مقیاسهای بی اعتمادی/بدرفتاری، شکست، آسیب پذیری نسبت به ضرریا بیماری و معیارهای سرسختانه/عیب جویی افراطی تفاوت معنادار وجود دارد.
میرزایی و حاتمی (۱۳۸۹)، رابطه ویژگیهای شخصیتی و شادکامی در دانشجویان را مورد بررسی قرار داده و تعداد ۷۰۰ نفر در این پژوهش انتخاب شدند. نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد که از بین پنج عامل شخصیتی مورد بررسی، عوامل برونگرایی و دلپذیر بودن با شادکامی، رابطه مثبت و عامل روان رنجوری با شادکامی رابطه منفی دارد. نتایج نشان داد که این عوامل در کل، ۴۲ درصد واریانس شادکامی را تبیین میکنند.
خدایی و شکری (۱۳۸۸)، مدل یابی معادلات ساختاری بین صفات شخصیت، سبک های مقابله ای و تنیدگی و بهزیستی ذهنی را در دانشجویان بررسی کردند. تعداد ۴۴۶ دانشجو (۱۶۷ پسر، ۲۷۹ دختر) انتخاب شدند. نتایج نشان داد به طور کلی، بین دو جنس از نظر عامل های برون گرایی و روان رنجورخویی، سبک های مقابله مسئله مدار، هیجان مدار و اجتنابی و مقیاس های عاطفی مثبت، عاطفه منفی و رضایت از زندگی تفاوت معنادار بود. در این الگو، تمام وزن های رگرسیونی از نظر آماری معنادار بود و متغیرهای پیشبینی کننده الگو، ۸۵ درصد از واریانس بهزیستی ذهنی را تبیین کردند. نتایج پژوهش حاضر، ضرورت بازشناسی نقش ویژگیهای شخصیتی و متغیرهای جمعیت شناختی جنسیت را در پیشبینی بهزیستی ذهنی دانشجویان مورد تأکید قرار داد.
مغانلو و آگیلار – وفایی (۱۳۸۸)، رابطه پنج عامل شخصیت با شادکامی و سلامت روانی و جسمانی را مورد بررسی قرار دادند. تعداد ۳۵۹ نفر از دانشجویان دانشگاه های شهید بهشتی و تهران در این پژوهش شرکت کردند. نتایج پژوهش نشان داد شادکامی و سلامت جسمانی با برونگرایی و وظیفه شناسی رابطه مثبت و با روان رنجورخویی ارتباط منفی دارد. همچنین شادکامی با سلامت روانی و جسمانی رابطه مثبت دارد. نتایج رگرسیون نشان داد متغیرهای روان رنجورخویی، گشودگی به تجربه و برون گرایی، شادکامی و سلامت جسمانی را پیشبینی میکند. سلامت روانی نیز توسط متغیرهای برون گرایی، وظیفه شناسی، روان رنجور خویی و گشودگی به تجربه پیشبینی می شد. همسو با نتایج سایر پزوهش ها، برونگرایی بالا و روان رنجور خویی پایین از پیشبینی کننده های مهم شادکامی و سلامتی روانی و جسمانی به شمار آمدند.
گروسی فرشی، مانی و بخشی پور (۱۳۸۵)، بررسی ارتباط بین ویژگی های شخصیتی و احساس شادکامی در بین دانشجویان دانشگاه تبریز را مورد بررسی قرار دادند. تعداد ۳۹۶ دانشجو در این پژوهش انتخاب شد. نتایج نشان داد که کلیه آزمودنی ها، عواطف مثبت را نسبت به عواطف منفی در سطح در سطح معناداری بالاتر و بهتر ارزیابی کردهاند و تفاوت معناداری در میزان شادکامی به تفکیک جنسیت و رشته تحصیلی وجود ندارد. به علاوه، با بهره گرفتن از ضریب همبستگی پیرسون مشخص شد که شادکامی با صفات برونگرایی ، دلپذیربودن و وظیفه شناسی رابطه مثبت و معنادار و با روان رنجورخویی رابطه منفی و معنادار دارد. همچنین، با بعد سازگاری (انعطاف پذیری) رابطه معنادار به دست نیامد. نهایتاًً دو صفت برونگرایی و روان رنجور ۷/۴۱% از واریانس شادکامی را تبیین میکند.
جمع بندی
در این فصل، تاریخچه بهزیستی ذهنی و مؤلفه های بهزیستی ذهنی، متغیرهای پیشبینی کننده بهزیستی ذهنی (شخصیت و طرحواره های ناسازگار اولیه) به اختصار بحث شد. شخصیت و رویکردهای مربوط به آن، مدل پنج عاملی شخصیت، طرحواره های ناسازگار اولیه و انواع آن به اختصار مورد بحث قرار گرفت و در نهایت پیشینیه تحقیقاتی که به صورت دو به دو از متغیرهای پژوهش حاضر حمایت میکنند مطرح گردید.
بهزیستی ذهنی اصطلاح علمی برای چگونگی ارزیابی فرد از زندگی اش میباشد که بر مبنای احساسات عاطفی مثبت و منفی و بر اساس آنچه برایشان اتفاق می افتد صورت میگیرد (دینر، ۲۰۰۰) در ابتدا فلاسفه اصطلاح بهزیستی ذهنی را به کار بردند؛ بنابرین، دیدگاه های متعددی تلاش کردند بر مبنای دیدگاه های فلسفی به تبیین بهزیستی ذهنی بپردازند که عبارتند از: دیدگاه لذت گرایی: بر شادکامی تأکید داشته و بهزیستی را مبتنی بر کسب لذت و اجتناب از درد میداند. دیدگاه سعادت گرایی: ازافراد میخواهد مطابق خود واقعیشان زندگی کنند. مطابق با این دیدگاه، سعادت وقتی به وجود میآید که فعالیت های افراد با ارزش های آن ها سازگار باشد (واترمن، ۱۹۹۳؛ نقل از دارایاپا، ۲۰۱۱). بهزیستی ذهنی شامل ۴ مؤلفه میباشد که عبارتند از:
۱- رضایت مندی از زندگی: جزء شناختی بهزیستی ذهنی است و شامل فرایند ارزیابی فرد از کیفیت زندگی اش میباشد (دینر، ۱۹۹۳؛ نقل از گارسیا و ارلندسون، ۲۰۱۱).
۲- رضایت مندی حوزه ای: به حالتی از رضایت مندی اشاره دارد که که مرتبط با حوزه ها و یا جنبه هایی از زندگی فرد (از قبیل، خانواده، کار، اوقات فراغت و …) میباشد که بیشتر موقتی است و تحت تأثیر شرایط و تغییرات در هر حوزه به طور مستقیم و قوی با رویدادها و موقعیت های زندگی ارتباط دارد (لیکن و هلجن، ۱۹۹۶؛ نقل از شعبانی،۱۳۹۱).
۳- عاطفه مثبت: بعد هیجانی بهزیستی ذهنی است و با احساساتی همچون لذت، شادی، قناعت، غرور، شادکامی و وجد همراه است (وین و همکاران، ۱۹۸۹؛ نقل از شعبانی، ۱۳۹۱).
۴- عاطفه منفی: بعد هیجانی بهزیستی ذهنی است که احساسات شرم، گناه، غم، اضطراب، افسردگی و خشم را به همراه دارد (وین و همکاران، ۱۹۸۹؛ نقل از شعبانی، ۱۳۹۱).