۴- نیاز به استقلال طلبی فرد را ارضإ می کند.

1. موجب افزایش اعتماد به نفس و خود باوری در فرد می شود(دهستانی،۱۳۹۲).

۲-۱-۱۱-۲- مراحل تصمیم گیری

۱- مشخص کردن موضوع یا چالش: در این مرحله موضوع یا مشکل را تعریف و مشخص می‌کنیم، در مواقعی که فرصت لازم وجود داردبت یاداشت کردن موضوع اصلی و تقسیم کردن به اجزاء تشکیل دهنده آن به بررسی دقیق تر می پردازیم.

۲- جمع‌ آوری اطلاعات: در این مرحله تمامی تمامی راه حل های موجود را از طریق بارش فکری جمع‌ آوری می‌کنیم، تمامی راه حل ها چه خوب وچه بد را که به ذهنمان می‌رسد را یادداشت کرده و از هر یک را ارزش گذاری کرده یا نمره می‌دهیم.

۳-برسی عواقب هر انتخاب: در این مرحله تلاش می‌کنیم تا با بهره گرفتن از نیروی فکر و تجارب ذهن و همچنین نظرات دیگران به بررسی و پیش‌بینی پیامدهای مثبت و منفی هر یک از انتخاب های خود در مرحله قبلی بپردازیم.

۴- اجرای تصمیم گیری: در این مرحله بهترین راه حل بررسی شده از میان انتخاب های قبلی را به مرحله اجرا می گذاریم و تصمیم خود را عملی می‌کنیم.

۵- ارزشیا بی مجدد: در این مرحله تصمیم گرفته شده را پس از اجرا ارزیابی می‌کنیم اگر به نتایج مفید و مثبت دست یافتیم نشانه آن است که تصمیم گیری ما درست و موفقیت آمیز بوده است. ولی اگر به نتیجه مورد نظر دست نیافتیم، راه حل های قبلی را مجددأ بررسی می‌کنیم تا تصمیم گیری مناسب تری اتخاذ گردد(رضایی،۱۳۸۷).

۲-۱-۱۱-۳- راه کارهای تصمیم گیری درست و منطقی:

۱- در تصمیم گیری بهتر است با افراد آگاه، و متخصص و با تجربه مشورت نماییم.

۲- ‌در مورد تصمیم گیری گروهی یا خانوادگی بهتر است نظر تمامی افراد گروه را جویا شویم.

۳-برای اینکه تصمیم گیرنده خوبی باشیم، سعی کنیم خود آگاهی خود را افزایش دهیم.

۴- ‌در مورد مسایل شخصی با حفظ و تقویت اعتماد به نفس، اجازه ندهیم دیگران برای ما تصمیم بگیرند.

۵- مسئولیت پیامدهای تصمیم خود را شخصاً به عهده بگیریم.

۶- با مدیریت و کنترل هیجان های خود تصمیمات منطقی تری بگیریم. همان طور که حضرت علی(ع) فرمودند: هنگام خشم، نه تصمیم، نه تنبیه، نه دستور

۷- در تصمیم گیری های خود به تمام جوانب موضوع توجه کنیم.

۸- سعی کنیم قبل از اجرای تصمیم خود تمام پیامدهای مثبت و منفی آن را بررسی کنیم و امتیاز بدهیم.

۹- نگاه مثبت، توام با فکر وشناخت باعث می شود که تصمیم های درست تر و منطقی تربگیریم.

۱۰- فرصت تصمیم گیری را از دیگران، به ویژه فرزندانمان دریغ نکنیم وبه آن ها اجازه دهیم در مسایل مربوط به خودشان تصمیم گیری داشته باشند.

۱۱-شهامت تصمیم گیری را در خود و دیگران تقویت کنیم.

۱۲- به عوامل مؤثر در تصمیم گیری مانند اطلاعات درست، تأثیر فشار گروه ها و دوستان، هنجارهای(جامعه، فرهنگ، مذهب)، رسانه های جمعی و… توجه نماییم.

۱۳- به منظور جلب توجه فرزندان به پیامدهای هر تصمیم گیری ‌در مورد برخی از مخاطره آمیزترین دوره نوجوانی با آن‌ ها گفت وگو کنیم.

۱۴- هدف گذاری در زندگی مقدمه ی تصمیم گیری است. به عبارت دیگر افرادی که اهداف کوتاه مدت خود را در کلیه شئونات زندگی مشخص کرده باشند، راحت تر و مناسب تر تصمیم گیری می‌کنند.

۱۵- مطالعه زندگی نامه افراد موفق در عرصه علم ادب و اقتصاد و… می‌تواند زمینه ی تصمیم گیری های مناسب تر را در فرد مهیا سازد(رضایی،۱۳۸۷).

۲-۱-۱۱-۴- روش های معمول در تصمیم گیری

افراد مختلف به شیوه های مختلفی تصمیم می گیرند. برخی افراد خیلی زود تصمیم می گیرند و برخی نیز در بسیاری از موقعیت ها خیلی دیر تصمیم می گیرند. به طور کلی روش های مختلف تصمیم گیری عبارتند از:

تصمیم گیری احساسی

در این نوع تصمیم گیری فرد بر اساس احساسات خود نسبت به یک موقعیت یا مسئله ونیز بر اساس پیش داوری های خود تصمیم گیری می‌کند.

