۳- آیا بین دانشجویان خوابگاهی و غیرخوابگاهی در سرمایه فرهنگی(متجسم شده، عینیت یافته و نهادینه شده) تفاوت وجود دارد؟
۴- آیا بین دانشجویان مرد و زن در انگیزش پیشرفت و عملکرد تحصیلی تفاوت وجود دارد؟
۵- آیا بین دانشجویان دانشکدههای علوم تربیتی، علوم اجتماعی و فنی در انگیزش پیشرفت تفاوت وجود دارد؟
۶-آیا بین دانشجویان خوابگاهی و غیرخوابگاهی در انگیزش پیشرفت و عملکرد تحصیلی تفاوت وجود دارد؟
۱-۶- تعریف متغیرها: این پژوهش بر اساس متغیرمستقل( ملاک) سرمایه فرهنگی با متغیر ها ی وابسته( پیش بین) انگیزش پیشرفت و عملکرد تحصیلی را مورد بررسی قرار می‌گیرد.
تعریف متغیر مستقل پژوهش:
سرمایه فرهنگی : بوردیو(۱۹۸۶) سرمایه فرهنگی را« صورت هایی از دانش، مهارت ها، آموزش و مزایایی که یک انسان واجد آن است و به او اجازه می‌دهد که یک جایگاه بالاتری در جامعه کسب کنند» می‌داند. از دیدگاه بوردیو، پدران و مادران به فرزندان خود( با انتقال نگرش ها و معرفت هایی که در سیستم آموزشی جاری، به موفقیت آنان کمک می‌کند) سرمایه فرهنگی می بخشد.
بوردیو سه شکل سرمایه فرهنگی را از هم تمیزمی دهد:
الف) سرمایه متجسد یا درونی شده ؛ که شامل تمایلات و گرایشات روانی فرد نسبت به استفاده از کالاهای فرهنگی است.
ب ) سرمایه فرهنگی نهادینه شده ؛ که شامل مدارک و مدارج تحصیلی و علمی ـ فرهنگی فرد است.
ج) سرمایه فرهنگی عینیت یافته؛ که شامل میزان مصرف کالاهای فرهنگی است.
( بوردیو، ۱۹۸۶).
در این پژوهش ابعاد سرمایه فرهنگی تجسم یافته، نهادینه شده و عینیت یافته رابرای سنجش سرمایه فرهنگی به کار گرفته می شود.
تعریف عملیاتی سرمایه فرهنگی
سرمایه فرهنگی از طریق پرسشنامه محقق ساخته که بر اساس مطالعه پژوهش های مشابه قبلی و با توجه به مبانی نظری پژوهش ساخته شده است، سنجیده می شود که این پرسشنامه که از ۲۸ سئوال تشکیل شده است. انواع سرمایه فرهنگی نهادینه شده، تجسم یافته و عینیت یافته را می سنجد که بخش اول این سرمایه نهادینه شده است؛ که شامل مدارک و مدارج تحصیلی و علمی-فرهنگی است.که سئوالات ۷ و ۸ را تشکیل می‌دهد. بخش دوم این سرمایه تجسم یافته است؛ که شامل تمایلات و گرایشات روانی افراد نسبت به استفاده از کالاهای فرهنگی است. که سئوالات۹، ۱۰، ۱۱، ۱۲، ۱۳، ۱۴، ۱۵، ۱۶، ۱۷، ۱۸، ۱۹،۲۰، ۲۱، ۲۲، ۲۳، ۲۴، ۲۵، ۲۶، ۲۷ را شامل می شود و در آخر بخش سوم یعنی سرمایه عینیت یافته است؛ که شامل میزان مصرف کالاهای فرهنگی است. سئوال ۲۸ این بخش را مورد ارزیابی قرار می‌دهد.
تعریف متغیر وابسته پژوهش:
انگیزش پیشرفت، به عنوان نوعی خاصی از انگیزش، عبارت از تمایل یادگیرنده جهت مشغول شدن به فعالیت یادگیری، تلاش مستمر در انجام دادن و به پایان رساندن آن فعالیت که عامل مؤثر در یادگیری و پیشرفت است( ولتر، ۱۹۹۸)
تعریف عملیاتی انگیزش تحصیلی: بر اساس نمره فرد در مقیاس انگیزش تحصیلی
عملکرد تحصیلی مجموعه رفتارهای تحصیلی است که در دو بعد پیشرفت تحصیلی و افت تحصیلی در زمینه کسب معلومات نشان داده می شود. البته این عملکرد می‌تواند در ارتباط با عوامل دیگر تحصیلی از قبیل فعالیت های کلاسی و دانشگاهی و ارتباط با همکلاسی ها و اساتید نیز، نشان داده می شود( ماو، ۱۹۹۷) درجهان کنونی عملکرد تحصیلی از اهمیتی ویژه برخوردار است. جوامع پیشرفته و در حال پیشرفت تأکید زیادی بر روی عملکرد، رقابت و پیروزی دارند. عملکرد تحصیلی به تمامی درگیری های دانش آموزان در محیط مدرسه اشاره دارد که در برگیرنده ی خود کارآمدی، تاثیرات هیجانی، برنامه ریزی، فقدان کنترل پیامد و انگیزش می‌باشد. ( درتاج، ۱۳۸۳ به نقل از نورمحمدیان، ۱۳۸۵)
عملکرد یعنی فعالیتی که به نتیجه ای منجر شود و یا تغییری در محیط روی دهد. به بیان دیگر، رفتاری است که به عنوان پاسخ به یک امر از موجود زنده سر می زند و به نتایجی منجر می شود، به ویژه نتیجه ای که تا حدی محیط( شخص) را تعدیل کند( شعاری نژاد، ۱۳۷۵)
تعریف عملیاتی عملکرد تحصیلی: منظور از عملکرد تحصیلی یا آموزشی نمرات درسی دانشجویان در آزمون نهایی هر نیمسال تحصیلی است که توسط واحد آموزش دانشکده ها اعلام می شود. که از طریق میانگین معدل دانشجویان کارشناسی ۹۱-۹۰ در سه دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی و دانشکده علوم اجتماعی،فنی دانشگاه تهران سنجیده می شود.در این پژوهش میانگین نمرات دانشجویان به عنوان عملکرد تحصیلی در نظر گرفته شده است.
فصل دوم
پایه های نظری و پیشینه پژوهش
۲-۱- مقدمه
فصل حاضر از پژوهش، سه بخش اساسی را در بر می‌گیرد بخش اول این فصل به ارائه و طرح پایه های نظری، تئوری ها و مطالعات مربوط به انگیزش پیشرفت و سرمایه فرهنگی می پردازد در این بخش نظریه جامعه شناسی بوردیو و نظریات محققانی چون مک کلند، اتکینسون و سایرین، مورد بررسی قرار می‌گیرد. بخش دوم مروری بر ادبیات پژوهشی و تحقیقات انجام یافته در مورد پژوهش می پردازد. بخش سوم این فصل بر اساس مباحث مطروحه در بخش اول و دوم این فصل تنظیم شده و به طرح چارچوب نظری فرضیه‌ها و متغیرها می پردازد.
بررسی منابع و چهارچوب تئوریک سرمایه فرهنگی و انگیزش پیشرفت
مفهوم ” سرمایه فرهنگی” برای اولین بار توسط” پیر بوردیو” طرح گردید. در این راستا تحقیقات بسیاری جهت تعیین سهم طبقات و افرد مختلف از این سرمایه انجام گرفته است. در این بخش از پژوهش، ضمن معرفی کلی” سرمایه فرهنگی” به بررسی مفاهیم و نظریه های ” انگیزش پیشرفت” و مفاهیم مرتبط با آن پرداخته می شود.
۲-۲- فرهنگ و سرمایه فرهنگی
بزعم « آلفرد کروبر[۶]»( ۱۹۴۸) فرهنگ، انبوه واکنش های حرکتی اکتسابی، فنون، اندیشه ها، ارزش ها و رفتارهای ناشی از آن هاست.( چلبی، ۱۳۷۵، ۲۷۹)
السون[۷]( ۱۹۹۱) معتقد است که مفهوم جامعه شناختی معاصر فرهنگ تنها به مجموعه ای از اندیشه‌های مشترک ارجاع دارد. بر اساس تعریف السون چهار جزء اصلی برای فرهنگ قائل می شود: باورها، ارزش ها، هنجارها و تکنولوژی باورها. جوهر اصلی فرهنگ، علائم، اندیشه ها و روابط منطقی و اجتماعی« از نوع بارز گفتمانی» بین آن ها است. فرهنگ را به طور تحلیلی می توان به ۱۲ عنصر اساسی تجزیه نمود: ۱- تمثال ۲-شانس ۳- نماد ۴- باور ۵- ارزش ۶- تکلیف ۷- فن ۸- نفع معرفتی ۹- کنش ارزشی ۱۰- کنشگر ۱۱- رابطه منطقی ۱۲- رابطه گفتمانی. هر یک از این عناصر محدوده ای خاص را در تعاریف به خود اختصاص می‌دهند. در اینجا« سرمایه فرهنگی» اطلاعات، مهارت، دانش، شناخت تلقی می شود.( همان مأخذ، ۸۰)
