۲-۹-۳- تحلیل تاثیرات متقابل[۳۹]: این روش توسط تئودور گوردن و الفا هلمر در سال ۱۹۶۶ ایجاد شد. این روش نتیجه پاسخ به این سؤال ساده بود: “آیا پیش‌بینی می‌تواند بر پایه درک چگونگی اثرات حوادث آینده باشد؟ ” )گوردون،۲۰۰۹ )این روش در پژوهش های بسیاری مورد استفاده قرار گرفته است برای مثال گودت کاربردهای این روش در موضوعات گوناگونی از صنایع هوایی گرفته تا انقلاب های سیاسی و صنایع هسته ای فهرست می‌کند )گودت ،۱۹۹۳) مراحل اجرای این روش عبارتند از: مرحله کشف اولیه، مرحله احتمال سازی، مرحله یکپارچه سازی و مرحله اجرا )همان، ص۳) تحلیل اثرات متقابل رویکردی تحلیلی به احتمالات یک واقعه در یک مجموعه پیش‌بینی است. احتمالات تخصیص داده شده می‌تواند بر مبنای قضاوت درباره ظرفیت اثرگذاری مجموعه وقایع پیش‌بینی باشد. ما بر اساس تجربه می‌دانیم که اکثر وقایع و توسعه ها به نحوی مرتبط با سایر وقایع و توسعه ها هستند. این روش یک روش ذهنی بوده و در حقیقت کوششی برای گسترش فنون پیش‌بینی، فراتر از رو شهای رایج دلفی بود. ممکن است اغلب رو شهای پیش‌بینی، بسیاری از واکنش ها میان رویدادهای پیش‌بینی شده را مورد توجه قرار نداده باشند. با این وجود، تحلیل اثرات متقابل می کوشد، احتمال شرطی پیدایش یک رویداد را در شرایطی که دیگر رویداد ها هنوز رخ نداده اند ، آشکار کند.
۲-۹-۴- مدل های تصمیم سازی :[۴۰]مد لسازی تصمیم تلاشی است بر تکرار رفتار واقعی تصمیم گیری انسان، بر مبنای تعیین معیارهای خاص و ارزیابی چگونگی برآورده شدن آن معیارها توسط گزینه های تصمیم )گروه بین‌المللی آینده [۴۱]، ۲۰۰۹ ، ص (.۱می توان مدل سازی تصمیم را تا قرن ۱۷ ردیابی کرد زمانی که پاسکال مسئله تصمیم گیری در شرایط عدم قطعیت بالا را مطرح کرد” بی توجه به کوچک بودن احتمال وجود خدا، وقتی هزینه تنبیه زیاد است، می ارزد که باورمند باشیم “! تکنیک مدل سازی تصمیم بر مفهوم نظریه مطلوبیت که از نظریه های حوزه تحلیل سیستم ها است استوار است. در نظریه مطلوبیت، یک تصمیم گیر خردمند، یک محصول/ سیاست/ یا اقدام بدیلی را انتخاب می‌کند که بهترین تطابق را با معیارهای موفقیت او داشته باشد )همان، ص (.۲برای اجرای این روش در اولین مرحله باید فهرستی از معیارها جهت قضاوت درباره گزینه ها تهیه نمود سپس اهمیت نسبی هر یک از معیارها مشخص شده و در آخرین مرحله به هر یک از گزینه ها بر اساس دارا بودن معیارها امتیازی اختصاص داده می شود )همان، ص (.۵مدل سازی تصمیم برای تجزیه و تحلیل تصمیماتی که در گذشته اتخاذ شده یا در در حال بررسی است بسیار مفید است و امروزه به صورت گسترده ای در تحقیقات بازار و برنامه ریزی راهبردی مورد استفاده قرار می‌گیرد )همان، ص ۸)
۲-۹-۵- دلفی[۴۲] : رنسانس مدرن مطالعات آینده با روش دلفی در مؤسسه رند در اوایل دهه ۶۰ میلادی آغاز شد. سؤال دانشمندان این مؤسسه مربوط به ظرفیت نظامی ارتش در فن آوری آینده بود. مؤسسه رند استفاده از گروه خبرگان برای نشان دادن آینده را بررسی نمودند )گوردون،۲۰۰۹، ص (.