرات قیمت نشان دهند چون آن ها با سایر داده ها که قیمتها نسبت به آن ها واکنش نشان میدهند، همبستگی دارند. لذا باید گفت که اهمیت سود هنوز به خوبی روشن نیست.
۲-۲-۴ چارچوب مفهومیگزارشگری
طبق چارچوب مفهومی، هدف حسابداری، گزارشگری مالی به گونهایست که اطلاعات ارائه شده منجر به اتخاذ تصمیمات مفید از سوی استفاده کنندگان شود. بایستی اطلاعات ارائه شده دارای ویژگیهایی باشند که از آن ها تحت ویژگیهای کیفی یاد شدهاست؛ ویژگیهای کیفی[۱۸]برای اولینبار توسط هیئت استانداردهای حسابداری مالی (FASB) پس از آنکه اهداف حسابداری را شرح و بسط داد در بیانیه مفاهیم حسابداری مالی شماره۲ (۲ SFAC)[19] ارائه شد، بیانیه مفاهیم حسابداری مالی شماره ۲ پلی است میان SFAC شماره۱ مربوط به اهداف گزارشگری مالی از یک طرف و در طرف دیگر سایر بیانیههای مفاهیم حسابداری مالی چارچوب مفهومی. دو ویژگی کیفی اولیه که به مدد آن ها میتوان اطلاعات بهتر و با کیفیتتر را جهت تصمیمگیری تشخیص داد عبارتند از مربوط بودن و قابل اتکا بودن و سود به عنوان یکی از اطلاعات مهم گزارشگری مالی نیز از این قاعده مستثنی نیست.
سودی با کیفیتتر است که قابل اتکا بودن و مربوط بودن بالایی داشته باشد و هر چه این ویژگیهای اطلاعات افزایش یابد جهت تصمیمگیری فایدهمندتر خواهند بود. با توجه به محدودیتهای مربوط به هزینه اطلاعات و اهمیت آن ها، میتوان گفت که هر چه مربوط بودن و قابل اتکا بودن اطلاعات افزایش یابد اطلاعات برای استفاده کنندگان مفیدتر خواهد بود(پرتوی و پوریانسب، ۱۳۸۰).
در اتخاذ تصمیم یکی از مهمترین نکات مورد توجه نتیجه تصمیم است که به دلیل ارتباط نتیجه تصمیم به آینده تعیین نتیجه و پیامد تصمیم از طریق پیشبینی صورت میگیرد. بنابرین اطلاعات حسابداری برای این که بتواند در راستای تسهیل تصمیمگیری به سرمایهگذاران کمک کند، باید دارای توان پیشبینی باشد. ارزش پیشبینی از این جهت که میتواند با ارتقاء (افزایش) توانایی تصمیمگیرندگان باعث ایجاد تفاوت در تصمیمات شود به بعد مربوط بودن اطلاعات وابسته است، زیرا این قابلیت میتواند از طریق ایجاد نظارات در مورد جریان وجهنقد و سودهای آتی بر تصمیمات تأثیرگذار باشد.
ویژگیهای کیفی اطلاعات حسابداری عبارت است از صفت و کیفیتی از اطلاعات حسابداری که مفید بودن و اثربخشی آن را افزایش میدهد. در واقع ویژگیهای کیفی خصوصیاتی هستند که اطلاعات را فراهم شده و گزارشات را برای استفاده کنندگان قابل استفاده میسازند. یکی از دو بعد اصلی ویژگیهای کیفی مربوط بودن میباشد، به این مفهوم که اطلاعات برای این که قابل استفاده باشند باید به نیازهای تصمیمگیری استفاده کنندگان مربوط باشند و اطلاعات آنگاه دارای کیفیت مربوط بودن هستند که بتوانند از طریق کمک به استفاده کنندگان در ارزیابی رویدادهای گذشته، حال و آینده، یا از طریق تأیید یا اصلاح ارزیابی گذشته آن ها، تصمیمات اقتصادی آنان را تحت تأثیر قرار دهند(بهرامفر و رسولی، ۱۳۸۷).
۲-۳- خصوصیاتکیفیاطلاعات[۲۰] مالی
خصوصیات کیفی به خصوصیاتیاطلاق میشود که موجب میگردد اطلاعات ارائه شده در صورتهای مالی برای استفاده کنندگان در راستای ارزیابی وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطافپذیری مالی واحد تجاری مفید واقع شود. برخی خصوصیات کیفی به محتوای اطلاعات مندرج در صورتهای مالی و برخیدیگر به چگونگی ارائـه این اطلاعات مربوط میشود.
خصوصیات کیفی اصلیمرتبط با محتوای اطلاعات، «مربوط بودن»[۲۱] و «قابلاتکابودن»[۲۲] است. هرگاهاطلاعات مالی مربوط و قابل اتکا نباشد، مفید نخواهد بود. اطلاعاتی مربوط تلقی میشود که بر تصمیمات اقتصادی استفاده کنندگان در ارزیابی رویدادهایگذشته، حال یا آینده یا تأیید یا تصحیح ارزیابیهای گذشته آن ها مؤثر واقع شود.
جدول ۲-۱- رابطه بین خصوصیات کیفی اطلاعات مالی
اهمیت
اطلاعاتی که حائز اهمیت نیست نمیتواند مفید باشد کیفیت آستانه ای
قابل اتکابودن
مربوط بودن
نوعی موازنه لازم است خصوصیات کیفی اصلی مرتبط با محتوای اطلاعات
اطلاعاتی که عاری از اشتباه و تمایلات جانبدارانه باشد اطلاعاتی که بر تصمیمگیریها تاثیر گذارد
ارزش تاییدکنندگی و پیشبینی کنندگی
انتخاب خاصه
کامل بودن
احتیاط
بیطرفی
بیان صادقانه
رجحان محتوا برشکل
قابل فهم بودن
قابل مقایسه بودن
میزان توان استفاده کننده
ادغام و طبقه بندی
اقشای مناســب مثل: رویه های حسابداری و ارقام مقایسه ای
ثبات رویه
موازنه بین خصوصیات کیفی
به موقع بودن
ملاحظات منفعت و هزینه