-چگونه می توان محیط های آموزشی را به صورت بستری مناسب برای شناخت یافته های علمی و کسب دانش روز فراهم کرد؟
آموزش انفرادی و ویژگی های آن
آموزش انفرادی به آموزشی گفته می شود که دانش آموزان در فعالیت های خود مستقل باشند و پیشرفت تحصیلی بر اساس توان فردی آن ها صورت گیرد.محتوای آموزشی باید به نحوی نوشته و سازماندهی شود که دانش آموز بتواند،در درون مدرسه یا خارج از آن به طور مستقل به مطالعه و کسب تجارب یادگیری بپردازد.اما نظام آموزشی یا معلم موظف است امکانات مورد نیاز را در محیط آموزشی فراهم سازد تا دانش آموزان به تناسب موقعیت و نیازشان به مطالعه و یادگیری بپردازند..در این نوع آموزش،اغلب محتوایی یکنواخت و سازمان یافته به صورت نوشتاری چاپی یا الکترونیکی در اختیار یادگیرندگان قرار میگیرد.زمان و نوع فعالیت اغلب خود گردان ،و نسبتا خود کنترل انعطاف پذیر است.اما توجه دانش آموزان دقیقا باید بر جنبه هایی از موضوع متمرکز شود که مرتبط یا اهداف آموزشی است محتوای آموزشی به صورت برنامه ای منظم ، گام به گام اغلب به شکل نوشتاری ،دیداری-شنیداری ،و الکترونیکی طراحی و سازماندهی می شود.آموزش ها معمولا به دو منظور طراحی میشوند،یا به صورت یک روش مستقل جایگزین محتوای سنتی میشوند یا به منظور تکمیل و حمایت از روش سنتی متداول مورد استفاده قرار می گیرند.
در رویکرد حمایتی،محتوا معمولا به صورت بسته های آموزشی در اختیار دانش آموزان قرار میگیرد.این نوع از برنامه های درسی ،جایگزین برنامه های سنتی نمیشوند بلکه تنها نقش تکمیلی و حمایتی دارند.تحقیقات نشان دادهاند دانش آموزانی با توانایی متوسط در یادگیری ،بیشتر از دانش آموزان ضعیف از این نوع امکانات استفاده میکنند.
اگر محتوای تنظیم شده به عنوان محتوای جایگزین مطرح باشد باید به عنوان محتوای اصلی در اختیار همه دانش آموزان قرار گیرد تا همه یادگیرندگان محتوای مورد نظر را گام به گام مطالعه کنند.اما پیشرفت هر کس بر اساس توان فردی خود اوست،یعنی افراد زمانی میتوانند وارد مباحث بعدی شوند که مباحث یا واحد های قبلی را تا حد تسلط آموخته باشند.
آموزش های انفرادی ممکن است به صورت گروهی یا از راه دور انجام شوند.کسانی که به دلایل مختلف امکان حضور در محیط آموزشی رسمی را ندارند میتوانند از امکانات برنامه های از راه دور ،چه در درون نظام آموزشی و چه در خارج از آن به روش های مختلف مانند: منابع نوشتاری متنی،نوارهای ویدیویی،مراکز چند رسانه ای،کنفرانس یارانه ای و امکانات دانشگاه مجازی استفاده کنند، و بوسیله شبکه های اینترنتی با معلمان خود ارتباط برقرار نمایند.
قوانین اجرایی و آموزشی در این رویکرد به اندازه کافی انعطاف پذیر است تا دانش آموزان با سطوح مختلف توانایی و علایق بتوانند از عهده ی مسئولیت های یادگیری و پیشرفت تحصیلی خود بر آیند.برنامه درسی علاوه بر خود آموز بودن جذاب و بر انگیزاننده اند.در واحد درسی اهداف رفتاری و شاخص های شایستگی دقیقا مشخص شده اند.در نتیجه دانش آموزان در فرایند یادگیری همواره میتوانند بر فعالیت و میزان پیشرفت خود نظارت و کنترل داشته باشند.در هر صورت آموزش انفرادی آموزشی دانش آموز محور است که یادگیرنده در آن نقشی فعال دارد ،و معلم ضمن فراهم آوردن شرایط یادگیری نقش راهنما و هدایت کننده را بر عهده دارد.اهداف مهم این نوع آمووزش عبارتند از:
۱٫رعایت تفاوت های فردی؛
۲٫رشد استقلال در عمل و یادگیری؛
۳٫ایجاد مهارت در مطالعه؛
۴٫عادت به مطالعه مستمر؛
۵٫پیشرفت بر اساس توان فردی؛
۶٫خود تحولی و خود سنجی (خود ارزشیابی)
۷٫یادگیری در حد تسلط.