تصمیم گیری آنی

فرد در یک لحظه بدون تفکر زیاد، تصمیم می‌گیرد. این افراد ‌در مورد تصمیم های خود زیاد فکر نمی کنند.

واگذاری تصمیم گیری به دیگران

این قبیل افراد همیشه به کسی احتیاج دارند تا برای آن ها تصمیم بگیرد. برخی از این افراد به دلیل فرار از مسئولیت پذیری وترس از شکست، مسؤلیت تصمیم های خود را به دیگران واگذار می‌کنند. به عبارت دیگر به دیگران اجازه می‌دهند ‌در مورد آنان تصمیم بگیرند.

پشت گوش انداختن

این افراد تصمیم گیری را مرتب به تعویق می اندازند تا زمانی که مجبور به تصمیم گیری شوند.

تصمیم گیری منطقی

این تصمیم گیری بر اساس تجزیه و تحلیل موقعیت(مشکل)، بررسی مزایا و معایب راه های مختلف، ارزیابی نقاط قوت و ضعف انتخاب های مختلف انجام می شود.تصمیم گیری، پس از ارزیابی و بررسی تمام راه حل های ممکن، بهترین روش تصمیم گیری است(محمدخانی،۱۳۸۹).

۲-۱-۱۲- مهارت تفکر خلاق

تعریف: مهارتی است که شخص از تلفیق مهارت های حل مسئله وتصمیم گیری، از افکار یا روابط نو برخوردار شده و قدرت کشف و انتخاب راه حل های جدید را پیدا می‌کند. این نوع تفکر، هم به مسأله و هم به تصمیم گیری مناسب کمک می‌کند با بهره گرفتن از این نوع تفکر، راه حل های مختلف و پیامدهای هر یک از آن ها بررسی می شود تا در اختیار روند تصمیم گیری قرار گیرند این امر فرد را قادر می‌کند تا مسایل را از ورای تجارب مستقیم خود در یابد و حتی در زمانی که مشکلی وجود ندارد و تصمیم گیری خاصی لازم نیست، سازگاری و انعطاف پذیری بیشتری به زندگی روزمره خود بپردازد(رضایی،۱۳۸۷).

۲-۱-۱۲-۱- اصول تفکر خلاق:

۱- برای اینکه بهتر بتوانید از فکر خلاق خود استفاده کنید هر گونه تصمیم گیری را عقب بیندازید.

۲- ذهن خود را آزاد بگذارید.

۳- تا آن جایی که می توانید راه حل های بشتری بیاید. حتی بکوشید راه حل های منفی را هم مطرح کنید.

۴- هیچ نوع قضاوتی را انجام ندهید.

۵- تا آنجایی که می توانید راه حل تولید کنید(رضایی،۱۳۸۷).

۲-۱-۱۲-۲- فواید مهارت تفکر خلاق

۱- تفکر خلاق باعث می شود ذهن انسان باز و گسترده شود.

۲- تفکر خلاق باعث می شود فرد برای مشکلات خود راه حل های متعدد پیدا کند.

۳- مانع از نا امیدی، در ماندگی و استیصال می شود.

۴- از اقدام به خود کشی جلو گیری مد کند.

۵- از اعتیاد جلو گیری می‌کند.

۶-از آسیب های روانی و اجتماعی جلو گیری می‌کند(نوری،۱۳۸۹).

۲-۱-۱۲-۳- ویژگی‌های یک فکر خلاقانه

۱- روان بودن تفکر : توانایی تولید تعداد زیادی پاسخ متفاوت در مدت زمانی خاص ومعین.

۲- قابلیت تغییر پاسخ ها : توانایی تولید پاسخ هایی با خصوصیات متفاوت از هم.

۳- بکر بودن فکر : توانایی تولید پاسخ های غیر معمول وغیر عادی.

۴- ماهرانه بودن پاسخ ها : توانایی توسعه دادن و گسترش یک فکر و استفاده ماهرانه وزیرکانه از فکر(دهستانی،۱۳۹۲).

۲-۱-۱۲-۴- موانع خلاقیت فرزندان در خانواده

۱- تأکید بیش از حد والدین بر هوش و حافظه کودک.

ارتباط بین رزمنده معلول با نقش های وی درخانواده یکی دیگر ‌از مشکلات می‌باشد. در این زمینه جانسون (۱۹۸۰میلادی) می نویسد : هر چه شدت معلولیت رزمنده بیشتر باشد جابجایی نقش ها ‌و مسئولیت ها درمیان خانواده نیز شدت می‌یابد ، لذا در صورتی که اعضاء خانواده آن را بپذیرند یک امرعادی بنظر می‌رسد و فشار و استرس جدیدی ایجاد نمی شود . اما اگر این جابجایی مسؤلیت و نقش ها مورد قبول اعضاء خانواده قرار نگیرد، باعث کشمکش های پیچیده می‌گردد که در نهایت موجب ایجاد استرس های جدید و اختلال در نظام و سلامت خانواده می شود(نوربالا،۱۳۷۲ ) .

تقدیسی(۱۳۶۴) در بررسی های خود درمورد مشکلات جانبازان اینچنین می نویسد: مشکلات جانبازان شامل این موارد است . ناراحتیهای جسمی ، فقدان مسکن مناسب ، نداشتن شغل ، نبودن آموزش صحیح و مناسب عدم تفریحات و سرگرمی های مناسب و متنوع ، عدم آگاهی مردم و سازمان‌های مربوط به جانبازان از نیازها و انتظارات آن ها ، نبودن برنامه های آینده نگر، مشکلات روحی روانی، کمبود کادر توانبخشی، نحوه برخورد اطرافیان، تطبیق دادن خود با وضع جدید .

با توجه به آنچه گفته شد به طور کلی مشکلات جانبازان را می توان به صورت ذیل دسته بندی نمود. ۱- مشکلات جسمی ناشی از معلولیت

۲- مشکلات مربوط به نقصان در برآوردن نیازهای روانی

1. 1. مشکلات مربوط به اجتماع

1. 1. مشکلات مربوط به تحصیل و پیشرفت های علمی

1. 1. اقتصاد و امور مالی

1. 1. مشکلات مربوط به شغل ، کار و حرفه

1. 1. مشکلات مربوط به امور جنسی

1. 1. مشکلات رفتاری مربوط به اعضای خانواده

1. 1. بیماری صعب العلاج و رو به مرگ

1. 1. مشکلات مربوط به اعتقادات

1. مشکلات مربوط به ارزش‌های اجتماعی

اقدامات اصلاحی انجام شده در رابطه با معلولین و آسیب دیدگان جنگ

تاریخچه توجه و رسیدگی به مسائل معلولین وجانبازان شامل دو مرحله می شود ، مرحله اول مربوط به اقدامات عملی اصلاحی و تصویب قوانین در جهت ارائه خدمات مناسب به آن ها بوده است (که به ذکرآن خواهیم پرداخت). مرحله دوم ، زمانی است که با مسائل معلولین برخوردهای علمی شده است یعنی ، در این مرحله کوشش شده با انجام تحقیقات ومطالعات مناسب و با تکیه بر نتایج حاصله ، راه های سازگاری روانی و حضور دراجتماع ، افزایش کارایی و ایجاد مهارت‌های مقابله با مشکلات را در این افراد ایجاد و افزایش دهند

جنگ جهانی اول و دوم سبب معلولیت ده‌ها هزارنفراز افراد در اروپای شرقی و غربی گردید و توجه به مسئله معلولیت درکشورهای درگیر جنگ اهمیت ویژه ای یافت و بطورکلی چند عامل باعث افزایش توجه روان شناسان به موضوع معلولیت گردید : ۱- ابتکارات پزشکی موجب افزایش طول عمرافراد معلول گردیده است و این امر اهمیت تداوم مراقبت های روان پزشکی را درسراسر مراحل مختلف تحول زندگی این افراد واضح ترنموده است (در حالی که قبلاً به دلیل پایین بودن طول عمراین افراد مسائل روان شناختی مربوط به آنان دارای اهمیت چندانی نبود) .

1. با توجه به تأملهایی که نسبت به هزینه های مالی مربوط به نگهداری ، مراقبت ، توانبخشی و درمان معلولین ایجاد شده است، بدقت عمومی ‌در مورد این مشکل افزوده است . همچنین از لحاظ شیوع در تمام جوامع درصدی از کل جمعیت دارای معلولیت بدنی مادرزادی و یا در اثر بیماری‌های دوران طفولیت می‌باشد و این ‌به‌استثنای معلولیتهای گوناگون ناشی از حوادث مختلف مثل جنگ ، زلزله ، تصادف و …می‌باشد (غضنفری،۱۳۷۱).

اولین باری که مردم ایالات متحده نسبت به مسأله معلولین آگاهی واقعی به دست آوردند، در سال‌های اولیه قرن گذشته بود ونتایج اسفبار بیماری و جنگ باعث آن گردید . هنگامی که مجروحین جنگ به وطن بازگشته ، نگرش جدیدی نسبت به یاری رساندن ‌به این افراد به وجود آید و سبب شد مجامع قانون گذاری به یاری آنان بشتابند . ازسال ۱۹۴۰ تا بحال در نتیجه کمکهای بخش خصوصی ، کمکهای ایالتی و نیز کمکهای دولت مرکزی خدماتی که به آنان ارائه شد از رشدی مداوم برخوردار بوده است ، در این ایام همچنین بیمارستان‌ها و مدارس ویژه تأسیس شده و نیز طبق قوانین قوه مقننه تغییر شکل ساختمان‌ها می بایست به نوعی باشند که مجروحین جنگی بتوانند همانند افراد عادی از اماکن عمومی استفاده کنند . نتیجه مهمی که تصمیمها و قانون‌های مجامع قانون گذاری در برداشته ، تحرک برنامه های آموزشی و فراهم شدن امکاناتی برای قربانیان جنگ است ، تا آنان بتوانند ار نظر اقتصادی به صورت افرادی فعال برای جامعه در آیند . که این برای خود آنان و نیز برای جامعه اهمیت بسیاری دارد ، زیرا زمانی که آنان خودکفا شوند ، دیگر جامعه مخارجی را صرف مراقبت از آنان متحمل نخواهد شد ، تغییراتی که طی سالها در نگرش افراد نسبت به استخدام این افراد به وجود آمده است ، به بهبود وضع مالی آنان کمک شایانی ‌کرده‌است ( کشوری ، ۱۳۷۵).

