۲-۲-۸ عوامل تسهیل کننده سلامت نظام اداری
دیدگاه های مطرح شده در این زمینه عمدتاًً در ارتباط با عوامل تهدید کننده قابل بررسی و جمع بندی میباشد و بطورکلی اقداماتی پیشنهاد شده که نارسایی ها و علل فوق را بر طرف نماید . که می توان بشرح ذیل طبقه بندی کرد :
-
- قوانین و مقررات شامل: تدوین و اجرای نظام شایستگی، اصلاح قوانین و مقررات انضباطی با جهت گیری پیش گیرانه ، تدوین واجرای نظام ارتقاء و انتصاب بخصوص درسطوح مدیریت، تدوین و اجرای نظام متناسب پرداخت با تأکید برکارمزدی به جای وقت مزدی ، تدوین و اجرای نظام ارزیابی و ارزشیابی مناسب.
-
-
- نیروی انسانی شامل: توسعه مهارتهای حرفه ای کارکنان ازطریق آموزش های مستمر،گسترش و نهادینه کردن مشارکت های کارکنان درفرآیند هدف گزاری ،تصمیم گیری واجرا، تشویق نوآوری و خلاقیت فردی و گروهی کارکنان ، تأکید برخود نظارتی از طریق نظام آموزشی کشور، افزایش آگاهی های کارکنان در زمینه های کاری، پیامدهای هراقدام و… ، به کارگیری مدیران حرفه ای متخصص و متعهد ، توجه به تفاوتهای فردی درانتخاب، آموزش ، انگیزش، و عملکرد کارکنان ،استفاده از ارگونومی برای هماهنگی بین انسان و محیط کار و رضایت بخش کردن محیط کار .
-
-
- رسالتها و مأموریتهای سازمانی شامل : تغییر نگرش مدیران در تدوین رسالت ها و مأموریت های سازمان از حاکم بودن به خدمت گزاربودن، توجه به رضایت مشتری به عنوان اصل اولیه، تأکید برپاسخگویی، شفافیت و یکپارچگی، توجه به متغیرهای محیطی در تدوین رسالت هاو مأموریت ها، تدوین ملاکها وشاخص های مناسب اجرا و ارزیابی رسالت ها و مأموریت ها ،تدوین نظام نامه، رسالت ها ، مأموریت ها ،اهداف و آشنا ساختن کارکنان با آن ها ، ایجاد یکپارچگی سازمانی از طریق تأکید بر ارزشهای مشترک فرهنگی درسازمانها.
-
- ساختار سازمانی شامل : متناسب ساختن اختیار و مسئولیت در سطوح سازمانی و کاهش ساختارهای موازی ، کاهش تمرکز سازمانی و تفویض اختیار به سطوح پائین ، اصلاح ساختار های نظارتی متناسب با نیازهای فعلی و افزایش سهم نظارتهای مردمی در این ساختارها ، پرهیز از ساختارهای تقلیدی درطراحی سازمانی، اصلاح فرآیندها از طریق استقرار سیستم مدیریت کیفیت متناسب با وظایف و مأموریتهای سازمان، افزایش سهم نظارتهای مردمی در ساختارهای سازمانی، کاهش انحصار دولتی در خدمات رسانی .
- سیستمها و روشها شامل: طراحی سیستمی روش های انجام کار برای استفاده از بازخوردهای نظارتی دراصلاح روابط درونی و بیرونی آن، استقرار سیستم مدیریت کیفیت، تأکید برپویایی سیستمهای سازمانی در واکنش به تحولات محیطی، تدوین فرآیندهای افزایش نظارت مردمی بر عملکرد دستگاهها، تسهیل ارتباط مردم و مسئولین ، طراحی و استفاده از سیستم های اطلاعاتی مدیریت (MIS) در تصمیم گیری های سازمانی در سطوح سه گانه سازمان (استراتژیک ، تاکتیکی و عملیاتی)
۲-۲-۹ عوامل تهدیدکننده سلامت نظام اداری
در این جا واژه تهدید به معنای عام آن به کار گرفته می شود یعنی کلیه عوامل اعم از عوامل خارجی(محیطی سازمان)وعوامل سازمانی(داخلی)که کارایی واثربخشی و درنهایت موجودیت سازمانها را تحت تأثیر قرار میدهد.در این زمینه دیدگاه های متعددی مطرح شده است . برخی از این دیدگاه ها ، با استناد به شاخص های سلامت نظام اداری عوامل تهدید کننده را مورد تحلیل قرارداده اند . برخی دیگر آن ها را درچند دسته فردی ، سازمانی و فرا سازمانی مورد بررسی قرارداده اند. عموما” عدم آشنایی کارکنان با شرح وظائف ، تفاوت سطح حقوق و دستمزد، عدم آشنایی با مقررات ، رسوم غلطی که به صورت عرف اداری در آمده است ، نداشتن سیستم و عدم گرایش به سیستم ، نداشتن تخصص لازم ، شاغل گرایی ،فضای نامناسب در سازمانها ،شبکه های گسترده ارتباطی غیر رسمی ، ایجادشغل های کاذب ، دگرگونیهای سریع اجتماعی ، عدم اطلاع رسانی به موقع و …” همه و همه میتوانند منابعی باشند تا سلامت اداری به مخاطره بیافتد . به طور کلی این علل و عوامل را می توان در دو بخش با اجزاء مختلف بشرح ذیل طبقه بندی نمود:
۲-۲-۹-۱ عوامل بیرونی تهدید کننده سلامت نظام سازمانی
-
- عدم تفکیک پستهای سیاسی از پستهای اجرایی، که فاقد شایسته سالاری و تخصص و طی سلسله مراتب اداری است.
-
- فقدان نظام انتصابها بر اساس شایستگی .
-
- عدم وجود سیستم ارزشیابی عملکردی واحدهای اداری و سیستم پاسخگویی .
-
- عدم وجود ارتباط ارگانیک و تعریف شده بین سازمانها و نهادهای کشور. علت وجودی و موفقیت هر سازمان به تأمین نیازمندیهای سایر سازمانها و در نهایت رضایت خاطر آن ها بستگی دارد.
-
- عدم وجود توجیه منطقی حیات بعضی از سازمانها ، تنها منافع مدیران و کارکنان است که سازمان را نگه میدارد نه ضرورت و نیاز واقعی به آن سازمان.
- استخدام مادام العمر
۲-۲-۹-۲ عوامل درونی تهدید کننده سلامت نظام سازمانی
-
- برنامه ریزی
-
- سازماندهی
-
- کنترل و نظارت
-
- مدیریت منابع انسانی
- فرهنگ سازمانی
۲-۲-۱۰ روش های بررسی عوامل تهدید کننده سلامت نظام اداری
عده ای نیز بر اساس مطالعات میدانی عواملی را مطرح کردهاند و گروهی دیگر با یک نگرش سیستمی ،روش های بررسی عوامل تهدید کننده سلامت نظام اداری را مطرح کردهاند و در این زمینه به دو روش اشاره شده است .
۲-۲-۱۰-۱ روش اول : علل ناکارآمدی نظام اداری
روش اول : علل ناکارآمدی نظام اداری که در سه سطح بررسی شده است:
۱ . با مشاهده عوارض نظام اداری به سوی عوامل آن باید رفت.
۲٫مرحله گذر ازعلل سطحی به علل نیمه بنیانی.
۳ . مرحله گذر از علل نیمه بنیانی به علل بنیانی .
۲-۲-۱۰-۲ روش دوم : استفاده از تکنیک کیپنر و تریکو