نظام یادگیری انفرادی با تمام تنوع خود ،با رایانه و چه بدون رایانه ،منعکس کننده کاربرد نظریه رفتار گرایی در فرایند یاددهی-یادگیری است.بر اساس این نظریه صاحب نظران مختلف ،روش های مختلفی را در آموزش انفرادی ارائه دادهاند که معروف ترین آن ها روش اسکینر،کلر و بلوم است.
آموزش انفرادی بر اساس دیدگاه اسکینر
با پیشرفت روانشناسی یادگیری و ظهور دیدگاه های جدید در آموزش،اسکینر(۱۹۵۴)در مقاله ای تحت عنوان علم یادگیری و هنر تدریس ضمن نقد روش های سنتی آموزش . تحلیل مشکلات موجود در فرایند یاددهی –یادگیری ،در نهایت،روش آموزش برنامه ای را برای حل معظلات آموزشی تجویز کرد.
اصطلاح آموزش برنامه ای معمولا برای توصیف محتوایی منظم و خود آموز به کار برده می شود که بتواند بدون نیاز به حضور معلم به طور خود آموز موجب یادگیری شود.بر اساس این تعریف تمام کتاب های درسی نوعی مواد آموزشی برنامه ریزی شده به حساب میآیند.اما تعریف فنی این اصطلاح ،گستره ی آن را محدود میسازد.در تعریف فنی آموزش برنامه ای آموزشی انفرادی است که می کوشد یادگیری را با نیاز دانش آموزان هماهنگ سازد.این روش بر اساس مجموعه ای از عده ای رفتاری طراحی و مواد آموزشی به واحد هایی کوچک تحت عنوان چهارچوب یا گام تقسیم می شود.در هر گام تکلیفی مشخص شده است که دانش آموزان از طریق مطالعه یا انجام آن ها به هدف های مور نظر دست مییابد.گام ها باید بر اساس رفتار ورودی دانش آموزان نوشته و تنظیم هدایت میگردد.در این نوع برنامه ،گام های مستقیم را گام اصلی و گام های فرعی را گام جبرانی می نامیم.عده از گام های جبرانی این است که دانش آموز با دریافت اطلاعات اضافی ،اشتباه خود را اصلاح کند و سپس به گام اصلی برگردد.
آموزش برنامه ای شاخه ای از چند جهت با آموزش برانامه ای خطی متفاوت است:
۱٫مراحل و گام های برنامه ای شاخه ای ،طولانی تر از آموزش برنامه ای خطی است.
۲٫همه دانش آموزان دقیقا با یک روش برنامه را دنبال نمی کنند .دانش آموزانی که به تمام پاسخ ها جواب صحیح میدهند از کوتاهترین راه ممکن به ف عالیت خود ادامه میدهند.
در غیر این صورت به گام های فرعی یا ترمیمی هدایت شده،مطالب شفاف تری را در برنامه دریافت میکنند،و در صورت موفقیت،به گام های اصلی باز میگردند.
آموزش برنامه ای آن گونه که اسکینر و طرفداران آن اعلام میکردند در عمل چندان موفق نبوده (آزوبل ،۱۹۶۸،۴۷۴،۴۷۶).شرام(۱۹۶۴)با مرور ۱۶۵تحقیق در آموزش برنامه ای به این نتیجه رسید که هیچ شواهدی دال بر برتری این نوع برنامه با اموزش سنتی وجود ندارد.حتی بررسی های او نشان داد
-
- .Johnson&Johnson ↑
-
- . Robert ↑
-
- . Aronson ↑
-
- ۱٫Harvey , Hunt & Schroeder. ↑
-
- . Whicher ↑
-
- . Onwuebuzie ↑
-
- ۱ .Jijsaw ↑
-
- . Aronson ↑
-
- ۱٫Student teams-achievement devision ↑
-
- ۲٫Teams games tournament. ↑
-
- ۱٫Cooperative integrated reading and composition ↑
-
- . Robert ↑