اهداف توسعه هزاره
در سپتامبر سال ۲۰۰۰ اجلاسی تحت عنوان اهداف توسعۀ هزاره (MDGs/millennium development goals) توسط سازمان ملل متحد با حضور سران کشورهای دنیا برگزار شد. نتیجۀ این اجلاس تصویب پیش نویسی برای دولت هایی بود که به توسعه می اندیشند و سازمان ها که در حوزه توسعه فعالیت می‌کنند. این پیشنویس یا برنامۀ عمل که به عنوان «اهداف توسعه هزاره» نام گرفت ۸ مادۀ اساسی و ۱۸ هدف جزیی دارد که باید تا سال ۲۰۱۵ میلادی در سراسر دنیا اجرایی شده باشد. به نصف رسیدن میزان فقر و گرسنگی مفرط در جهان، توجه به تحصیلات ابتدایی، ارتقای برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان، رشد سلامت زایمان، کاهش مرگ ومیر نوزادان، مبارزه با ایدز، مالاریا و سایر امراض مسری، حصول اطمینان از حفظ محیط زیست و ایجاد مشارکت جهانی در توسعه این ۸ ماده را تشکیل می‌دهند. همان طور که ملاحظه می فرمایید ۶ ماده از این ۸ ماده به طور مستقیم و دو ماده نیز به شکلی غیرمستقیم به «سلامت» اشاره دارد. به نحوی که هم اکنون بخش عمده ای از این وظایف در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی متمرکز بوده و قانوناً در رستای برنامه های سلامتی این وزارتخانه که متولی امر سلامت و سیاستگزار اصلی این بحث در کشور است برمی گردد. بحث تغذیه به ویژه تغذیه کودکان که به ماده یک این سند بر می‌گردد در دفتر بهبود تغذیه جامعه، توجه به تحصیلات ابتدایی و همچنین توانمندسازی زنان، رشد سلامت زایمان و کاهش مرگ و میر نوزادان در مرکز سلامت جمعیت، خانواده و مدارس، مبارزه با بیماری های مسری از جمله ایدز و مالاریا در مرکز مبارزه با بیماری های واگیر، حصول اطمینان از محیط زیست در مرکز سلامت محیط و کار این وزارتخانه پیگیری می شود. در خصوص حصول اطمینان از سلامت محیط زیست گفتنی است پس از کش و قوس های فراوان در خصوص این که چه سازمانی متولی اعلام تعطیلی در شرایط حاد شدن آلودگی هوا در کلان‌شهر تهران است، دولت یازدهم به تازگی با ابلاغیه ای به استانداری تهران شرایط اعلام هشدار و تعطیل شدن شهر را به وزارت بهداشت و عمدتاًً مرکز سلامت محیط و کار این وزارتخانه محول کرده‌است. در خصوص ماده آخر این سند نیز که به ایجاد مشارکت جهانی در توسعه اشعار دارد، باید گفت هرچند این ماده به طور مستقیم به سلامت تأکید نکرده و همه جوانب توسعه را مدنظر قرار داده است ولی کیست که نداند این انسان سالم است که محور توسعه است. آیا اساساً بدون سلامت انسان های می توان جامعه ای پویا را برای گام برداشتن در جاده توسعه متصوّر بود؟ سازمان بهداشت جهانی (WHO) نیز بر این سخن که انسان محور توسعه می‌باشد تأکید ورزیده است. در آموزه های دینی نیز بر این امر تأکید شده است. پیامبر گرامی اسلام در حدیثی فرموده اند: النعمتانِ مجهولتان، الصّحه و الامان. دو نعمت سلامت و امنیت مجهول اند و قدر آنان چنان که باید شناخته نشده است.
پیشنیه تحقیق
متاسفانه پس از جستجوی فراوان در این بخش کتاب، نشریه و تحقیق در خور توجهی که در بردارنده این موضوع باشد، یعنی نقش رسانه ها را در اطلاع رسانی برنامه پزشک خانواده یا حتی برنامه های دیگر نظام سلامت بررسی کرده باشد یافت نشد. اما از بین پایان نامه هایی که در حوزه سلامت منتشر شده بودند چند پایان نامه در کل از زوایای مختلف به برنامه پزشک خانواده پرداخته بودند که از بین آن ها عناوین، موضوعات تحقیق، فرضیه‌ها و نتایج دو پایان نامه که تا حدودی نزدیک تر به مقصود و هدف این تحقیق بود چنین بود:
الهام رفعتی (۱۳۸۹) تحقیقی با عنوان “بررسی رضایتمندی از برنامه پزشک خانواده (مطالعه موردی مراجعان به مراکز بهداشتی و درمانی استان مرکزی”انجام داده است. فرضیه های این تحقیق به این صورت مطرح شده اند: بنظر می‌رسد سطح رضایتمندی مراجعان به مراکز بهداشتی و درمانی استان مرکزی از بخش تجهیزات، تسهیلات و محیط فیزیکی برنامه پزشک خانواده بیش از حد متوسط است. ۲- به نظر می‌رسد سطح رضایتمندی مراجعان از بخش پزشک خانواده برنامه پزشک خانواده بیش از حد متوسط است. ۳- به نظر می‌رسد میان رتبه رضایتمندی مراجعان از بخش ها تفاوت معنی داری وجود دارد. ۴- به نظر می‌رسد میان تعداد افراد راضی و ناراضی تفاوت معناداری وجود دارد. محقق پس از بررسی جداول نتایج آزمون به این نتیجه می‌رسد که سطح رضایتمندی مراجعان به مراکز بهداشتی، درمانی استان مرکزی از بخش پزشک خانواده بیشتر از حد متوسط است و می توان گفت که درصد بیشتری از مراجعان در رده مراجعان راضی قرار گرفته اند لذا فرضیه دوم تأیید می شود. (در سطح معناداری آزمون از ۰۵/۰ کوچکتر و ضریب اطمینان ۰۹۵/۰فرض صفر رد می شود)(رفعتی، ۱۳۸۹: ۳۲)
هادی کرابی (۱۳۸۳) تحقیقی با عنوان “میزان رضایت مددجویان تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی غرب استان تهران از طرح برنامه پزشک خانواده” انجام داده است. وی در تعیین اهداف این تحقیق عنوان کرده‌است که سعی در تعیین میزان رضایت مددجویان تحت پوشش از خدمات ارائه شده توسط پزشک خانواده، تعیین میزان رضایت مددجویان از نحوه انتخاب پزشک خانواده، تعیین میزان رضایت مددجویان از فرانشیز پرداختی، تعیین مشکلات مهم مددجویان هنگام استفاده از خدمات و تعیین میزان استفاده مددجویان از خدمات مؤسسات بیمه ای داشته است. نتایج به دست آمده از این پژوهش بیانگر این امر است که در مجموع ۳۱٫۲۵ درصد از افراد تحت بررسی از طرح پزشک خانواده کاملا رضایت داشته اند. ۵۱٫۵ درصد از افراد فوق از طرح مذکور نسبتا رضایت داشته و ۱۰ درصد نیز ناراضی بوده اند و فقط ۷٫۲۵ درصد از افراد تحت بررسی از طرح کاملا ناراضی بوده اند. یافته های این پژوهش نشان می‌دهد از مجموع ۴۰۰ نفری که مورد مطالعه قرار گرفته اند ۳۴۰ نفر معادل ۸۵ درصد افراد از نحوه انتخاب پزشک خانواده رضایت داشته اند. ۶۹٫۲۵ درصد دسترسی سریع به پزشک خانواده داشته اند و ۳۰٫۷۵ درصد هم از این سطح دسترسی ناراضی بوده اند. در مجموع ۸۴ درصد از افراد از برنامه پزشک خانواده در جهت درمان بیماری رضایت داشته اند و ۹۱٫۲۵ درصد از خدمات پاراکلینیکی بهره برده اند و ۳۰٫۵ درصد افراد از طریق این برنامه به بیمارستان ها ارجاع و بستری شده اند. (کرابی، ۱۳۸۲: ۳۰)
چارچوب نظری تحقیق