تاریخچه توجه به مسائل معلولین در جهان بدرستی بعد از جنگ جهانی دوم (۱۹۱۸-۱۹۱۴) شروع می شود. در قاره امریکا در ایالات متحده در سال ۱۹۲۰ قانون توان بخشی حرفه ای به تصویب رسید . در سال ۱۹۲۶ دکتر هنری کسلر^[۱۵] اولین مرکز توان بخشی دولتی آن قاره را در نیوجرسی بنیاد نهاد. درقاره اروپا بعد از جنگ اسکار هلن هایم^[۱۶] به سرپرستس دکتر بیالسکی^[۱۷] در شهر برلن و درکشور آلمان تأسیس گردید سرپرست برنامه های آموزشی و پرورشی و حرفه ای جانبازان در این مرکز شخصی به نام هانزورتز^[۱۸] بوده است که اولین کتاب ‌در زمینه توانبخشی را تحت عنوان ” عصاهای خود را بشکن^[۱۹] ” به رشته تحریر درآورده است (نامداری ، ۱۳۶۸).

اولین کوشش‌های سازنده را می توان در اثناء جنگ جهانی دوم و بعد از آن مشاهده کرد که طی آن آسیب دیدگان جنگ را به تحرک وبازگشت به زندگی طبیعی وامی داشت . پس از پایان جنگ دوم به علت کثرت موارد معلولین ، اندیشه ایجاد مراکزمخصوص توانبخشی برای معلولین درانگلستان مطرح گردید. و امروزه به دنبال رشد و توسعه همان تفکر ، این عقیده مقبولیت جهانی یافته است . از جمله پژوهشگران نامی که از زمان جنگ به تحقیق و بررسی مسایل و نیازهای آسیب دیدگان با تلاش پی گیر و درخور تحسین پرداخته است ، پروفسور گاتمن ^[۲۰] انگلیسی است . وی یکی ازچهار نفربانیان اولین کنفرانس مربوط به معلولین است که در سال ۱۹۴۱ تشکیل گردید . گاتمن در مقدمه کتاب خود به نام (( تحقیق جامع در اطراف ضایعات نخاعی )) می نویسد : این کتاب حاصل سی سال تجربه شخصی من برروی بیش از چهارهزارمعلول ضایعات نخاعی است که تا کنون ‌در مراکز توانبخشی استوک ماندویل ^[۲۱] تحت درمان قرار گرفته اند. وی در کتاب یاد شده جنبه‌های درمانی و خصوصیات نیازهای اجتماعی و روانی معلولین را مورد بحث قرار داده است ( توانگر، ۱۳۷۳).

کارت امتیازی متوازن ترکیبی از معیارهای ارزیابی عملکرد است که شاخص های عملکرد جاری، گذشته و نیز آتی را شامل شده و معیارهای غیرمالی را در کنار معیارهای مالی قرار می‌دهد. در واقع کارت امتیازی متوازن چارچوب اثبات شده ای است که استراتژی سازمان را تشریح و عملیاتی می کند.(شفیعی، ۱۲۴:۱۳۸۷)

۱-۴-۲-۲-ویژگی های کارت امتیازی متوازن

به جای تمرکز تنها بر قسمتی از عملکرد یک دید کلی از عملکرد مجموعه برای مدیران ایجاد می‌کند. در واقع علاوه بر سنجه‌های مالی به تجارب مشتریان، رشد کارکنان و بهبود و بهره وری فرایند توجه دارد. کارت امتیازی متوازن از بروز مشکلات در یک قسمت به واسطه نادیده گرفتن سایر قسمتها جلوگیری می‌کند. کارت امتیازی متوازن انتظارات مشتریان را برای ما مشخص تر می‌کند. درک و ‌پاسخ‌گویی‌ به نیاز مشتریان عامل حیاتی در سیستم‌های مدیریت کیفیت است و لازمه بهبود فرآیندها و محصولات است. به علاوه مدیرانی که از کارت امتیازی متوازن استفاده می‌کنند، در خصوص تجارب کارکنان خود بینش لازم را کسب می‌کنند. سنجه‌های رشد و یادگیری اطلاعات لازم ‌در مورد رضایت کارکنان و عدم جابجایی آن ها از سازمان که هر دو این عوامل منجر به بهره وری و سود بیشتر است، به مدیران می‌دهند.

۲-۴-۲-۲-مراحل پیاده سازی کارت امتیازی متوازن

این امر در شش گام انجام می‌گیرد. در ادامه این شش قدم معرفی و بررسی می‌گردند.

قدم اول: در گام اول باید بنیادها و اعتقادات هسته‌ای سازمان مورد ارزیابی قرارگیرد. مانند:

۱- فرصت‌های بازار ۲- رقبا ۳- موقعیت مالی ۴- اهداف بلند و کوتاه مدت ۵- شناسایی آنچه رضایت مشتری را جلب می‌کند.

فلسفه وجودی سازمان (چرائی) را مأموریت‌ سازمان می‌نامند.

هر سازمان در پاسخ به یک سری نیاز ایجاد می‌شود و هدف آن رفع آن نیاز می‌باشد ‌بنابرین‏ قبل از هر اقدام باید مشخص شود که چه نیازهائی منجر به تشکیل سازمان گردیده‌است. اجزا مأموریت‌ سازمان عبارتند از

۱- مشتریان ۲- محصول ۳- فناوری ۴- بازارها ۵- توجه به مردم SWOT ۶- توجه به کارکنان – ۷ حوزه جغرافیایی سازمان

در SWOT نقاط قوت و ضعف، فرصت‌ها و تهدیدات سازمان معرفی و ارزیابی می‌گردد.

قدم دوم: در این گام باید استراتژی کلان کسب و کار تدوین گردد. انواع متداول استراتژی عبارتند از:

۱. استراتژی‌ها ی یکپارچگی (رو به جلو – رو به عقب – افقی) ۲. استراتژی‌های تمرکز ۳. استراتژی‌های رشد ۴. استراتژی‌های ثبات ۵. استرتژی‌های کاهش

قدم سوم: پس از تدوین استراتژی، لازم است این استراتژی به مؤلفه‌‌های کوچکتری تقسیم شوند. این مؤلفه‌ اهداف نام دارند. اهداف قسمت‌های اساسی استراتژی هستند.

قدم چهارم: اما کار با ترجمه استراتژی به اهداف به پایان نخواهد رسید. در قدم چهارم نقشه استراتژیکی از استراتژی کلان سازمان ترسیم می‌شود. نقشه استراتژیک با بهره گرفتن از اطلاعات گام قبل و چارچوب کارت امتیازی متوازن ترسیم می‌گردد. هریک از اهداف باید ‌در یکی از بخش‌های چهارگانه مدل قرارگیرند.

قدم پنجم: پس از قراردادن اهداف در چارچوب شاخص‌ها و مقادیر هدف آن ها تعیین می‌شوند.

قدم ششم: در آخرین قدم طرح ها و برنامه هایی که برای دستیابی به اهداف مورد نظر ضروری می‌باشند تعیین می‌گردند.

۳-۴-۲-۲-منظرهای کارت امتیازی متوازن

خلق‌کنندگان کارت امتیازی متوازن چهار منظر یا وجه اساسی را مطرح نمودند. این چهار منظر، سازمان را از کسب موفقیت یا شکست، آگاه‌می‌کند. وظایف چهارگانه زیر با نگاه به چهار منظر ذکر شده، ارائه می‌گردد:

۱ـ کارت امتیازی مالی:

به‌منظورشناخت نیازمندی ها و عملکرد‌مالی سازمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. معیارهای مالی از مهمترین اجزای نظام ارزیابی متوازن هستند. به ‌ویژه در سازمان‌های‌انتفاعی این معیارها به ما می‌گویند که اجرای موفقیت آمیز اهدافی که در سه منظر قبلی تعیین گردیده‌اند، در نهایت، موجب چه‌نتایج و دستاوردهای‌مالی‌خواهدشد. تمام‌تلاشی‌که‌برای‌بهبود‌رضایتمندی‌مشتریان، ارتقای‌کیفیت ‌و کاهش‌زمان‌‌تحویل ‌محصولات وخدمات خود انجام می‌دهیم؛ اگر به نتایج مالی ملموس ختم نشوند، هیچ ارزشی نخواهند داشت.

۲ـ کارت امتیازی مشتری:

به منظور آگاهی از سطح رضایت مشتریان(از طریق سنجش‌های کمی و کیفی ‌در مورد کالا و یا خدمات ارائه شده) مورد استفاده قرار می‌گیرد.

۳ـ کارت امتیازی فرآیندهای‌داخلی:

در جهت ارزیابی‌فرایندهای مورد نیاز در سازمان به‌کارگرفته می‌شود. در این منظر سازمان‌ها ‌باید فرایندهایی را مشخص نمایندکه با برتری یافتن در آن‌ ها، بتوانند به ارزش‌آفرینی برای مشتریان و نهایتاًً سهام‌داران خود ادامه‌دهند. تحقق هریک از اهدافی که در منظر مشتری تعیین می‌شود، نیازمند انجام یکسری از فرایندهای عملیاتی به صورت کارا و اثربخش است. این فرایندها باید در منظر فرایندهای داخلی تعیین گشته و معیارهای مناسبی نیز برای کنترل پیشرفت آن ها توسعه داد.

۴ـ کارت امتیازی یادگیری و رشد:

این وجه بر نحوه آموزش کارکنان ، کسب دانش و چگونگی استفاده از آن، به‌منظورحضور و بقاء در بازار رقابتی موجود، تمرکز می‌کند. وقتی شما اهداف و معیارهای مربوط به منظر مشتری و فرایندهای داخلی را تعیین می‌نمایید، بلافاصله متوجه شکاف موجود بین مهارت‌ها و قابلیت‌های مورد نیاز کارکنان و سطح فعلی مهارت‌ها و قابلیت‌ها می‌شوید. ‌بنابرین‏ اهداف و معیارهای این منظر باید در جهت پر کردن این شکافها و فاصله ها تعیین‌گردند و در ادامه معیارهای مناسبی برای کنترل پیشرفت آن ها نیز تعیین شود.به هر حال نورتون و کاپلان با معرفی سیستم ارزیابی عملکرد خود توجه مدیران را ‌به این نکته جلب کردند که بهتر است عملکرد کارکنان را با یک روش کل نگرانه تر مورد بررسی قرار دهیم.

شکل ۴-۲: مدل کارت امتیازی متوازن

ماخذ: کاپلان،۱۸:۱۳۸۶

۴-۴-۲-۲-شاخص های کارت امتیازی متوازن

ثبت نرم‌افزار در حقوق ایران اگر مشمول حمایت از طریق حق مؤلف باشد اختیاری است. اما اگر پدیدآورنده‌ای قصد ثبت نرم‌افزار خود را داشته باشد، ملزم است طبق ماده (۸) قانون فوق‌الذکر، از شورای عالی انفورماتیک تأییدیه فنی بگیرد. این الزام به اخذ تأییدیه با اصل حمایت بدون تشریفات نظام حق مؤلف در تعارض است. همچنین، پدیدآورندگان نرم‌افزار برای بهره‌‌مند شدن از حقوق قانونی خود و نیز برای مسموع بودن دعاوی نقض حق آن ها در محاکم و مراجع قضایی، به موجب ماده (۹) قانون ملزم به دریافت تأییدیه فنی از شورای عالی انفورماتیک‌ و در صورت اختراعی بودن نرم‌افزار، تسلیم تقاضای ثبت به مرجع ذیربط شده‌اند.

بحث از آنجا شروع می‌شود که یک نرم‌افزار که در فرض ما از نوع بازی‌های رایانه‌ای است، با حقوق کودکان در تعارض قرار می‌گیرد. به بیان دیگر، ثبت یا اعمال حقوق ناشی از تولید یک بازی رایانه‌ای با معیارها و موازینی در می‌افتد که به تشخیص مراجع و مقامات ذیصلاح، برای حفظ سلامت شخصیتی و روانی و عمل به اصول تربیتی کودکان و نوجوانان باید رعایت شوند. در این زمینه، حکم قاطع ماده (۱۱) قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای، تکلیف را با بیانی کلی روشن می‌کند؛ مطابق این ماده: «شورا مکلف است از صدور تأییدیه فنی برای نرم‌افزارهایی که به تشخیص وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خلاف اخلاق اسلامی و عفت عمومی و سلامت شخصیت کودکان و نوجوانان باشد خودداری کند. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید ظرف دو هفته راجع به استعلام کتبی شورای عالی انفورماتیک اعلام نظر کند.»

از آنجا که ثبت نرم‌افزارها اصولاً اختیاری است و نیز با توجه به اینکه مطابق ماده (۸) قانون، اخذ تأییدیه فنی صرفاً برای نرم‌افزارهایی الزامی است که صاحبان آن ها قصد ثبت آن ها را دارند، چنانچه پدیدآورنده یک بازی رایانه‌ای نخواهد محصول فکری خود را به ثبت برساند، قاعدتاً اعمال نظارت پیش‌بینی شده در ماده (۱۱) بر آن امکان‌پذیر نخواهد بود و نتیجه این خواهد شد که می‌توان اعمال حقوق مادی حاصل از پدیدآوردن نرم‌افزارهای زیان‌آور برای کودکان و نوجوان را فقط در صورتی محدود نمود که پدیدآورنده قصد کند محصول خود را ثبت نماید. ‌بنابرین‏ جا داشت قانون‌گذار اعمال حقوق مادی از جمله نشر و عرضه و اجراء به وسیله پدیدآورندگان نرم‌افزارهایی که محتوای آن ها خلاف عفت عمومی و سلامت شخصیت کودکان و نوجوانان است را طوری محدود می‌کرد که از این رهگذر، حمایتی شایسته‌تر از اخلاق حقوق تربیتی کودکان و نوجوانان به‌عمل می‌آمد.

برخلاف تصور، بازی‌های رایانه‌ای فقط وسیله سرگرمی قشر کم سن و سال جامعه نیستند، بلکه امروزه تنوع بازی‌های رایانه‌ای به حدی بالا است که شاید تعداد بازی‌هایی که برای بزرگسالان طراحی شده‌اند، از تعداد بازی‌های ساخته‌شده برای کودکان بیشتر باشد. چنین است که در مقدمه اساسنامه بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای (مصوب پانصد و هشتاد و چهارمین جلسه مورخ ۹/۳/۱۳۸۵ شورای عالی انقلاب فرهنگی) آمده است: « بازی‌های ویدئویی و رایانه‌ای به لحاظ تأثیرگذاری خود در زمینه فرهنگ‌سازی، رشد و تکوین شخصیت فرهنگی و علمی و ایفای نقش‌های آموزشی و کمک آموزشی و همچنین پر کردن بخشی از اوقات فراغت گروه‌های سنی مختلف جامعه از جایگاه ویژه‌ و مهمی برخوردار
می‌باشند…».

اهداف تأسیس بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای در ماده (۲) اساسنامه آمده است که بند (۱) این ماده، پس از بیان لزوم تبیین و ترویج فرهنگ ایرانی و اسلامی از طریق نشر بازی‌های رایانه‌ای، توجه ویژه به کودکان و نوجوانان و حقوق آنان را در این عرصه گوشزد می‌کند؛ مطابق این بند، یکی از وظایف اصلی بنیاد عبارت است از: «تبیین، تقویت و ترویج مبانی فرهنگی و هویت اسلامی ـ ایرانی از طریق این صنعت با نگاه ویژه به کودکان و نوجوانان». ‌بنابرین‏، باید سازوکاری فراهم گردد که این هدف به طور کامل محقق شود.

اِعمال نقش بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای در صیانت ویژه از حقوق کودکان، باید از طریق یک برنامه‌ریزی دقیق صورت گیرد. به بیان دیگر، اول باید مرجعی وجود داشته باشد که بازی‌های رایانه‌ای را از لحاظ محتوا بررسی و از لحاظ سنی رده‌بندی کرده و زمینه انجام وظیفه بنیاد و نیز اجرای ماده (۱۱) قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای را فراهم کند. بدین منظور سازمانی به نام انجمن رده‌بندی نرم‌افزارهای ‌سرگرم کننده (ESRA)^[160] توسط بنیاد تشکیل شده است.

انجمن رده‌بندی نرم‌افزارهای ‌سرگرم کننده با در نظر گرفتن خصوصیات جسمی و حرکتی، خصوصیات روانی، خصوصیات عاطفی و خصوصیات اجتماعی به بررسی و رده‌بندی سنی بازی‌ها می‌پردازد.‌^[۱۶۱]

رده‌های سنی اعلام‌شده از سوی انجمن به‌شرح مندرج در جدول ذیل است:

جدول ۳-۱۲- رده‌بندی سنی ESRA^[162]

علامت

شرح

خردسالی (بالای سه سال)

کودکی (بالای هفت سال)

ابتدای دوره نوجوانی (بالای دوازده سال)

نیمه دوم نوجوانی (بالای پانزده سال)

بزرگسالان مجرد (بالای هجده سال)

بزرگسالان متأهل (بالای بیست‌وپنج سال)

خشونت، استفاده از تنباکو و مواد مخدر، نمایش محرک‌های جنسی، ترس، نقض ارزش‌های دینی، نقض هنجارهای اجتماعی و ناامیدی، عواملی هستند که در رده‌بندی سنی توسط انجمن مورد توجه قرار می‌گیرند.^[۱۶۳]

فاکتوری که شاید مهم‌ترین بخش «مدیریت زنجیره تأمین» به خاطر ساخت و فرم آن باشد، «مدیریت روابط» است. مدیریت روابط، تأثیر شگرفی بر همه زمینه‌های زنجیره تأمین و همچنین سطح عملکرد آن دارد. در بسیاری از موارد، سیستم‌های اطلاعاتی و تکنولوژی موردنیاز برای فعالیت‌های مدیریت زنجیره تأمین به سهولت در دسترس بوده و می‌توانند در یک دوره زمانی نسبتاً کوتاه تکمیل و به کار گمارده شوند؛ اما بسیاری از شکست‌های آغازین در زنجیره تأمین، معلول انتقال ضعیف انتظارات و توقعات و نتیجه رفتارهایی است که مابین طرفین درگیر در زنجیره به وقوع می‌پیوندد. علاوه بر این، مهم‌ترین فاکتور برای مدیریت موفق زنجیره تأمین، ارتباط مطمئن میان شرکای در زنجیره است، به گونه‌ای که شرکای اعتماد متقابل به قابلیت‌ها و عملیات یکدیگر داشته باشند.

مشارکت استراتژیک با تأمین‌کنندگان به عنوان رابطه طولانی مدت بین سازمان و فروشندگان آن توصیف می‌شود. این شاخص به منظور تعیین نسبت مشخص بین سیاست اقتصادی و قابلیت‌های عملکردی سازمان‌های سهامی خاص برای دستیابی به مزایای چشم‌گیر طراحی شده است (تان و همکاران^[۵۱]، ۲۰۰۲).

شاخص مشارکت استراتژیک اقتصادی مستقیماً بر همکاری‌های طولانی مدت و تشویق برنامه‌ریزی‌ها و تلاش جهت حل مشکلات دو طرفه تأکید دارد. چنین مشارکت‌هایی به همراه سیاست اقتصادی باعث ارتقای مزایای تقسیم شده بین سهام‌داران و شریکان و در نتیجه موجب مشارکت در طرح‌های تکنولوژیکی، تولیدی و بازاریابی می‌شود (لیا و همکاران^[۵۲]، ۲۰۰۶).

