.
ویژگی شخصیتی نوع A
ویژگی شخصیتی نوع B
آرام و قرار ندارد ، همیشه در حال حرکت است .
وقت برای او اهمیت زیادی ندارد .
همیشه شتاب زده است .
صبر و حوصله دارد .
تند غذا میخورد .
متکبر و خود ستا نیست .
تند حرف می زند .
احساس گناه نمی کند و فارغ از کار استراحت میکند .
صبر ندارد .
به خاطر تفریح و سرگرمی بازی میکند نه برای بردن و اول شدن .
صبر ندارد .
به خاطر تفریح و سرگرمی بازی میکند نه برای بردن و اول شدن .
نمی داند چگونه آرام بگیرد و استراحت کند .
ضرب الاجلی برای خود ندارد .
فقط آمار و ارقام را می فهمد .
هیچ وقت عجله ندارد .
فقط کمیت را ملاک موفقیت میداند .
متهاجم است .
میخواهد همه رقیبان را از میدان به در کند و اول باشد .
همیشه وقت کم دارد .
جدول (۲-۱):( ویژگی های شخصیت A و B ، سعادت ، ۱۳۷۵ )
۲-۱۰-۲ فرسودگی شغلی و شغل آموزگاری
((روشن است که آموزگاران شغل طاقت فرسا و در بسیاری از موارد پر استرسی دارند. بار زیاد کاری (ون گینکل[۷۵] ۲۱۷:۱۹۸۷) فقدان استقلال (جکسون، شواب و شولر [۷۶] ۲۰۷:۱۹۸۶)، برخوردار نبودن از احترام و توجه لازم و ارتباط اجتماعی محدود با شاگردان (فریدمن[۷۷] ۱۹۹۵ )، برخوردار نبودن از حمایت همکاران و مدیریت (بریسی ، هوور- دمسی و باسلر[۷۸]،۷:۱۹۸۸)و زوال موقعیت اجتماعی حرفه تدریس (فریسن و سارز[۷۹] ۱۹۸۹ ))( سعید صانعی ۱۴:۱۳۸۲)،و همچنین ((تعداد زیاد شاگردان در کلاس درس، نبود علاقه از بعضی از دانش آموزان، سرو کار داشتن با دانش آموزانی با ویژگی مشکل و پیشرفت کند بعضی دانش آموزان، نبود منابع و تجهیزات)) ، (( انگیزش کم شاگرد در عملکردمدرسه، رفتار بی نظم دانش آموزان، فرصتهای شغلی ناچیز، درآمد کم ، کمبود تجهیزات تدریس، تسهیلات ناچیز و کلاسهای بزرگ، فشار زمانی و فرجه های کوتاه، شناخت اجتماعی پایین از حرفه معلمی، تعارض با همکاران و سرپرستان، تغییرات سریع در مطالبات برنامه ریزان درسی و سازگاری برنامه های مدرسه ای با تغییرات در یک جامعه به سرعت در حال تغییر )) (کیریاکو) به نقل از( دمیرل و توکتامیس و سزر [۸۰]۱۶۴:۲۰۰۵)تنها پاره ای از عوامل استرس زایی هستند که آموزگاران با آن ها دست و پنجه نرم میکنند.این عوامل و دیگر عوامل استرس زای شغلی، به صورت مشکلات فیزیکی،عاطفی و روانی در معلمان بروز میکنند. اگر معلمان در آغاز حرفه معلمی در ارائه خود به دانش آموزان ناتوان باشند ، خستگی در آنان بیشتر بروز میکند،( که به احساس تهی شدن از هر گونه انرژی در ارتباط با دانش آموزان و ناتوانی از ادامه کار و برخورداری از حالتی سرد ، منفی یا عیب جو نسبت به دانش آموز میگردد.(صانعی، ۲۴۷:۱۳۸۲) و در معلمان سبب نگرشهای منفی و بدبینانه و خصومت آمیز نسبت به شاگردان می شود و فرد احساس میکند که عملکرد وی همراه با موفقیت نیست، دقیق تراینکه ، عملکرد یا موفقیت ادراکی مطرح است نه عملکرد واقعی و موفقیت واقعی .(محمدی ۱۹:۱۳۸۶)
معلمان هم چنین در برابر فشار عمومی مشاغل که در اصطلاح مشاغل اجتماعی نامیده میشوند آسیب پذیرترند. این گونه مشاغل ارتباط زیادی با دیگر افراد دارند و در نتیجه، مهارتهای اجتماعی خاص را طلب میکنند.