۱روش دلفی را اساساً باید نوعی تحلیل پیمایشی به شمار آورد؛ به ویژه وجهی از پژوهش پیمایشی که نیازمند پرسش مکرر از پاسخ دهندگان است و در علوم اجتماعی، گاه”روش پانل ” خوانده می شود. مراحل این روش عبارتند از: تعیین عنوان یا موضوعی که قرار است آینده های ممکن، محتمل و مرجّح آن بررسی شوند؛ تهیه پرسشنامه به عنوان ابزاری برای گردآوری داده ها؛ گزینش متخصصانی مرتبط با موضوع؛ سنجش مقدماتی آرا؛ سازماندهی مقدماتی داده ها؛ بازخورد دور اول به متخصصان؛ سنجش دوباره دیدگاه ها پس از آگاهی پاسخ دهندگان از یافته های مقدماتی نظرسنجی؛ تحلیل، تفسیر داده ها و گزارش پایانی )همان، ص۴٫) گوردون و هلمر در نخستین پژوهشِ مبتنی بر دلفی، داده ها را در چهار دور گردآوری کردند. تجربه های بعدی استفاده از روش دلفی، برخی آینده پژوهان را متقاعد ساخت که برای دستیابی به مرحله پایداریِ پاسخ ها، گردآوری داده ها در سه دور کفایت می‌کند؛ افزون بر این، چه بسا، گردآوری داده ها بیش از سه دور، پاسخ دهندگان را در ورطه تکراری ملال آور گرفتار سازد. رمز موفقیت این روش در انتخاب مشارکت کنندگان است. طراحی پرسشنامه نیز در این روش مسئله بسیار مهمی است )همان، ص ۱۰)
۲-۹-۶- مدل سازی آماری[۴۳] : مدل سازی آماری در برگیرنده ی تمامی مدل های مبتنی بر ریاضیات و عددی برای پیش‌بینی است. این روش شامل تحلیل سری های زمانی و مدل شبیه سازی می‌باشد. تحلیل سری های زمانی به روش های ریاضیاتی مورد استفاده برای دستیابی به معادل های اشاره دارد که بهترین داده های تاریخی را در بهترین حالت تنظیم می‌کند. مدل شبیه سازی واژه ای است که شامل رویکردهای مختلف شامل رویکردهای رگرسیون چندگانه، مدل سازی سیستم های پویا است. در تحلیل سری های زمانی و مد لسازی آماری، معادلات توسط روابط آماری که در گذشته وجود داشته تعیین می شود. این روش گرچه روش بسیار قوی می‌باشد اما شامل پیش فرض هایی محدود کننده است برای مثال این روش فرض می‌کند که تمامی اطلاعات مورد نیاز پیش‌بینی در داده های تاریخی وجود دارد )پاسینلی [۴۴]، ۲۰۰۹ ، ص ۲). در تمام مدل هایی که به طور آماری به دست می‌آیند، تحلیلگر معمولا باید گام معتبرسازی را طی کند. تحلیل سری های زمانی سریع و آسان است و این فهم اساسی کمی را درباره عواملی که رفتار آینده را شکل می‌دهد، فراهم می‌کند. نقد یکسانی تقریباً برای همه شکل های مبتنی بر آمار، از رگرسون تا اقتصاد سنجی وجود دارد. از آنجایی که آینده بر اساس گذشته بدون مبنای حسی دربار هی عوامل علی، پیش‌بینی می شود، سری های زمانی ساده اما اغلب روش پیش‌بینی مفیدی است )همان ، ص ۱۰)
۲-۹-۷- رو شهای مشارکتی[۴۵]: مشارکت می‌تواند شامل گروهی در منطقه، همایش چهره به چهره، یا حتی همایش هایی توسط ارتباطات الکترونیکی باشد. نتایج روش های مشارکتی از منظر تقسیم بندی مرسوم غالباً هنجاری هستند تا تحلیلی. بسیاری معتقدند که میزان مشارکت افراد در فرایند تصمیم گیری، سطح پذیرش عمومی آن را تعیین می‌کند. در یک طبقه بندی بر حسب اندازه ی گروه مشارکت کننده و مکان مشارکت می توان روش های مشارکتی را تقسیم بندی کرد. برخی از این روش ها عبارتند از گروه متمرکز، همایش جستجوی آینده، تیم متمرکز، بازی شبیه سازی، گاری، چیریتی[۴۶]، رأی گیری، گروه افزار، رسانه های ادغام شده، سینکون [۴۷]، دلفی عمومی، نظرسنجی. )گلن، ۲۰۰۹ ، ص ۴)
۲-۹-۸- آینده های شخصی[۴۸]: اصل اساسی برای کاربرد آینده پژوهی در زندگی فردی، تحقیق فردی، یعنی فراهم کردن اطلاعات پایه برای افراد می‌باشد. این روش در ابتدا برای برخی از آینده پژوهانی که با رو شهای آینده پژوهی آشنایی داشتند ارائه گردید. این روش در واقع به دنبال ارائه یک چشم انداز شخصی می‌باشد که با راهنمایی اشخاص از طریق فهم و توسعه آینده ی شخصی آن ها احصا می شود. این روش یک فرایند سه مرحل های شامل مراحل زیر است:
