برای مثال، (( تایپ کردن یک پاراگراف صد کلمه ای بدون اشتباه در دو دقیقه)) هدفی است که هر سه استاندارد مورد نظر را پوشش می دهد. دراین هدف، صد کلمه یک استاندارد کمی، بدون اشتباه یک استاندارد کیفی و دردو دقیقه یک استاندارد زمانی است. با بیان هدف ها به صورت دقیق و به دور از ابهام می توان رهنمودها و مبنای لازم را برای انتخاب سایر عناصر برنامه آموزش ضمن خدمت فراهم نمود.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

تصمیم گیری درباره محتوا و مواد آموزشی مورد نیاز دوره محتوا و مواد آموزشی در یک برنامه آموزش ضمن خدمت تابع اهداف ویژه ای است که برای آن دوره تدوین شده است. بنابراین در صورتی که هدف ها از جامعیت و شفافیت لازم برخوردار باشند، مشخص کردن رئوس اساسی مطالب مورد بحث در دوره آموزشی تا حد زیادی آسان می شود. علاوه بر مشخص کردن سرفصل های اصلی هر درس در یک دوره آموزشی، ضرورت دارد کمیته آموزش ضمن خدمت دوباره مواد ومنابع آموزشی دوره نیز تصمیم گیری کند. متاسفانه یکی از عواملی که بشدت کیفیت دوره های آموزشی را تحت تاثیر قرار می دهد، عدم تناسب یا تناسب اندک منابع آموزشی دوباره با سرفصل های پیشنهادی است ( فتحی واجارگاه، ۱۳۸۱ ). در بسیاری از موارد مشاهده می شود که قابلیت عملی و کاربردی چندانی در سازمانها ندارد. این امر بدان معنی است که آموزش ضمن خدمت به طور اساسی ماهیت ویژه ای دارد. بزرگسالان شرکت کننده در این دوره ها دارای تجارب و اطلاعات قبلی هستند و انگیزه اصلی آنان برای شرکت در دوره، دستیابی به اطلاعات عملی جهت حل مسائل شغلی و کاری است. این مساله سبب می شود که شرکت کنندگان با درک عدم تناسب منابع و مواد آموزشی با نیازهای شغلی و کاری، انگیزه خود را برای تداوم حضور در دوره از دست بدهند و کیفیت آموزش ها به شدت تحت الشعاع قرار گیرد. برای اجتناب ورزیدن از بروز چنین مشکلی برنامه ریزان آموزش ضمن خدمت باید پس از تدوین رئوس کلی مطالب مورد نظر در دروس مختلف یک دوره آموزشی، برای دستیابی به منابع آموزشی مفید به یکی از دو طریق زیر عمل کنند.
۱-در صورت امکان و وجود تسهیلات مالی و اداری لازم در سازمان، از افراد صاحب نظر و مطلع برای تدوین منابع آموزشی لازم دعوت به عمل آورند. این امر سبب می شود تا منبع آموزشی تدوین شده به طور دقیق منطبق بر سرفصل های تعیین شده و نیز نیازها و مسائل شغلی کارکنان باشد.
۲-در صورت نبود امکانات و تسهیلات لازم برای تدوین یک منبع آموزشی، می توان با بهره گرفتن از نظریات افراد مطلع و صاحبنظر از میان منابع آموزشی موجود و در دسترس منبع ویژه ای را گزینش نمود. برای این کار می توان به دو شکل زیر عمل کرد:
انتخاب یا گزینش کامل: منظور این است که یک کتاب یا منبع آموزشی برای دوره یا درس خاص انتخاب شود.
گزینش ترکیبی: در این حالت به جای استفاده از یک منبع انحصاری، کارشناسان آموزش، بخش های مفید منابع گوناگون را انتخاب و به صورت یک منبع خاص تدوین می نمایند. با این حال باید توجه داشت که مرحله انتخاب محتوا و مواد آموزشی مستلزم جلب همکاری متخصصان برجسته در موضوع های مختلف آموزشی است. بنابراین بهتر است برای این کار کمیته ویژه ای تشکیل شود. با توجه به موارد مطرح شده، توصیه می شود برنامه ریزان آموزش ضمن خدمت به ملاحظات زیر در تصمیم گیری درباره محتوا و مواد آموزشی توجه کنند:
۱-به منظور دستیابی به منابع آموزشی مفید و جامع، از صاحبنظران و کارشناسان ذیصلاح به طور نظامدار نظرخواهی شود؛
۲-در تدوین منابع آموزشی، تناسب آن با هدفها و سرفصل های تعیین شده برای دوره به دقت مورد توجه قرار گیرد؛
۳-در تدوین منابع آموزشی، تناسب ان با ویژگی های آموزشی گیرندگان نظیر اطلاعات قبلی، تجارب شغلی و مسائل و مشکلات حرفه ای آنان مورد توجه قرار گیرد؛
۴-منابع آموزشی دست کم به صورت عملی و قابل کاربرد در محیط کار افراد تدوین شود؛
۵-در منابع آموزشی دروس مختلف، منابع اضافی برای متالعه بیشتر کارکنان معرفی شود.
۲-۲-۸ تصمیم گیری درباره روش اجرای دوره
منظور از روش اجرای دوره، روش آموزش مورد استفاده برای برگزاری دوره هاست. اگرچه در ادبیات آموزش و پرورش استفاده از روش های فعال و عملی که مشارکت شرکت کنندگان را در دوره ها جلب می کند، مورد حمایت واقع سده، گزینش روش یا روش های آموزشی تابع و پارامترهای متعددی است از جمله (صباغیان، ۱۳۶۹):
*ماهیت دوره: اگر ماهیت دوره، اطلاع رسانی و آگاهی دادن به افراد از دستاوردهای جدید باشد، روش آموزش می تواند سخنرانی و پرسش و پاسخ باشد. اما اگر ماهیت دوره افزایش توان عملی و حرفه ای در افراد برای اجرای کار معینی باشد، روش آموزشی الزاماّ باید امکان تحقق این منظور را فراهم نماید.
*اهداف و محتوا دوره: بر مبنای هدفها ومحتوای دوره تا حد زیادی می توان روش های آموزشی را مشخص نمود. وجود اهداف و محتوای گوناگون در یک دوره آموزشی، مستلزم استفاده از روش های متعدد است.
*شرکت کنندگان در دوره: مشخصات و ویژگیهای افراد شرکت کننده در دوره نیز می تواند در انتخاب روش آموزش دوره موثر باشد. بنابراین برنامه ریزان باید ویژگی هایی نظیر تجارب و اطلاعات قبلی افراد، میزان علاقه افراد به موضوع و میزان توانایی آنان را مد نظر قرار دهند.
*حجم کلاسها: تعداد افرادی که در یک کلاس یا دوره شرکت می کنند نیز بر انتخاب روش آموزش اثر می گذارد. دوره های آموزش عملی با کارآموزان محدود و دوره های نظری با کارآموزان زیاد قابل اجرا است.
*منابع و امکانات در دسترس: از آنجا که دوره های آموزشی بر حسب منابع و امکانات مالی، مادی و اداری و نیز تجهیزات مورد نیاز با یکدیگر تفاوت دارند، وجود یا یا نبود امکانات و منابع بر انتخاب روش آموزش اثر قابل توجهی دارد.
*مدت زمان دوره: برخی از روش ها به لحاظ اجرایی به زمان بیشتری نیاز دارند، دوره های کارگاهی معمولاّ مستلزم زمان بیشتر و دوره های نظری مستلزم زمان کمتری هستند.
*علاقه و تمایل مدرسان: معمولاّ استفاده از روش های گوناگون مستلزم هماهنگی با مدرسان ذیربط است. تسلط مدرسان بر روش های آموزش کارکنان و توانایی آنان در اداره و مدیریت کلاسهای ضمن خدمت اهمیت زیادی دارد.
۲-۲-۸ -۱ ملاحظات اساسی در انتخاب روش های آموزشی
برای انتخاب روش آموزش دوره، علاوه بر توجه به پارامترهایی که از آنها یاد شد، باید به نکات زیر توجه داشت:
*استفاده از روش های مختلف به جای استفاده از یک روش انحصاری: منظور این است که در یک دوره آموزشی باید از روش های آموزشی مختلفی استفاده کرد. این امر از دو جهت اهمیت دارد. از یک سو هر دوره آموزشی دروس و اهداف مختلفی دارد و تمام هدف ها را نمی توان با یک روش متحقق ساخت. از سوی دیگر شرکت کنندگان ومدرسان مختلف نیز با روش های متفاوتی سازگارندونمی توان بااستفاده ازیک روش خاص،اجرای موفقیت آمیز دوره را انتظار داشت.
*ایجاد هماهنگی با مدرسان، عوامل اجرایی و شرکت کنندگان در خصوص روش های آموزشی: این موضوع نیز اهمیت زیادی دارد؛ زیرا عدم توجیه افراد درباره روش، اهمیت استفاده از آن و شرایط موفقیت در اجرای یک روش می تواند بر دوره آموزشی و کیفیت آن اثر گذارد؛ بنابراین باید با مدرسان و عوامل اجرایی، قبل از برگزاری دوره، هماهنگی لازم را به عمل آورد.
۲-۲-۸ -۲ پیش بینی شرایط وامکانات اجرایی دوره
مولفه دیگری که در مرحله تهیه و تنظیم برنامه عمل باید به آن توجه نمود، پیش بینی شرایط اجرایی دوره است. در مورد این عنصر، بخش های مختلفی را می توان مد نظر قرار داد از جمله:
۱- شرایط مدرسان؛
۲-نحوه گزینش شرکت کنندگان (آموزش گیرندگان)؛
۳-مدت زمان دوره و زمان برگزاری دوره؛
۴-تعداد شرکت گنندگان؛
۵-تجهیزات، امکانات و منابع مورد نیاز؛
۶- واگذاری وظایف و مسئولیت ها به افراد؛
۷-تهیه و توزیع اطلاعیه برگزاری دوره.
۲-۲-۸ -۲-۱ شرایط مدرسان
در برگزاری موفقیت آمیز یک دوره، مربی یا مربیان از نقش زیادی برخوردارند. در صورتی که از مربیان توانایی و مهارت لازم برخوردار باشند، نه تنها وظایف محول شده را به خوبی اجرا می کنند، بلکه ضعف های احتمالی در اهداف و منابع را نیز پوشش می دهند. بنابراین، برنامه ریزان آموزش ضمن خدمت باید در گزینش مدرسان حساسیت و دقت فوق العاده ای را به خرج دهند. با توجه به ماهیت دوره های آموزش ضمن خدمت و مساله محور بودن این آموزش ها، ضروری است تا در انتخاب مدرسان، علاوه بر تاکید بر تخصص و دانش نظری در خصوص موضوع، به تجربیات قبلی آنان در تدریس و آشنایی عملی شان با مشاغل مورد نظر نیز توجه داشت. در صورتی که در داخل سازمان افرادی با شرایط فوق در دسترس باشند، به دلیل آشنایی آنان با اهداف و سیاست های سازمان، استفاده از این افراد در اولویت قرار دارد. در غیر این صورت می توان از افراد ذیصلاح خارج از سازمان استفاده کرد. استفاده از منابع انسانی خارج از سازمان این مزیت را دارد که از توانایی های تخصصی و فنی آنان به طور موقت بهره گرفته می شود، اما این گونه افراد احتمالاّ در جریان کامل سیاست ها و اهداف سازمان یا مشاغل ذیربط نیستند.
در صورتی که دوره آموزشی مشتمل بر عناوین درسی مختلفی است و برای دروس مختلف، مدرسان متفاوتی دعوت می شوند، بهتر است یکی از مدرسان با تجربه را به منزله سرپرست مدرسان تعیین کرد. برآورد تعداد مدرسان مورد نیاز برای برآورد تعداد مدرسان، علاوه بر روش تخمین ذهنی که معمولاّ استفاده می شود، روش های دیگری نیز وجود دارد، از جمله مهم ترین این روش ها، استفاده از روش تناسب و روش واحدی است (تقی پور ظهیر،۱۳۶۹). در روش تناسب، نسبت استاد به دانشجو مد نظر قرار می گیرد. این نسبت ها در حوزه های مختلف علوم انسانی، علوم پایه، فنی مهندسی، پزشکی و کشاورزی متفاوت است.
روش دیگر، استفاده از روش واحدی است که به موجب آن از معادله زیر برای مشخص کردن تعداد مدرس مورد نیاز استفاده می شود (یونسکو، ۱۳۷۸):
متوسط واحد درسی اخذ شده × تعداد کل دانشجو = تعداد مدرس مورد نیاز دوره
متوسط ساعت آموزشی استاد × ظرفیت مطلوب کلاس
روش اخیر در دوره های آموزش ضمن خدمت بلند مدت و دوره هایی که به صورت واحد ارائه
می شوند، قابل استفاده است.
۲-۲-۸ -۲-۲ نحوه گزینش شرکت کنندگان
از جمله عوامل اثرگذار بر کیفیت دوره های آموزش ضمن خدمت، گزینش کارآموزان است. بر خلاف آموزش های رسمی که شرکت کنندگان از لحاظ سنی و تحصیلی تجانس زیادی دارند، در آموزش ضمن خدمت افراد از لحاظ سنی، تجربیات قبلی، تحصیلات، شغل مورد تصدی، میزان علائق و توانایی، تفاوت های زیادی با یکدیگر دارند. این عدم تجانس می تواند مشکلات زیادی را در اجرای دوره به وجود آورد. با توجه به تفاوت های فردی کارکنان، ضروری است که مسئولان آموزش ضمن خدمت برای ایجاد تجانس بیشتر، شرایط و ضوابطی را برای پذیرش شرکت کنندگان تعیین کنند. در این راستا، برای گزینش شرکت کنندگان می توان به ملاحظات زیر توجه کرد:
*تاحد امکان برای این کار کمیته ویژه ای تشکیل شود؛
*شرایط و ضوابط مورد نیاز برای شرکت در دوره به طور دقیق معین شود؛
*در صورت امکان پرسشنامه ویژه درخواست شرکت در دوره تنظیم شود و در اختیار بخش های مختلف سازمان قرارگیرد. اطلاعات حاصل از این کار می تواند در گزینش بهتر افراد و ایجاد تجانس بیشتر میان شرکت کنندگان نقش داشته باشد.
۲-۲-۸ -۲-۳ مدت زمان دوره و زمان برگزاری آن
مدت زمان دوره تابع عوامل و شرایط متعددی نظیر اهداف و محتوای دوره، روش آموزشی و … است.
زمان برگزاری دوره نیز باید معین شود. در این زمینه توجه به خصوصیات جوی فصل های مختلف، تراکم کاری سازمان در ایام مختلف سال و شبانه روزی یا نیمه وقت بودن دوره حائز اهمیت است.
۲-۲-۸ -۲-۴ تعداد شرکت کنندگان
تعداد افرادی که در دوره شرکت می کنند نیز بر کیفیت اجرای برنامه تاثیر دارد، از این رو اتخاذ تدابیر و پیش بینی های لازم برای کنترل افراد شرکت کننده در دوره ضروری است. بر حسب هدف، سطح دوره آموزشی و روش آموزش، تعداد افراد شرکت کننده متفاوت خواهد بود. این تعداد برای دوره های عملی و کارگاهی بیست نفر، برای دوره هایی که بر مشارکت افراد تاکید می شود حداثر ۲۵ نفر است و برای دوره هایی که برای کارکنان ارشد تشکیل می شود یا هر دوره پیشرفته ای که مستلزم مشارکت عمیقتر شرکت کنندگان است، تعداد افراد در هر کلاس نباید از پانزده نفر تجاوز نماید (یونسکو، ۱۹۷۵ ). در مورد دوره هایی که جنبه اطلاع رسانی دارند، تعداد افراد می تواند اندکی بیشتر باشد.