فرسودگی شغلی را می توان یک بیماری شغلی تلقی کرد که دلایل آن همانند نشانه هایش با مشاغل اجتماعی مرتبط است.
اما تصویری کلی در این مورد آشکار شده است و آن، این که اگر چه شاغلان مشاغلی که (کار مردم ) را انجام میدهند اغلب در مراحل اولیه علاقمند، امیدوار و نگران ارباب رجوع خود یا شاگردا نشان هستند، دیر یا زود به ناچار با یک یا چند واقعیت زیر روبه رو خواهند شد.
شغل، انتظارات شخص را بر آورده نمی سازد (مثلا شاگردان علاقه کمی به تدریس او نشان میدهند یا اثر بخشی تدریس کمتر از حد انتظار اوست ).
وقت زیادی باید برای فعالیتهای جانبی و حاشیه ای به ویژه امور دفتری (مانند تهیه و تصحیح اوراق امتحانی ) صرف می شود.
شرایط کاری نا مطلوب است (مثلا فشار ناشی از کمبود وقت یا کلاس هایی که بیش از حد بزرگ اند).
در شکل و نوع ارتباط و برخورد با دانش آموزان نابرا بری وجود دارد.
ارتباط با مدیریت غیر منصفانه به نظر میرسد (مثلا عدم دریافت حقوق، محدودیت اختیارات شغلی یا بی توجهی به تلاش هایی که شخص به واسطه آن ها خود را شایسته قدر دانی میداند). (صانعی ۲۴۷:۱۳۸۲)
۲-۱۱ فشار روانی[۸۱]
تدریس حرفه ای هیجان ا نگیز است و به معلمان فرصت میدهد موضوعات مورد علاقه خود را پیگیری کنند. به دانش آموزان کمک کنند ، رشد کنند ، موفقیت به دست بیاورند ، و از کار گروهی لذت ببرند . با وجود این ، معلمی حرفه ای دشوار و پر زحمت است و معلمان گهگاه تنش و فشار روانی ناشی از کار را تجربه میکنند . (حیدر باغی ، ۴۲:۱۳۸۶) فشار روانی در صورتی که کم باشد به صورت یک نیروی ا نگیزشی عمل میکند و باعث افزایش کارایی می شود . ولی از حدی بگذرد اختلالهایی را در عملکرد فرد ایجاد میکند. بین فشارهای روانی و فرسودگی شغلی ارتباط نزدیکی وجود دارد . فشارهای روانی وقتی رخ میدهد که بین مطالبات و خواسته های محیطی با توانایی فرد برای پاسخ دادن به آن ها تعادلی وجود نداشته باشد، هر چه مطالبات و خواسته های محیطی افزایش یابد و توانایی فرد برای پاسخ دادن به آن ها کاهش یابد فشار روانی ایجاد می شود و باعث تجربه منفی در فرد و فرسودگی شغلی میگردد ،در واقع فرسودگی شغلی در اثر فشار مداوم روانی پدید میآید . کی ریا کو و ساتکلیف[۸۲] به نقل از( حیدر باغی ، ۴۲:۱۳۸۶) بر پایه تحلیل دقیق از اهمیت فشار روانی معلم تعریفی ارائه کرده ا ند، با این مفهوم که فشار روانی معلم را می توان هیجان های منفی ناخوشایندی مانند خشم ، نا امیدی، نگرانی ، افسردگی در نتیجه بعضی جنبههای کاری تعریف کرد . و این فشار روانی ناشی از شغل باعث تاثیرات منفی بر زندگی فردی ، اجتماعی ، و خانوادگی فرد میگردد .
۲-۱۱-۱ آثار تخریبی فشار روانی در تدریس
فشار روانی روحیه معلم را تضعیف میکند و توانایی او را در اشتیاقی که به تدریس دارد،
کاهش میدهد. فشار روانی از راه های زیر میتواند از کیفیت تدریس بکاهد :
الف- اگر معلمی احساس کند که حرفه تدریس مدتی طولانی تنش زاست، رضایت او کاهش یافته و موجب دلسردی او می شود .