ضرورت تهیه یک برنامه استراتژیک درباره ی مدیریت بصری شهر تهران، در بند ۳-۴ مصوبه تاریخ ۱۳/۹/۱۳۹۱شورای عالی شهرسازی و معماری با عنوان «دستورالعمل ماده ۱۶۹ قانون برنامه پنجم توسعه اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی کشور » آمده است . در این مصوبه «سند جامع ارتقا کیفی سیما و منظر شهری» به عنوان یکی از اسناد طرح های جامع (توسعه و عمران شهری ) معرفی شده است .سند «چارچوب مدیریت بصری» که به طور خاص به ساماندهی چشم انداز های شهر میپردازد ، میتواند به عنوان یک مجموعه راهنما و دستورالعمل زیر مجموعه ویا قسمتی از « سند جامع ارتقا کیفی سیما و منظر شهری» واقع شود و با چشم انداز های طرح های بالادستی از جمله طرح جامع تطابق داشته باشد و در راستای تحقق پذیری هر چه بیشتر آن باشد به نظر میرسد این سند برای هدایت اقدامات توسعهای در سطح شهر در راستای ساماندهی چشم اندازهای موجود و در نظر گرفتن ذینفعان میباید برنامه های اجرایی آن در سطوح مختلف محلهای و منطقهای و شهر ارائه شود.
-
-
-
- سازمانها و مجموعه های مرتبط با مدیریت بصری شهر تهران:
-
-
مدیریت بصری شهر که نتیجه آن ساماندهی منظر نابسامان وآشفته شهرهای امروزی است ، تنها زمانی محقق میشود که عوامل پایه ای تاثیرگذار بر این آشفتگی ، مانند سیاستگذاری های نادرست کلان از سطح ملی تا سطح شهری و محله ای ، شناسایی و بازبینی مجدد شوند. (پور جعفرو دیگران ،۸۸:۱۳۸۸)
در این بخش سعی شده به صورت مختصر مصوبه و قوانین موجود که با موضوع تهیه سند چارچوب مدیریت بصری شهر تهران در ارتباط است مرور شود که از آن جمله مصوبات زیر هستند:
-
- ماده ۲۳ قانون نوسازی و عمران مصوب ۱۳۴۷: شهرداری ها را دارای اختیار نظارت بر طرز استفاده از اراضی داخل محدوده شهر از جمله تعیین تعداد طبقات ، ارتفاع و نماسازی و کیفیت ساختمانها بر اساس نقشه جامع شهر و منطقهبندی آن دانسته است . بنابرین شهرداریها با بهره گرفتن از اختیارات فوق مکلف به برنامهریزی برای دستیابی به سیمای شهری مناسب و هماهنگ است.
- بند ب ماده ۱۳۷ برنامه سوم توسعه اقتصادی- اجتماعی کشور ، وزارت مسکن و شهرسازی را موظف کردهاست تا ابزارها و راهکارهای قانونی ساماندهی سیمای شهر را ایجاد کند. شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری به عنوان یکی از سازمانهای فنی، اجرایی و مدیریتی وزارت مسکن و شهرسازی با رسالت تجدید حیات شهری و نیل به شهر پایدار و مشارکتی در سال ۱۳۷۶ تأسيس گردید. توسعه درونی با برنامهریزی و مدیریت بهینه استفاده از ظرفیتها و پتانسیلهای موجود شهری و مورد نیاز آتی در محدوده قانونی شهرها، هویت بخشی و احیای معماری و شهرسازی ایرانی – اسلامی از طریق اصلاح سیمای شهر به منظور با شکوهسازی محیط زندگی شهری، ساماندهی و انتظام بخشی به فعالیتها، جمعیت و فضا در جهت ایجاد تعادل اقتصادی، اجتماعی و کارکردی در فضاهای زندگی بافتهای شهری و نهایتاً ارتقا کیفیت محیط شهری از جمله مهمترین اهداف سازمان است.
هدف از تشکیل شرکت ، راهبری و ساماندهی فعالیتهای تصدی دولت از طریق شرکتهای زیرمجموعه در زمینه احیاء بهسازی و نوسازی بافتهای قدیمی ، فرسوده و ناکارآمد شهری و همچنین مدیریت استفاده بهینه از امکانات مذکور در جهت توسعه درونی شهرها و ارتقای محیط زندگی شهری در چارچوب سیاستهای وزارت مسکن و شهرسازی و شورای عالی شهرسازی و معماری ایران و توسعه و ترویج فعالیتهای فوق الذکر از طریق مشارکت شهرداریها ، ساکنان و مالکان بافتهای مذبور و اشخاص حقیقی و حقوقی است.
- مصوبه تاریخ ۲۵/۰۹/۸۷ شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، در خصوص «ضوابط ارتقای کیفی سیما و منظر شهری » است. این مصوبه پاکسازی و بهسازی نماها و جدارهها و مناسبسازی معابر پیاده را برای رسیدن به اهداف کلی زیر مورد توجه قرار داده است (مجله شهرداریها، شماره ۱۰۰).
-
- تلاش در جهت استفاده بهینه از منابع و تامین سلامت و رفاه ساکنین
-
- ساماندهی به سیما و منظر شهری در شهرها و روستاها و تلاش در جهت ایجاد شرایط مناسب زندگی درآنها
-
- احیای فرهنگ معماری شهرسازی غنی گذشته کشور
-
- جلوگیری از بروز ناهماهنگی های بصری و کارکردی در فضاها و فعالیت های شهری
- افزایش تمایلات اجتماعی و کوشش در جهت تنظیم جریان حیات مدنی
- سند جامع ارتقای کیفی سیما و منظر شهری ، در ادامه وتکمیل مصوبه قبلی شورای عالی شهرسازی و معماری و پیرو مصوبه مورخ ۵/۰۲/۱۳۹۰شورای عالی شهرسازی و معماری ایران تحت عنوان «دستورالعمل ماده ۱۶۹ قانون برنامه پنجم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی کشور» در جلسه مورخ ۱۳/۰۹/۱۳۹۱به عنوان یکی از اسناد طرح های جامع (توسعه و عمران شهری) تصویب گردید .
«سند جامع ارتقای کیفی سیما و منظر شهری » یکی از اسناد اصلی طرح های جامع (توسعه و عمران) است که موجب تنظیم روابط بناها، محیط طبیعی و شهروندان میشود و به چگونگی ارتقا و ساماندهی کیفیات محیطی شهرها ، به ویژه فرم و ساختار کلی شهر ، عناصر مهم حیاتی ، کلیدی و حساس آن ( با محوریت مساجد و با تأکید بر تجربه های تاریخی در مقیاس های محلی ، ناحیه ای،منطقه ای و شهری) و نحوه ارتباط شهر با بستر طبیعی آن میپردازد.
سند مذکور ، برای هر شهر یکبار تهیه شده و طرح های جامع (توسعه و عمران) با عنایت به این سند بازنگری خواهند شد . در خصوص شهر هایی که دارای طرح ها ی جامع (توسعه و عمران) میباشند ،تهیه «سند جامع ارتقای کیفی سیما و منظر شهر» در بازنگری و تهیه طرح توسعه و عمران جدید الزامی خواهد بود، در این سند ویژگیهای ساختار کلی کالبدی- فضایی شهر ساماندهی محورهای دید به چشم انداز های مطلوب و کریدورهای بصری ، فرم و ریخت عمومی ابنیه با عنایت به ویژگی های معماری اسلامی ایرانی و غیره پیشبینی خواهد شد. .( شورای عالی شهرسازی و معماری ،۲:۱۳۹۱)
- نظام نامه سازمان زیباسازی: