هدف ها از اهمیت و نقش محوری در برنامه ریزی آموزش کارکنان برخوردارند . مهمترین دلایلی که ضرورت تدوین اهداف آموزشی در برنامه ریزی آموزش کارکنان را توجیه می‌کنند، عبارتند از :
الف : هدف ها، منظور و مقصد روشنی برای آموزش کارکنان ترسیم می‌کنند .
ب : هدف ها، به طراحان برنامه های آموزشی کمک می‌کنند تا در خصوص محتوا، روش ها، فعالیت ها و ساختار برنامه آموزشی تصمیم گیری نمایند .
ج : کارکنان و افراد متقاضی شرکت در دوره های آموزشی نیاز دارند که بدانند که آیا آموزش چیز جدیدی به آن ها خواهد آموخت یا خیر ؟
د : هدف ها این امکان را فراهم می‌کنند تا مدیران در خصوص تناسب دوره های آموزشی با نیازهای کارکنان تصمیم گیری کنند .
ه : هدف ها برای مدرسان و کارآموزان جهت وسیر مشخصی را تعریف می‌کند، به نحوی که آنان می‌توانند در طی فرایند اجرای دوره آموزشی در چارچوب هدف ها فعالیت نمایند .
و سرانجام هدف ها به ارزشیابان دوره های آموزش کارکنان کمک می‌کند از اثر بخشی دوره های آموزشی و میزان تحقق مورد انتظار، ارزیابی واقع گرایانه ای به عمل آورد . ( فتحی واجارگاه، ۱۳۸۳)
صاحب‌نظران تربیت نیروی انسانی هدف های متنوعی را برای آموزش ذکر کرده‌اند، در یک جمع بندی کلی این اهداف را می‌توان به صورت زیر نام برد : هماهنگی با تغییرات و پیشرفت های علمی‌و تکنولوژیک – هماهنگی با تحولات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی وسیاسی جامعه – هماهنگی با نیازهای جدید جامعه و ارباب رجوع – توسعه مهارت های ادراکی، روابط انسانی و فنی – کسب نگرش درست و آمادگی برای ایجاد تغییر در سازمان – توسعه شناختی، نگرش و دید کلی افراد نسبت به سازمان – تامین نیروی انسانی به منظور جایگزین کردن افراد جدید به جای افراد خارج شده از خدمت – هماهنگی سیستم ها و فرا سیستم های سازمان – فراهم آوردن زمینه‌های ارتقاء، ترفیعات و چرخش شغلی نیروی انسانی – بروز استعداد و توان بالقوه نیروی انسانی – رشد کمی‌وکیفی تولید – اثر بخشی و کارامد ساختن نیروی انسانی با افزایش نگرش، رضایت شغلی و بهره وری کارکنان – بهره گیری مناسب از امکانات و پرهیز از ضایعات کاری . (میر کمالی، ۱۳۷۷)
۲-۷- محتوای برنامه آموزش کارکنان :
نخستین گام برای تحقق اهداف در برنامه درسی انتخواب محتوای آموزشی مناسب است . از مباحثی که امروز به شدت روی آن تأکید می‌شود، یادگیری « چگونه فکر کردن و چگونه یاد گرفتن است » و به اینکه « چه باید یاد گرفته شود » کمتر اهمیت داده می‌شود . در حالی که در جهان یادگیری چگونه یاد گرفتن مهم است و به صلاح نیست که چگونه یاد گرفتن از چه یاد گرفتن جدا گردد و فاصله بگیرد . هر چند می‌توان گفت همان چیزی که به قصد یاد دادن یا چگونه یاد گرفتن تهیه می‌کنیم محتوای برنامه درسی است . اصول انتخواب محتوا در آموزش ضمن خدمت اولا تابع معیارهای علمی‌است و ثانیاً بر اساس نتایج تحقیقات حاصل از تجزیه وتحلیل شغل و نیازسنجی می‌باشد . ضمنا با شناختی که از رفتارهای ورودی فراگیران حاصل می‌گردد می‌توان محتوا و فعالیت های یادگیری متناسب گروه را جهت وصول به هدف های تعیین شده ارائه نمود . ( سلیمان پور، ۱۳۸۱)
محتوا و مواد آموزشی در یک برنامه آموزش ضمن خدمت تابع اهداف ویژه ای است که برای دوره تدوین شده است . بنابرین در صورتی که هدف، از جامعیت و شفافیت لازم برخوردار باشد، مشخص کردن رئوس اساسی مطالب مورد بحث در دوره آموزشی، تا حد زیادی آسان می‌شود . علاوه بر مشخص کردن سرفصل های اصلی هر درس در یک دوره آموزش، ضرورت دارد کمیته آموزش ضمن خدمت در تصمیم گیری درباره محتوا و مواد آموزشی بهتر است به موارد زیر توجه کنند :
-
- به منظور دستیابی به منابع آموزشی مفید وجامع، از صاحب‌نظران و کارشناسان ذیصلاح به طور نظام دار نظرخواهی شود.
