سطح گروهی، احساس یکپارچگی و همبستگی با دیگران: یک بعد اساسی دیگر از معنویت در محیط کار شامل احساس نوعی پیوند و احساس همبستگی عمیق با دیگران است. این بعد از معنویت در محیط کار در سطح گروهی از رفتار انسانی رخ میدهد و بر تعاملات بین کارکنان و همکاران دلالت دارد. همبستگی در محیط کار مبتنی بر این باور است که افراد یکدیگر را در پیوند با هم می دانند و اینکه بین خود درونی هر فرد با خود درونی دیگران رابطه وجود دارد. این سطح از معنویت در محیط کار شامل ارتباطات ذهنی، احساسی و معنوی بین کارکنان در گروههای کاری میباشد (میلیمن و همکاران، ۲۰۰۳). نیل و بِنِت[۵۰] این سطح از معنویت را ارتباط معنوی می دانند. این ارتباط، احساسی و روانی است که میان کارکنان در تیم ها و گروههای مختلف در سازمان برقرار می شود. ماهیت یگانگی و یکپارچگی، بیانگر وجود حس عمیقی از وابستگی میان افراد است. این احساس به مثابه یک فرهنگ در سازمان مطرح می شود که همه افراد در درون سازمان، مشتریان و خانواده هایشان در بیرون از سازمان، یک خانواده سازمانی به حساب میآیند و هویت خویش را در آن می بینند. هر فرد، جزئی از دیگران و در خدمت دیگران خواهد بود و فردیت وی با گروه و گروه با فردیت وی معنا مییابد. فرد در عین فردیت، با گروه است و در عین اینکه در گروه است، فردیت خود را از دست نمی دهد (رستگار، ۱۳۸۹).
سطح سازمانی، همسانی و همسویی با ارزش های سازمانی: سومین بعد معنویت محیط کاری، تجربه یک حس قوی از هم سویی بین ارزش های فردی کارکنان با رسالت، مأموریت و ارزش های سازمان است. این بعد از معنویت در محیط کار تعامل کارکنان با مقصود سازمانی بزرگ تر را در بر میگیرد. هم سویی با ارزش های سازمان به این معنی است که افراد باور دارند که مدیران و کارکنان در سازمان دارای ارزش های مرتبط و یک نوع وجدان قوی هستند و سازمان به رفاه کارکنان و همبستگی آنان توجه دارد (میلیمن و همکاران، ۲۰۰۳). برای مثال، مالفور[۵۱] بیان میکند یک فرد زمانی که احساس کند ارزش های فردی، به میزان زیادی با ارزش های سازمانی وی همسو نیست، احتمالاً برای آن سازمان کار نمی کند، چه این سازمان دینی و چه غیردینی باشد. وقتی این همسویی و همسانی میان ارزش های فردی و سازمانی ایجاد شد، تعهد بالاتری نسبت به کارکنان، مشتریان و جامعه به وجود میآید و سازمان همواره در تأمین آسایش و آرامش همه آنان تلاش خواهد نمود (رستگار، ۱۳۸۹).
۲-۱-۳-۴- جایگاه معنویت سازمانی در پژوهش ها
در نیمه دوم قرن بیستم، شاهد یک نهضت چشمگیر در احیای دین و معنویات هستیم و انجام پژوهش های روز افزون پیرامون معنویت سازمانی در سال های اخیر، رشد خیره کننده ای داشته است. به گونه اس که برخی نویسندگان، روند مهم کسب و کار را در بیست سال اخیر، تمرکز بر معنویت کارکنان در محیط کار و برخی دیگر، شکل گیری های سازمان های معنویت محور را به عنوان موج چهارم در سبز فایل معرفی میکنند. در حقیقت سازمان های موجود در عصر حاضر که موجبات از خود بیگانگی، سازش بیش از حد و جلوگیری از رشد شخصیت افراد را فراهم ساخته بودند. به صورت ناخودآگاه زمینه توجه به معنویت را ایجاد کردهاند، به طوری که معنویت طلبی جدید، دوشادوش پیشرفت های تکنولوژیکی پیشگام، گام برمی دارند (یزدانی و همکاران، ۱۳۸۹).
علاقه مندی ها و گرایش رو به رشد معنوی در قلمروهای مدیریت و سازمان را می توان در سه حوزه الف- دانشگاهی و مراکز علمی و پژوهشی ب- کتاب ها، مجلات و کنفرانس ها ج- اقدامات عملی سازمان ها مورد بررسی و مطالعه قرار داد (جدول ۲-۱-۳) (اسماعیلی کهکی، ۱۳۸۷).
جدول ۲-۱- ۳- گرایش و علاقه مندی روز افزون پژوهش های معنویت در سازمان
(عابدی و همکاران، ۱۳۸۶)
قلمروها
پیشگامان
موضوعات گرایش و علاقمندی
سال
دانشگاه ها و مراکز آکادمی
چپمن[۵۲]
رشته هایی تحت عنوان رهبری از درون/معنویت در کار
سانتاکلارا[۵۳]
رشته ای تحت عنوان معنویت برای رهبران بازرگانی
۱۹۹۸
انستیتو فناوری ماساچوست[۵۴]
رشته ای تحت عنوان خدا و کامپیوترها: اندیشه ها، دستگاهها و ماوراالطبیعه
۱۹۹۸
آکادمی مدیریت[۵۵]
به رسمیت شناختن مطالعه و پژوهش در زمینه معنویت در سازمان
۲۰۰۱
آکادمی بینالمللی رشتههای بازرگانی
به رسمیت شناختن مطالعه و پژوهش در زمینه معنویت در بازرگانی
۲۰۰۱
دیترویت ویرسی
برگزاری دوره تحت عنوان معنویت در کار و تفکر
۱۹۹۹
نشریه ها و مجله ها
پرسنال[۵۶]
موضوعاتی درباره معنویت در کار
۱۹۹۹
تری نینگ[۵۷]
موضوعاتی درباره معنویت در کار
۱۹۹۹
وال استریت[۵۸]
موضوعاتی درباره معنویت در کار
۱۹۹۹
روح در کار[۵۹]
موضوعاتی مستقیماً درباره معنویت در محیط کار
۱۹۹۹
روح کسب و کار[۶۰]
موضوعاتی مستقیماً درباره معنویت در مسائل بازرگانی
۱۹۹۹
فورچون[۶۱]
مباحثی درباره معنویت در محیط کار
۱۹۹۹
یوگا[۶۲]
ارتباط معنویت و شغل: آیا روح شما موجب بقای شغل شما می شود؟
۱۹۹۷
نشریه کسب و کار هاروارد[۶۳]
آیا تجارب سبز فایل پیامی برای مدیران دارد؟ راه هایی برای به کارگیری روح و روان کارکنان در کار
۱۹۹۴
اخبار ایالات متحده و گزارش جهانی[۶۴]
معنویت آخرین شعار روز مشترک افراد میباشد.
۱۹۹۹
هفته نامه کسب وکار[۶۵]
معنویت آهسته آهسته در سازمان رخنه میکند.
۱۹۹۵
کتاب
نشست آکادمی معنویت
۷۲ عنوان کتاب را درباره معنویت در کسب و کار فهرست کردهاست.
۱۹۹۹
مجله پابلیشری ویکی
۵۵ عنوان کتاب جدید درباره تجارب و معنویت معرفی کردهاست.
۱۹۹۷
بیشترین رشد کتاب مربوط به معنویت و دین به طور کل بوده است.
۱۹۹۰
سمینارها و همایش ها
شرکت فورد موتور واتی اندلتی
برنامه آموزشی سه روزه تحت عنوان خویشتن شناسی و شنود مؤثر
۱۹۹۸