برخی مطالعات از میزان حق الزحمه به عنوان کیفیت حسابرسی استفاده کرده‌اند. پالمروس (۱۹۸۸) در تحقیق خود به ارتباط مثبت بین حق الزحمه حسابرسی و کیفیت حسابرسی دست یافته است.
پژوهش های انجام شده پیشنهادهای مختلفی را برای اندازه گیری کیفیت حسابرسی ارائه کرده‌اند.” تورنر[۳۵]” (۱۹۹۹) کیفیت حسابرسی را با بهره گرفتن از پیشنهادهای حسابرسان در اصلاح سود خالص اندازه- گیری کرده‌اند. برخی مطالعات دیگر نیز، کیفیت حسابرسی را به طور مستقیم ارزیابی کرده‌اند. برای نمونه، “لام و چنگ” (۱۹۹۴) سرپرستی کار و اعمال استانداردهای کنترل کیفیت را حین اجرای کار به عنوان تفاوت در کیفیت حسابرسی بررسی کرده‌اند (پور ایراندوست، ۱۳۹۱، ۹۱).
“دیویدسون و نیو” (۱۹۹۳) معیار اندازه گیری کیفیت حسابرسی را تفاوت بین سود پیش‌بینی شده و سود گزارش شده در شرکت های کانادایی قلمداد کرده‌اند. هرچه میزان این تفاوت بیشتر باشد کیفیت حسابرسی بالاتر و هرچه کمتر باشد، کیفیت حسابرسی پایین تر در نظر گرفته شده است. فرض اساسی در این تعریف این است که پیش‌بینی سود مستقل از کیفیت حسابرسی است، زیرا در دوره مورد بررسی این دو محقق، حسابرسان سود پیش‌بینی شده شرکت های کانادایی را فقط مورد بررسی اجمالی می‌دادند. بنابرین، چنانچه کیفیت حسابرسی بالاتر باشد، توان مدیریت در دست یابی به سود پیش‌بینی شده کمتر شده و از این رو، انحراف بین سود پیش‌بینی شده و سود گزارش شده افزایش می‌یابد (پور ایراندوست، ۱۳۹۱، ۹۱).
۲-۲-۱۰٫ چارچوب کیفیت حسابرسی
کیفیت حسابرسی در اغلب پژوهش های تجربی انجام شده پیرامون کیفیت حسابرسی به نوعی در رابطه با ریسک حسابرسی تعریف شده است. ریسک حسابرسی آن ریسکی است که حسابرس درباره صورت های کیفیت حسابرسی را به مالی حاوی تحریفات با اهمیت، نظر نامعتبر ارائه کند. برای مثال، دی آنجلو (۱۹۸۱) کیفیت حسابرسی را به عنوان احتمال ارزیابی بازار از (الف) تحریف های با اهمیت موجود در صورت های مالی که توسط حسابرس کشف شده است. و (ب) گزارش تحریف های مذکور، تعریف نموده است.
تعریف دی آنجلو ویژگی های انتقادی از درک تأثیر حسابرسی بر اطلاعات صورت های مالی را نشان می‌دهد. بیانیه ی مفاهیم بنیادی حسابرسی، به توانایی حسابرس برای کنترل کیفیت اطلاعات تولیدی با اطمینان بخشی از مطابقت آن ها با اصول پذیرفته شده ی حسابداری می پردازد. مطابق قسمت (الف) از تعریف دی آنجلو این امر به شایستگی (صلاحیت) حسابرس یا توانایی کشف تحریفات با اهمیت مربوط می شود. قسمت (ب) از تعریف فوق، یعنی احتمال گزارشگری تحریف مذکور، موکول به استقلال حسابرس می‌باشد. از آنجا که تضاد منافع بین تهیه کنندگان و استفاده کنندگان اطلاعات منجر به افزایش تقاضا برای حسابرسی می شود، بنابرین استقلال باید ویژگی بنیادی حسابرسی باشد. درجه ی شایستگی (صلاحیت) و استقلال حسابرس به اجزای کیفیت حسابرسی (که تحت عنوان مراقبت حرفه ای حسابرسی اشاره شد) وابسته است.
نکته ی مهمی که در تعریف دی آنجلو وجود دارد این است که این تعریف در زمینه ی احتمالات ارزیابی شده بازار جای می‌گیرد. از این رو، این تعریف به درک بازار از اینکه آیا حسابرس عملیات حسابرسی را با شایستگی انجام داده و نیز میزان درک از استقلال حسابرس، وابسته است. دی آنجلو، با معرفی درک بازار از شایستگی (صلاحیت) و استقلال حسابرس به سمت تأکید بر اجزای کیفیت حسابرسی (که تحت عنوان حسن شهرت حسابرسی به آن اشاره کردیم) تغییر جهت می‌دهد. این مطلب به آنچه در بیانیه پژوهش حسابرسی شماره ۶ تحت عنوان توانایی حسابرس برای افزایش اعتبار صورت های مالی توصیف شده است، مربوط می‌گردد. حسن شهرت حسابرس اغلب در پژوهش های تجربی پیرامون کیفیت حسابرسی آزموده شده است. بنابرین، اغلب در ادبیات مربوطه فاصله ی بین شایستگی (صلاحیت) و استقلال درک شده و واقعی مبهم می‌باشد. در راستای مطالب عنوان شده ترسیم نموداری وضعیت مذکور را بهتر نشان می‌دهد (حساس یگانه و قنبریان ، ۱۳۸۵، ۳).
نمودار ۲-۱٫ چارچوب کیفیت حسابرسی
کیفیت حسابرسی
حسن شهرت حسابرس
-
- شایستگی درک شده
- استقلال درک شده
مراقبت حرفه ای حسابرس
-
- شایستگی درک شده
- استقلال درک شده
محصولات کیفیت حسابرسی
اعتبار اطلاعات
درجه اطمینان استفاده کننده
نسبت به اطلاعات
کیفیت اطلاعات
به چه میزان اطلاعات شرایط اقتصادی واقعی را منعکس می کند
نمودار بالا رابطه ی بین ابعاد مختلف کیفیت حسابرسی را نمایش می‌دهد. این رابطه تأثیر اجزای کیفیت حسابرسی و محصولات کیفیت حسابرسی را بر اطلاعات صورت های مالی را ارائه می‌کند. اجزای کیفیت حسابرسی، یعنی حسن شهرت حسابرس و توانایی آگاهی دهندگی حسابرس، از ادبیات دانشگاهی و حرفه- ای برگرفته شده است. اجزای مذکور دو محصول کیفیت حسابرسی، یعنی اطلاعات معتبر و اطلاعات با کیفیت را تحت تأثیر قرار می‌دهند[۳۶]. حسن شهرت حسابرس بر دیدگاه استفاده کنندگان از مراقبت حرفه ای حسابرس استوار است، که این مطلب هم عموما غیر قابل مشاهده است.
همان طور که والاس[۳۷] بحث می‌کند مراقبت حرفه ای حسابرس کیفیت اطلاعات را با بهبود مناسبت، کاهش آلودگی و کاهش سوگیری اطلاعات تحت تأثیر قرار می‌دهد. این موضوع نشان می‌دهد که توانایی حسابرس برای ارائه ی اطلاعاتی درباره ی تفاوت بین شرایط اقتصادی گزارش شده ی صاحبکار و شرایط اقتصادی غیر قابل مشاهده و ” درست ” صاحبکار کمینه می‌باشد. مهمتر از همه اینکه مراقبت حرفه ای حسابرس باید با گزارش مالی شرایط اقتصادی درست صاحبکار و کیفیت برتر اطلاعات ارتباط نزدیک تری داشته باشد. توانایی اثربخشی نظارت حسابرسی تحت تأثیر شایستگی و بی طرفی حسابرس (در واقع استقلال حسابرس) قرار دارد. بنابرین در سطح خرد می‌تواند رابطه مبهمی بین کیفیت اطلاعات درک شده و توانایی نظارت حسابرس وجود داشته باشد. به هر حال در تنظیم مجدد درک واقعیت اطلاعات افشا شده، انتظارات معقولی باید وجود داشته باشد (حساس یگانه و قنبریان ، ۱۳۸۵، ۴).