-
- در تدوین منابع آموزشی، تناسب آن با ویژگی‌های آموزش گیرندگان نظیر اطلاعات قبلی، تجارب شغلی و مسائل و مشکلات آنان مورد توجه قرار گیرد .
-
- در تدوین منابع آموزشی، تناسب آن با هدفها و سر فصل‌های تعیین شده برای دوره به دقت مورد توجه قرار می‌گیرد .
-
- منابع آموزشی دست کم به صورت عملی و قابل کاربرد در محیط کار افراد تدوین شود .
- در منابع آموزشی دروس مختلف، منابع اضافی برای مطالعه بیشتر کارکنان معرفی می‌شود . ( فتحی واجارگاه، ۱۳۸۳ )
۲-۸- اصول سازماندهی محتوای آموزشی:
ترتیب ارائه محتوا مرحله مهمی‌در فرایند تدوین برنامه درسی تلقی می‌شود . اگر محتوای آموزشی از تجریه وتحلیل شغل و وظیفه منتج شده باشد واضح است که شغل و وظایف آن دارای ترتیب منطقی ولازم خواهد بود.
اصل اول : ترتیب محتوای آموزشی باید از مطالب ساده به طرف مطالب مشکل و پیچیده باشد .
اصل دوم : از کل به جزء حرکت کند . اغلب مردم با مفاهیم کلی آشناتر هستند تا مفاهیم جزیی . این امر به ویژه وقتی صادق است که مفاهیم کلی را به آسانی می‌توان درک کرد .
اصل سوم : از یک روش سازماندهی رایج استفاده کنید . محتوای پاره ای از مطالب دارای یک نظم منطقی ذاتی و طبیعی است و باید در ارائه محتوا ترتیب زمانی رعایت شود .
اصل چهارم : مسیر حرکت از معلوم به طرف مجهول باشد. مربی و برنامه ریز آموزش باید ترکیب وترتیب محتوای آموزش را طوری تعیین کند که با معلومات فعلی فراگیران شروع شود و به طرف دانش جدید حرکت کند .
اصل پنجم : استفاده از ترتیب عملکرد شغلی ؛ یعنی اینکه ترتیب آموزش طبق روال عادی انجام وظایف شغلی تنظیم شود . ( ونتلینگ , ۱۳۷۵،)
۲-۹- روش های آموزش کارکنان :
روش به کلیه کوششهایی که در جهت ارتقای سطح دانش و آگاهی، مهارت های فنی و حرفه ای و شغلی و همچنین ایجاد رفتار مطلوب در کارکنان یک سازمان به عمل می‌آید و آنان را آماده انجام و پذیرش مسئولیت های شغلی خود می‌کند (ابطحی، ۱۳۷۹).
۲-۱۰- اجرای برنامه های آموزش کارکنان :
پس از نیاز سنجی و تدوین برنامه های آموزشی،گام بعدی اجرای برنامه های آموزش ضمن خدمت است، منظور از اجرای این برنامه عبارت است از فرایند به بوته عمل گذاشتن یک طرح با برنامه معین . برای اجرای دوره های آموزش کارکنان الگوهای مختلفی ارائه شده است . هدف اصلی این الگوها، فراهم آوردن زمینه‌های لازم برای توفیق بیشتربرنامه ها درتحقق هدف های آموزشی بویژه افزایش میزان استقبال کارکنان سازمان از دوره هاست. الگوهای آموزش کارکنان به سه دسته سنتی، گاسکی، ترکیبی تقسیم بندی می‌شود.
۲-۱۱- شرایط امکانات اجرایی دوره:
-
- شرایط مدرسان . در برگزاری موفقیت آمیز یک دوره، مربی یا مربیان از نقش زیادی برخوردارند . در صورتی که مربیان از توانایی و مهارت لازم برخوردار باشند، نه تنها وظایف محول شده را به خوبی اجرا می‌کنند، بلکه ضعف های احتمالی در اهداف و منابع را نیز پوشش می‌دهد .
-
- نحوه گزینش شرکت کنندگان . در آموزش ضمن خدمت افراد از لحاظ سن، تجربیات قبلی، تحصیلات، شغل مورد تصدی، میزان علایق و توانایی، تفاوت های زیادی با هم دارند . این عدم تجانس می‌تواند مشکل زیادی را در اجرای دوره به وجود آورد .
