آمبروس و پین[۱۶] دسته بندی خود را از موزه ها بدین شکل مطرح می کنند:
۱-۵-۲ طبقه بندی بر اساس مجموعه ها
-
- موزههای عمومی
-
- موزه های باستان شناسی
-
- موزه های هنر
-
- موزه های تاریخی
-
- موزه های مردمنگاری
-
- موزه های تاریخ طبیعی
-
- موزه های علمی
-
- موزه های زمین شناسی
-
- موزه های صنعتی
- موزه های نظامی
۲-۵-۲ طبقه بندی براساس اداره کننده
-
- موزههای دولتی
-
- موزه های شهری
-
- موزه های دانشگاه
-
- موزه های مستقل (خیریه)
-
- موزه های ارتش
-
- موزه های شرکتهای تجاری
- موزه های خصوصی
۳-۵-۲ طبقه بندی منطقهای
-
- موزه های ملی
-
- موزه های منطقهای
-
- موزه های شهرستانی
- موزه های محلی
۴-۵-۲ طبقه بندی براساس مخاطبان
-
- موزه های عمومی
-
- موزه های آموزشی
- موزه های تخصصی
۵-۵-۲ طبقه بندی براساس شیوه نمایش مجموعه ها
-
- موزه های سنتی
-
- موزه-خانه های تاریخی
-
- موزه های هوای باز
-
- موزه های تعاملی
- اکوموزه ها (Ambrose and Paine, 2006).
به نظر میرسد موزه ها را از نظر معماری هم میتوان دسته بندی نمود. معماری به دو صورت به خدمت موزه ها در آمده است. اول معماری ساختمان و بنای موزه ها، که یکی از جاذبه های هر موزهای است و دوم معماری داخلی موزه ها که نحوه چیدمان اشیاء، طراحی مسیرهای بازدید و بسیاری از موارد دیگر را شامل می شود. معماری خوب و اصولی موجب توفیق و موفقیت یک موزه می شود. دسته بندی موزه ها بر اساس معماری اینگونه است:
-
- آثاری که ساختمان آن ها از ابتدا به عنوان موزه ساخته شده است.
- موزه هایی که در ابتدا کاربری دیگری داشته و سپس تبدیل به موزه شدهاند مانند کاخ موزه ها.
امروزه بسیاری از ساختمان‌های تاریخی، مجموعه های باستانی، مجموعه های طبیعی و غیره را به موزه تبدیل می کنند که طبیعتا اصول لازم جهت بهبود کیفیت بازدید در آن ها دیده نشده است. مواردی مانند محل راهنمایی، مخزن آثار و بسیاری از موارد دیگر که ممکن است از کیفیت بازدید گردشگران در آن ها کاسته شود. (فرجیراد و همکاران، ۱۳۹۱)
موزه ملی ایران از نوع موزه باستان شناسی است.موزه هایی که بخش زیادی از مجموعه آثارشان از حفاری به دست آمده موزه های باستانشناسی نامیده می شوند. این موزه ها با برنامه های آموزشی و معرفی صحیح اشیاء موجب آشنایی بازدیدکننده داخلی و خارجی با فرهنگ و تمدن کشور می شوند.
۶-۲ موزه ملی
موزه ملی ایران با قدمتی حدود ۶۰ سال، نه تنها بزرگترین موزه باستان شناسی و تاریخ ایران است بلکه از نظر حجم، تنوع و کیفیت آثار جزء یکی از چند موزه بزرگ جهان نیز محسوب می شود. این موزه در فرهنگ موزه داری ایران به عنوان موزه مادر محسوب و با هدف نگاهداری و پژوهش در آثار گذشتگان، معرفی و نمایش و انتقال آن ها به آیندگان، ایجاد و تقویت تفاهم میان اقوام و ملل، شناخت و نمایش سهم آن ها در فرهنگ و تمدن جهانی، کمک و تلاش در بهبود و افزایش میزان دانش عمومی مردم، به ویژه دانش آموزان، دانشجویان و پژوهشگران بر پا شده است که شامل دو موزه در دو ساختمان مجزا به نامهای موزه ایران باستان با تاریخ تأسیس ۱۳۱۶ و موزه دوره اسلامی با تاریخ تأسیس ۱۳۷۵ می باشد. ظاهراً برای اولین بار پیشنهاد ایجاد مکانی به نام موزه توسط مرحوم مرتضی قلی هدایت ملقب به صنیعالدوله عنوان شد. او در فکر ایجاد موزه و ادارهای به نام اداره عتیقات برای ساماندهی به وضع کاوشهای تجاری بود اما به این مقصود نرسید. اولین موزه در سال ۱۲۹۵ خورشیدی به نام موزه ملی یا موزه معارف در یکی از اتاقهای بزرگ وزارت معارف که در سمت شمال بنای مدرسه دارالفنون قرار داشت تشکیل گردید. این موزه دارای ۲۷۰ قلم شیء مفرغی، سفالی، شیشهای، سکه، سلاحهای قدیمی، مهر، اشیای چوبی، مرقعات، کتاب و منسوجات بود که به وسیله کارمندان اداره عتیقات جمع آوری یا توسط مردم اهدا شده بود. در سال ۱۳۰۴ خورشیدی اشیای این موزه به تالار آئینه کاخ مسعودیه منتقل شد. از سویی با آغاز حفاری باستانشناسان اروپایی بویژه هیئت باستانشناسی فرانسه به ریاست ژاک دومورگان (J. Demorgan)، از سال ۱۲۷۶ خورشیدی (۱۸۹۷ م) در شوش توجه مردم ایران به اهمیت مواریث فرهنگی جلب شد.
