برخی از تأمین کنندگان مراقبت سلامت در ایالات متحده با سند مالی شرکت بیمه در صورتی موافقت خواهند کرد که بیماران به امضای قراردادی تمایل نشان دهند که مسئولیت عدم پرداخت هزینه ها از سوی شرکت بیمه را بپذیرند. شرکت بیمه مبالغی را به تأمین کنندگان بیرون از شبکه و بر اساس هزینه ها و
حق الزحمه های منطقی و مرسوم پرداخت می‌کند که ممکن است کمتر از حق الزحمه معمول تأمین کننده باشد. همچنین تأمین کننده قراردادی مجزا با بیمه گر دارد که میزان نرخ‌های تخفیف یا سرانه حق الزحمه های استاندارد تأمین کننده را تصدیق می‌کند. معمولاً این وضعیت به بیمار هزینه های کمتری را نسبت به بستن قرارداد با یک تأمین کننده درون شبکه تحمیل می‌کند.
سیستم سلامت
سیستم سلامت که گاهی اوقات سیستم مراقبت سلامت یا مراقبت بهداشت نیز نامیده می‌شود، سازمانی مردمی، مؤسسه و منبعی برای ارائه خدمات مراقبت سلامت می‌باشد که تأمین کننده نیازهای سلامت جوامع هدف می‌باشد.
شمار بسیاری از سیستم های سلامت در اطراف جهان وجود دارد که سوابق و ساختارهای سازمانی آن ها ملی و کشوری می‌باشند. در برخی از کشورها، برنامه ریزی سیستم سلامت در میان شرکت کنندگان بازار توزیع شده است. در سایر کشورها، تفاهمی‌میان دولت‌ها، اتحادیه های تجاری، مؤسسه های خیریه، اقشار مذهبی یا بخش‌های هماهنگ اتخاذ می‌شود تا خدمات مراقبت سلامت برنامه ریزی شده ای را با هدف جوامعی که به آن ها خدمت رسانی می‌کنند، ارائه کنند. البته برنامه ریزی مراقبت سلامت اغلب به جای چرخشی، پویا توضیح داده شده است (کاکستون، ۲۰۰۹).
اهداف
بر اساس سازمان بهداشت جهانی، اهداف سیستم‌های مراقبت سلامتی عبارتند از تأمین خوب سلامت و بهداشت برای شهروندان، مسئولیت پذیری در برابر توقعات اجتماع و توانایی عادلانه در سرمایه گذاری در زمینه‌های بهداشتی. پیشرفت آن ها بستگی به پیشبرد چهار عملکرد حیاتی از سوی سیستم‌های آن ها می‌باشد: تأمین خدمات مراقبت سلامت، تولید و گسترش منابع، امور مالی، و نظارت بر خرج سایر ابعاد پویایی سیستم‌های سلامت شامل کیفیت، کارایی، شایستگی و سرمایه (برابری) (کاکستون، ۲۰۰۹).
همچنین در ایالات متحده به عنوان پنج C شناخته می‌شوند: هزینه، پوشش، توافق، پیچیدگی و بیماری مزمن همچنین تداوم مراقبت سلامتی یک هدف مهم به شمار می‌رود(مقاله آینه های روی دیوار[۱۵]، ۲۰۰۹).
اغلب سیستم سلامت از دیدگاه ساده سازی[۱۶] تعریف می‌شود، به عنوان مثال کاهش و ساده سازی آن به سیستم مراقبت سلامتی. به عنوان مثال در بسیاری از انتشارات، هر دو عبارت به طور تبادل پذیری مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی از نویسندگان (شاون[۱۷]، ۲۰۱۰) بحثهایی را برای گسترش و توسعه مفهوم سیستم‌های سلامتی عنوان کرده‌اند که بیانگر ابعاد بیشتری برای توجه و بررسی می‌باشد:
سیستم‌های سلامت را نباید بر حسب تنها اجزای آن ها بیان نمود بلکه عنوان کردن روابط موجود میان آن ها نیز حائز اهمیت است؛
سیستم‌های سلامت نباید تنها شامل جنبه نهادی یا تأمینی سیستم سلامت باشند بلکه جنبه اجتماعی آن نیز مهم است؛
سیستم‌های سلامت را باید بر حسب اهداف آن ها مشاهده نمود که علاوه بر اینکه شامل بهبود سلامت می‌باشند، دربرگیرنده برابری (سرمایه)، مسئولیت پذیری در برابر توقعات قانونی، توجه به بزرگی و امور مالی نسبتاً خوب از میان سایر عوامل نیز هستند؛
سیستم‌های سلامت را باید بر حسب عملکرد آن ها نیز تعریف نمود که شامل تأمین مستقیم خدمات، خواه پزشکی و خواه بهداشت عمومی‌و نیز سایر عملکردهای محتمل مانند نظارت بر خرج (مباشرتی)، امور مالی و تولید و گسترش منابع (که احتمالاً شامل پیچیده ترین موضوع بحث برانگیز یعنی نیروی کار بهداشت می‌باشد) می‌باشد.
مقایسه ی وضعیت سیستم سلامت ایران با دنیا
اگر وضعیت سیستم سلامت ایران را با دیگر کشورها مقایسه کنیم، متوجه می‌شویم که در وضعیت نامناسبی هستیم. سازمان جهانی بهداشت به رتبه بندی کشورها ازلحاظ سیستم سلامت در جهان اقدام کرده‌است. بین ۱۹۰ کشور مطالعه شده، کشور ایران رتبه ۹۳ را احراز کرده‌است. ملاحظه می شود که کشور های توسعه یافته اروپایی و امریکایی مرتبه های اول را احراز کرده و در مقا یسه با کشور های منطقه و اسلامی، ایران رتبه کم تر ی را احراز کرده‌است (برای اطلاع به رتبه کشور های عمان با رتبه ۸، عربستان سعودی با رتبه ۲۶ ، امارات متحده عربی با رتبه ۲۷ توجه کنید) (سالنامه آماری سازمان بهداشت جهانی، ۲۰۱۰).
با توجه به مطالب گفته شده، در طول سال های اخیر، عمدتاًً به دلیل پوشش های نامناسب بیمه های اولیه و سنگین بودن هزینه های درمانی، بیمه های تکمیلی مرکز توجه و استقبال مردم واقع شده اند. به عبارتی در کشور ایران، هم بیمه گر اولیه و هم تکمیلی هریک بخشی از هزینه های درمانی را پوشش می‌دهند و بعضاً ممکن است، هم پوشانی داشته باشند. با این حال، بیمه تکمیلی درمان به دلایل متعددی، ازجمله نبود مرز مشخص بین خدمات و تعهدات بیمه گر اولیه و تکمیلی، نبود پوشش همه جانبه بیمه تکمیلی در برابر تنوع بسیار زیاد روش های تشخیصی و درمانی، انحصار بازار بیمه اولیه و . . . با استقبال خوبی روبه رو نبوده و ازطرفی استقبال کنندگان نیز از رضایت مندی چندانی برخوردار نیستند . در سال ۱۳۸۶ ، حدود ۸ درصد از بازار بیمه کشور مربوط به رشته بیمه درمان تکمیلی بوده است . این موضوع تأثیر بسزایی در وضعیت نظام سلامت ایرانیان می‌گذارد. در مقایسه با دیگر کشورها، وضعیت نظام سلامت ایران نامناسب بوده و بین ۱۹۰ کشور دنیا، رتبه ۹۳ را احراز کرده ایم که علاوه بر کشور های توسعه یافته از بسیاری از کشور های درحال توسعه و نیز کشور های منطقه خاورمیانه نیز رتبه پایین تری را احراز کرده ایم.
به منظور ارزیابی رتبه سلامت کشور معمولاً سه شاخص سهم سلامت از درآمد ناخالص داخلی، سرانه درمان و سهم عادلانه مردم از هزینه های بخش سلامت به کارگرفته می‌شوند که:
الف. در شاخص سهم سلامت از درآمد ناخالص داخلی، حدود ۶/۴ درصد از درآمد ناخالص داخلی کشور مربوط به هزینه های سلامتی است که در کل دنیا این شاخص حدود ۱۰ درصد است.
ب. شاخص سرانه سلامتی در ایران، حدود ۲۵۳ دلار امریکا است که در کل جهان این شاخص ۳/۵ برابر ایران؛ یعنی حدود ۸۰۲ دلار برآورد می شود.
ج. شاخص سهم مردم از هزینه های سلامت نیز نشان می‌دهد که بیش از ۹۰ درصد از هزینه های خصوصی سلامتی، یعنی بیش از ۵۰ درصد هزینه سلامتی را مردم پرداخت می‌کنند که متوسط جهانی در این زمینه ۴۳ درصد است.
تعریف سازمان بهداشت جهانی
سازمان بهداشت جهانی[۱۸]، سیستم سلامت را به صورت زیر تعریف می‌کند:
