در این پژوهش از سه پرسشنامه استاندارد پرسشنامه عملکرد (کارکرد) خانواده (Fad)، پرسشنامه سبک های دلبستگی سیمپسون (Sas) و پرسشنامه سازگاری اجتماعی نوجوانان دبیرستانی استفاده گردید.
پرسشنامه سنجش کارکرد خانواده (Fad)
ابزار مورد استفاده در این پژوهش تست «سنجش خانواده» است که توسط اپشتاین، بالدوین و بیشاب (۱۹۸۳) تهیه شده است و هدف آن سنجیدن عملکرد خانواده بر اساس الگوی مک‌مستر می‌باشد. این الگو خصوصیات ساختاری، شغلی و تعاملی خانواده را معین می‌سازد و شش بعد از عملکرد خانواده را مشخص می‌کند. این ابعاد عبارتند از: حل مشکل، ارتباط، نقش‌ها، همراهی عاطفی، آمیزش عاطفی، کنترل رفتار و عملکرد کلی خانواده. لذا تست سنجش خانواده متناسب با این شش بعد، از شش خرده مقیاس برای سنجیدن آن ها، به علاوه یک مقیاس دیگر مربوط به عملکرد کلی خانواده تشکیل شده است (ثنایی، ۱۳۷۹). ضرایب آلفای کرونباخ کل مقیاس و خرده مقیاس های حل مشکل، ارتباط، نقش‌ها، همراهی عاطفی، آمیزش عاطفی، کنترل رفتار و عملکرد کلی در پژوهش ثنایی و امینی (۱۳۷۹) به ترتیب ۹۲/۰، ۶۱/۰، ۳۸/۰، ۷۲/۰، ۶۴/۰، ۶۵/۰، ۶۱/۰ و ۸۱/۰ گزارش شده است. همین ضرایب آلفای کرونباخ برای کل مقیاس و خرده مقیاس‌های آن به ترتیب زیر در پژوهش رضایی (۱۳۸۷)، ۹۱/۰، ۶۶/۰، ۶۷/۰، ۶۳/۰، ۴۲/۰، ۶۱/۰، ۳۸/۰ و ۷۳/۰ گزارش شده است. ابزار سنجش خانواده دارای روایی همزمان و پیش‌بینی است. به علاوه این ابزار با قدرت متمایز سازی اعضای خانواده ها، در هر هقت خرده مقیاس خود دارای روایی خوبی برای گروه‌های شناخته شده اس (ثنایی ، ۱۳۷۹). امان‌الهی، عطاری و خجسته مهر (۱۳۸۹)، برای بررسی ضریب پایایی مقیاس فوق از روش تنصیف و آلفای کرونباخ استفاده کردند. آن ها ضریب تنصیف این پرسشنامه را ۷۱/۰ و آلفای کرونباخ را ۸۰/۰ به دست آوردند. امان‌الهی و همکاران (۱۳۸۹) برای روایی مقیاس ارزیابی عملکرد خانواده از یک سوال کلی در طیف لیکرت ۷ درجه ای استفاده کردند. همبستگی بین نمره کل آزمون و سوال کلی ۳۳/۰ و سطح معنی داری آن ۰۰۲/۰ به دست آمد.
پرسشنامه سبکهای دلبستگی سیمپسون (AAI)
این پرسشنامه توسط سیمپسون (۱۹۹۰) ساخته شده است. این آزمون شامل ۱۳ جمله در مقیاس لیکرتی است که آزمودنی در پاسخ به هر سوال باید یکی از گزینه های طیف ۵ درجه‌ای (از کاملاً موافق تا کاملاً مخالف) را انتخاب کند. از این ۱۳ جمله، ۵ جمله برای ارزیابی سبک دلبستگی ایمن، ۴ جمله برای ارزیابی سبک دلبستگی اجتنابی و ۴ جمله برای ارزیابی سبک دلبستگی دوسوگرای اضطرابی می‌باشد. سیمپسون به منظور بررسی روایی این پرسشنامه از مقیاس عشق رابین (۱۹۷۰؛ به نقل از سیمپسون، ۱۹۹۰) و مقیاس وابستگی برشید و فی(۱۹۹۷) استفاده کرد. همبستگی بین مقیاس عشق رابین با سبک دلبستگی ایمن، اجتنابی و دوسوگرای اضطرابی به ترتیب ۲۲/۰، ۲۲/۰- و ۱۲/۰- بود. همبستگی بین مقیاس وابستگی برشید و فی با سبک دلبستگی ایمن، اجتنابی و دوسوگرای اضطرابی به ترتیب ۲۶/۰، ۲۸/۰ و ۱۲/۰- به دست آمد. عطاری، عباسی سرچشمه و مهرابی زاده (۱۳۸۵) برای بررسی روایی این آزمون از سه سوال محقق ساخته استفاده نمودند که همبستگی برای این سه سوال با سبک دلبتسگی ایمن، اجتنابی و دوسوگرای اضطرابی به ترتیب ۵۹/۰، ۵۴/۰ و ۲۴/۰- به دست آمد. پایایی این پرسشنامه برحسب آلفای کرونباخ و اجرای مجدد در فاصله های زمانی یک هفته تا دو سال حدودا ۷۰/۰ برآورد شده است. سیمپسون (۱۹۹۲). عطاری و همکاران (۱۳۸۵)، آلفای کرونباخ و ضریب تنصیف این پرسشنامه را به ترتیب ۷۰/۰ و ۶۲/۰ به دست آوردند . در پژوهش حاضر پایایی این پرسشنامه با روش آلفای کرونباخ برابر با ۸۷/۰ محاسبه شد.
ابزار پرسشنامه سازگاری نوجوانان دبیرستانی:
این پرسشنامه در دانشگاه شانکار توسط سین هاوسینک در سال ۱۹۹۳ساخته و هنجاریابی شده است (به نقل از فولادی، ۱۳۸۳). این آزمون با این هدف ساخته شد تا نوجوانان ۱۴ تا ۱۸ساله را از جهت سازگاری مطلوب و نامطلوب در سه حوزه عاطفی، اجتماعی و آموزشی از یکدیگر تشخیص دهد. این پرسشنامه شامل ۶۰ گویه (در هر حوزه ۲۰ گویه) است و به صورت بلی – خیر پاسخ داده می شود. در نمره گذاری به پاسخ های بلی نمره صفر تعلق می‌گیرد که بیانگر سازگاری بالا است و به پاسخ های خیر نمره یک داده می شود که بیانگر سازگاری خیلی ضعیف است.
برخی گویه ها به طور معکوس نمره گذاری می‌شوند.
پرسشنامه اولیه دارای ۱۰۰ سوال بوده است. سین هاوسینگ (۱۹۹۳)، پس ازبررسی های مختلفی که برروی نمونه های تصادفی مرکب از ۱۹۵۰ نفر از دانش آموزان کلاس های اول تا سوم دبیرستان انجام دادند، ۶۰ سوال را انتخاب نمودند. ضریب پایایی تنصیف برابر ۹۵/۰، بازآزمایی معادل ۹۳/۰ و ۹۴/۰ گزارش شده است (به نقل از فولادی، ۱۳۸۳). در پژوهش حاضر پایایی این پرسشنامه با روش آلفای کرونباخ برابر با ۸۴/۰ محاسبه شد.
۳-۶- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
پس از اخذ مجوز از دانشگاه مبدأ با مراجعه به ادارات آموزش و پرورش ناحیه ۱ و ۲ شهرستان بندرعباس و نسبت به گرفتن مجوزهای لازم اقدام شد و هماهنگی های لازم با مدیران مدارس جهت همکاری با محقق صورت گرفت. سپس تعداد ۲۲۵ پرسشنامه تهیه و در بین نمونه پژوهش توزیع شد. توزیع ۲۵ پرسشنامه اضافی به دلیل احتمال ناقص بودن بعضی از پرسشنامه‌ها و عدم عودت آن ها در نظر گرفته شده است. داده های پژوهش حاضر در دو سطح توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در سطح توصیفی از شاخص‌های آماری نظیر فراوانی ، انحراف معیار و میانگین استفاده شد و درسطح استنباطی از آزمون‌های آماری رگرسیون چند متغیری و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد و در پایان پس از توزیع و جمع آوری پرسشنامه‌ها، داده ها با بهره گرفتن از نرم افزار آماری spss تجزیه و تحلیل شد.
فصل چهارم
تجزیه تحلیل داده های پژوهش
۴-۱)مقدمه
در این فصل به بررسی یافته های حاصل پژوهش پرداخته می شود. همان طور که در فصل های قبلی شرح مبسوط اهداف و فرایند پژوهش از نظر گذشت این پژوهش به دنبال بررسی رابطه بین عملکرد خانواد و سبکهای دلبستگی با سازگاری دانش آموزان پسر مقطع متوسطه شهر بندرعباس است. تجزیه و تحلیل داده های این پژوهش شامل دو بخش می شود. ابتدا فراوانی، درصد و درصد تجمعی متغیرهای جمعیت شناختی پژوهش ارائه می شود. در دومین قسمت از این فصل به بررسی فرضیه های پژوهش پرداخته می شود. فرضیه های پژوهش که شرح آن در فصل یک از نظر گذشت از این قرار است:
-
- بین مؤلفه های عملکرد خانواده با سازگاری دانش آموزان رابطه چندگانه معنیداری وجود دارد.