افزایش رقابت و تحولات بازار و محیط کسب و کار، روش‌های تأمین اقلام و ارتباط با خریداران و تأمین‌کنندگان را تغییر داده است. در شرایط جدید افزایش روابط با تأمین‌کنندگان و توسعه روابط مشارکتی و پایدار با آن‌ ها برای کاهش هزینه ها و افزایش انعطاف‌پذیری در برابر تغییرات بازار ضروری است. در این راستا برخی از شرکت‌های بزرگ جهان با ارائه راه‌ حل ‌های جامع و مؤثر به نام «مدیریت تأمین» در این زمینه، بهبودهای چشمگیری را باعث شده‌اند. البته پدید آمدن چنین سیستم‌هایی به واسطه افزایش وابستگی به پیمانکاران و تأمین‌کنندگان در سازمان‌ها بوده است.برای افزایش سود، شرکت‌ها باید بتوانند در حداقل زمان ممکن، تأمین کننده مناسب را انتخاب نمایند، روابط استراتژیک را با تأمین‌کنندگان افزایش دهند و به صورت مؤثر با آن‌ ها در تعامل باشند. سیستم‌های مدیریت روابط تأمین‌کنندگان ابزارهایی را ارائه می‌کنند که به واسطه آن‌ ها می‌توان روابط تعاملی، گسترده و استراتژیکی را با تأمین‌کنندگان توسعه داد. این سیستم‌ها فرایند تدارکات و تأمین استراتژیک درون سازمان‌ها و بین چند سازمان را مدیریت می‌نمایند (لیا و همکاران، ۲۰۰۶).

روابط بازاریابی از مسائل کلیدی است که امروزه در بازارهای صنعتی مورد توجه قرارگرفته است. در بازاریابی صنعتی با رویکرد سنتی، عوامل آمیخته بازاریابی تنها به عنوان ابزاری برای اعمال قدرت تأمین‌کنندگان به حساب می‌آمدند و تأمین‌کنندگان در معاملات صنعتی فعالانه عمل می‌کردند و خریداران صنعتی به صورت منفعل پذیرنده عوامل آمیخته بازاریابی بودند. در حالی که امروزه گفته می‌شود که طرفین در بازار صنعتی اغلب با همدیگر کار می‌کنند و خریداران صنعتی نقش فعال و تعیین‌کننده‌ای را ایفا می‌کنند. واقعیت بازاریابی صنعتی این است که بسیاری از سازمان‌های تأمین‌کنندگان و خریداران برای سال‌های متمادی با همدیگر معامله می‌کنند و روابط طولانی بین آن‌ ها شکل می‌گیرد. چنین روابط طولانی می‌تواند مزیت‌های قابل توجهی برای هر دو طرف در برداشته باشد (حقیقی نسب و شریعت زاده، ۱۳۸۹: ۳۸).

مدیریت زنجیره تأمین موجب نوآوری در فعالیت‌های بالادستی زنجیره تأمین می‌شود. دریافت مواد خام، قطعات و کالاهای ساخته شده موردنیاز برای پاسخ به تقاضای مشتری،هسته اصلی مدیریت زنجیره تأمین است. علاوه بر ارائه کالاهای موردنیاز جهت برآوردن تقاضای مشتری، تهیه موجودی‌ها نیز به طور مستقیم سودآوری و ثبات مالی شرکت را تحت تأثیر قرار می‌دهد. مدیریت اثربخش تهیه مواد خام، چیزی بیش از خرید کالاها و خدمات است. برای چند دهه شرکت‌ها فکر می‌کردند که خرید موجودی‌ها نمی‌تواند اثربخشی در هزینه ایجاد کند، اما روابط بین خریدار و فروشنده می‌تواند باعث ایجاد ارزش افزوده در تهیه و تدارکات شود. به موازات افزایش همزمان تقاضای مشتری و بالا رفتن توانایی ‌تامین کننده، مدیریت تهیه و تدارک باعث افزایش کارایی، کاهش هزینه، سرعت بخشیدن به جریان موجودی‌ها و مشارکت برای بهبود برنامه‌ریزی و تبادل اطلاعات محصول گردید. این باعث یکپارچگی بیشتر اطلاعات گردید و شرکای موجود در زنجیره تأمین توانستند همکاری را بین خودشان افزایش دهند. مدیریت ارتباط با تأمین‌کنندگان یعنی تحول مستمر و غنی کردن ارزش روابط کسب کار. در این زمان، تمرکز بر خرید بیشتر از فروش است. هدف از کارکرد خرید در محیط امروزی، هماهنگی بین زمان احتیاجات تأمین شرکت با قابلیت‌های شرکای تأمین برای پشتیبانی تقاضای مشتری در جهت انجام سفارش با کیفیت بالا، تولید به موقع کالاها و خدمات و پیگیری کاهش هزینه های تهیه و بهبود پایدار در عملکرد خرید است (زنگویی نژاد، ۱۳۸۵).