بااین ترتیب عنوان مفسد فی الارض یک عنوان کلی است که می‌تواند علت مجازات‌های مختلف باشد پس درمورد محارب اگر علت باشد که مستدل گفته بود معنای آن این است که محارب چون مفسد فی الارض است یکی از احکام چهارگانه درباره او اجرا می‌گردد زیرا فساد وافساد او در این مرتبه ودرجه است که چنین حکمی را اقتضإ می‌کند اما نباید چنین خیال کرد فساد محتکر نیز دردرجه فساد محارب است زیرا هردو مفسد فی الارض هستند زیرا درست است که هردو مفسد هستند اما این افساد کجا وآن افساد وهمه اشتباهات ازاین جا ناشی شده اند که خیال کرده‌اند فساد وافساد فی الارض درتمام موارد دریک درجه قراردارد ونتوانسته اند بفهمند فساد وافساد امری مقول بالتشکیک می‌باشد و مراتب آن را عناوین خاص مجرمانه باید معین نمایند (مرعشی ، ۵:۱۳۴۴)
۲-۲- ارکان جرم محاربه
جرم محاربه مانند سایر جرایم دارای ارکان بوده که به ترتیب مورد بررسی قرار می‌دهیم :
۲-۲-۱- رکن مادی جرم
محاربه به معنای واقعی در ماده ۱۸۳ قدیم و ماده ۲۷۹ جدید ق. م. ا. بیان شده است و همچنین جرایم دیگری که نام محاربه بر آن ها اطلاق شده است در حقیقت محاربه نیستند بلکه در حکم محاربه می‌باشند عنصر مادی جرم محاربه همان طور که در ماده ۱۸۳ق.م. ا. قدیم بیان شده «دست بردن به اسلحه» می‌باشد و به این معنا نیست که با اسلحه به طرف کسی نشانه گرفته شود همین که آن اسلحه را حمل کند و همچنین وجود آن نزد محارب، دست بردن به اسلحه محسوب می‌گردد و دست بردن به اسلحه عنصر مادی محاربه می‌باشد و جرم محاربه تنها از طریق فعل مادی مثبت قابل تحقق است و آن هم فعل مادی که در قالب عمل باشد. بنابرین فعل مادی مثبت قابل تحقق است و آن هم فعل مادی که در قالب عمل باشد بنابرین فعل منفی و گفتار را نمی توان عنصر مادی این جرم دانست جرم محاربه به جرمی مقید است یعنی مقید به آن است که در خارج موجب رعب و وحشت گردد و یک دیدگاه دیگر این است که جرم محاربه از نظر عنصر مادی جرمی مطلق است لازم نیست عمل محارب عملاً موجب ارعاب دیگران شود صاحب جواهر می‌گوید: ملاک در محاربه قصد ایجاد ارعاب و قصد اخافه و بر هم زدن امنیت عمومی است اعم از اینکه از طرف یک نفر باشد یا بیشتر و اعم از اینکه علیه یک نفر باشد یا بیشتر و به هیچ وجه تحقق رعب و وحشت لازم نیست لذا محاربه از جرایم مطلق است که تحقق آن منوط به تحقق نتیجه مجرمانه نمی باشد رکن مادی جرم پنج بخش است: رفتار مرتکب، وسیله، موضوع جرم، نتیجه مجرمانه، رابطه علیت بین فعل محارب و نتیجه مجرمانه.
۲-۲-۱-۱- رفتار مرتکب
رفتار انسان اصولاً شامل فعل و معتقدات او است و فعل یا مثبت یا منفی. فعل مثبت به نوبه خود یا فعل مثبت مادی است یا فعل مثبت معنوی است همان طور که قبلاً بیان کردم رفتار محارب باید به صورت فعل مثبت مادی صورت بپذیرد و ترک فعل و فعل مثبت معنوی و نیز معتقدات در تحقق محاربه مؤثر نمی باشند به خاطر اینکه همه مصادیقی که در روایات آمده و همچنین تعریفاتی که فقها از محاربه کرده‌اند همگی حاکی از آن است که فعل مثبت مادی مورد توجه است چه در محاربه به کار بردن اسلحه را شرط بدانیم یا اینکه آن را شرط ندانیم به هر حال برای تحقق محاربه سلاح لازم است و یا آماده نمودن سلاح و یا حمل هم کافی است در هر حال همه آن ها فعل مثبت مادی هستند.
۲-۲-۱-۲- وسیله
در تعریف محاربه گفته شد برای تحقق محاربه استفاده از وسیله شرط می‌باشد ولی آنچه در روایات آمده استفاده از سلاح را به شرط کرده‌اند، منحصر به اسلحه گرم یا شمشیر نیست، بلکه هر نوع وسیله ای که در جنگ و دفاع مورد استفاده قرار می‌گیرد را شامل می شود. جندی عبدالملک در این مورد می‌گوید: « یراد بالاسحله الادوات التی تسخدم فی التقوی او فی الدفاع». (جنیدی، ۱۳۵۳ : ۳۹۲ ) یعنی مراد از اسلحه هر چیزی است که در جنگ و دفاع مورد استفاده قرار می‌گیرد و همچنین با توسعه و پیشرفتی که عصر حاضر در مورد استفاده و وسایل در جنگها صورت می‌گیرد، همه مصادیق سلاح از عصر حجر تا عصر حاضر را شامل می شود.
۲-۲-۱-۳- موضوع جرم
موضوع جرم همان ایجاد خوف برای مردم یا سلب امنیت عمومی، درجه ارعاب و هراس و سلب امنیت و وسعت عملی سلب آزادی و امنیت تأثیری در ماهیت قضیه ندارد مقصود آن است که به هر نحوی موجب اغتشاش و سلب امنیت عمومی شود حتی اگر از طریق ترساندن یک نفر باشد.
۲-۲-۱-۴- نتیجه مجرمانه
محاربه همان طور که ابتدا بیان کردیم از جرایم مطلق محسوب می شود و برای تحقق آن حصول نتیجه مجرمانه یعنی ایجاد رعب و وحشت و خوف در مردم لازم نیست موضوع جرم محاربه عملی که قابلیت سلب آسایش و ایجاد رعب و وحشت برای مردم را داشته باشد همان طور که صاحب جواهر می‌گوید: « المحارب هو کل من جرد السلاح او حمله لاخافه الناس ولو واحد لو احد علی وجه یتحقق به صدق اراده الفساد فی الارض» (نجفی،۱۴۰۴ : ۵۶۴ )
ملاک در محاربه قصد ایجاد ارعاب و قصد اخافه و برهم زدن امنیت عمومی است. محاربه از جرایم مطلق است که تحقق آن منوط به تحقق نتیجه مجرمانه نمی باشد.
۲-۲-۱-۵- رابطه علیت بین فعل محارب و نتیجه مجرمانه
در جرایم مطلق حصول نتیجه مجرمانه شرط تحقق آن ها امنیت پس بحث رابطه علیت هم منفی است در جرایم محاربه چه به نتیجه برسد و چه به نتیجه نرسد جرم کامل است و فرصتی برای احراز رابطه علیت باقی نمی ماند. محارب از نظر مسئولیت مدنی لازم است عمل او منجر به خسارت شده باشد و الا مسئول مدنی نخواهد بود ولی مسئولیت کیفری او محقق و قابل مجازات است.
۲-۲-۲- رکن معنوی جرم
